آنژیوگرافی چیست؟ انواع و مراحل انجام
آنژیوگرافی در تهران ، غرب تهران کلینیک یادمان تب ، زیر نظر پزشک متخصص قلب و عروق. آنژیوگرافی (angiography) نوعی عکسبرداری اشعه ایکس است که برای بررسی رگ های خونی استفاده می شود.
در عکس برداری معمولی با اشعه ایکس رگ های خونی به وضوح نشان داده نمی شوند بنابراین در این روش ابتدا یک رنگ مخصوص به خون تزریق می شود.
تزریق رنگ رگ های خونی را برجسته کرده و به پزشک امکان مشاهده هر گونه مشکلی را می دهد. به تصاویر اشعه ایکس گرفته شده با آنژیوگرافی آنژیوگرام می گویند.
برای بررسی رگ های خونی می توان از آنژیوگرافی که نوعی عکسبرداری اشعه ایکس است، استفاده کرد. با استفاده از این روش به راحتی می توان سلامت رگ های خونی را بررسی کرد. برای استفاده از آنژیوگرافی به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید.
چرا از آنژیوگرافی استفاده می شود؟
از آنژیوگرافی برای بررسی سلامت رگ های خونی و نحوه جریان خون در آنها استفاده می کنند.
آنژیوگرافی به تشخیص و بررسی چندین عارضه موثر بر رگ های خونی کمک می کند، از جمله:
- آترواسکلروز یا تصلب شرایین : باریک شدن رگ ها که می تواند به معنی خطر سکته مغزی یا حمله قلبی باشد
- بیماری شریان محیطی : کاهش خونرسانی به عضلات پا
- آنوریسم مغزی : برآمدگی در یک رگ خونی در مغز
- آنژین : درد قفسه سینه ناشی از گردش کم خون در عضلات قلب
- لخته شدن خون و آمبولی ریه : انسداد در عروق خون رسان به ریه ها
- انسداد در مسیر خون رسانی به کلیه ها
گاهی اوقات از آنژیوگرافی علاوه بر تشخیص برخی از این عارضه ها، برای کمک به برنامه ریزی روند درمان استفاده شود.
در طول آنژیوگرافی چه اتفاقی می‌افتد؟
آنژیوگرافی در بخش رادیولوژی یا تصویربرداری اشعه ایکس بیمارستان انجام می شود.
برای آزمایش :
بیمار معمولاً هوشیار است اما ممکن است برای کمک به حفظ آرامش بیمار داروهای آرامبخش به او داده شود.
پس از دراز کشیدن بیمار بر روی تخت بر روی یکی از شریان های او در نزدیک کشاله ران یا مچ دست برش کوچکی ایجاد می کنند.
برای بی حس کردن ناحیه برش از بی حسی موضعی استفاده می شود.
یک لوله انعطاف پذیر بسیار نازک به نام کاتتر به ناحیه مورد نظر (مانند قلب) هدایت شده و یک رنگ (ماده کنتراست ایجاد کننده) به کاتتر تزریق می شود.
پس از جریان یافتن رنگ در رگ های خونی چندین عکس اشعه ایکس گرفته می شود.
این آزمایش معمولا بین ۳۰ دقیقه تا دو ساعت طول می کشد و بیمار می تواند چند ساعت پس از انجام آزمایش به خانه برود.
خطرات آنژیوگرافی
آنژیوگرافی عموماً یک فرایند ایمن و بدون درد است، اما داشتن علائم زیر تا چند روز یا چند هفته پس از آن معمول است.
- کبودی
- درد
- برآمدگی کوچک یا جمع شدن خون در نزدیک محل برش
خطر بروز عوارض جدی تری مانند واکنش آلرژیک به رنگ، سکته مغزی یا حمله قلبی بسیار کم است اما وجود دارد.
انواع آنژیوگرافی
بسته به محل مورد بررسی در بدن چندین نوع مختلف آنژیوگرافی وجود دارد. انواع متداول عبارتند از:
- آنژیوگرافی عروق کرونری . برای بررسی قلب و عروق خونی مجاور
- آنژیوگرافی مغزی . برای بررسی عروق خونی داخل و اطراف مغز
- آنژیوگرافی ریه . برای بررسی رگ های خونرسانی کننده به ریه ها
- آنژیوگرافی کلیه . برای بررسی رگ های خونرسان به کلیه ها
گاهی اوقات آنژیوگرافی به جای اشعه ایکس با استفاده از اسکن ها انجام می شود. به این نوع آنژیوگرافی، سی تی آنژیوگرافی (CTA) یا آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی می گویند.
همچنین نوعی آنژیوگرافی با نام آنژیوگرافی فلورسین وجود دارد که مخصوص بررسی چشم ها است. این نوع آنژیوگرافی با انواع دیگر آن تفاوت دارد و در اینجا به آن نمی پردازیم.
روند کار در آنژیوگرافی
آنژیوگرافی در بخش رادیولوژی یا عکسبرداری اشعه ایکس بیمارستان انجام می شود. این فرایند معمولاً ۳۰ الی ۲ ساعت زمان می برد و معمولاً بیمار همان روز می‌تواند به خانه بازگردد.
آماده شدن برای آنژیوگرافی
احتمالاً از بیمار خواسته خواهد شد که برای بررسی امکان انجام آنژیوگرافی در یک وقت تنظیم شده قبلی به بیمارستان مراجعه کند.
در این جلسه معمولاً :
- از بیمار در مورد سابقه پزشکی او سوال می شود، از جمله اینکه آیا آلرژی خاصی دارد یا نه.
- در مورد هر گونه داروی مصرفی بیمار سوال می شود و در مورد لزوم توقف مصرف آنها قبل از انجام آزمایش صحبت می کنند.
- برای بررسی سلامت عمومی بیمار آزمایشاتی مانند معاینه فیزیکی و آزمایش خون انجام می شود.
- در مورد آنژیوگرافی به بیمار توضیح داده می شود، مانند صحبت درباره روند کار، خطرات احتمالی، دستورالعمل های قبل از آزمایش و نظرخواهی از بیمار درباره دریافت آرامبخش
اگر بیمار بخواهد مسکن دریافت کند، چند ساعت قبل از آزمایش نباید غذا بخورد.
همچنین باید ترتیبی داده شود که شخصی بیمار را از بیمارستان به خانه برساند زیرا خودش نمی تواند به تنهایی به خانه بازگردد.
فرایند آنژیوگرافی : برای انجام آنژیوگرافی از بیمار می خواهند که لباس بیمارستان بپوشد و بر روی تخت مخصوص عکسبرداری اشعه ایکس دراز بکشد.
قبل از آنژیوگرافی
احتمال دارد قبل از آنژیوگرافی برای تعیین میزان لخته شدن خون به بررسی آزمایشگاهی نیاز باشد.
لطفا شب پیش از آزمایش و از بعد از نیمه شب به دستورات زیر عمل نمایید:
مصرف داروها
همیشه با پزشک و یا متخصصی که برای شما آنژیوگرافی تجویر کرده درباره قطع مصرف داروها مشورت کنید. اینجا چند دستورالعمل را مشاهده می کنید:
- از مصرف آسپرین یا هر دارویی حاوی آسپرین خودداری نمایید.
- تا 72 ساعت قبل از آزمایش و 24 ساعت پس از آن دی پریدامول یا وارفارین مصرف نکنید. این داروها اغلب به عنوان رقیق کننده خون تجویز می شوند.
- از مصرف قرص پلاویکس به مدت 5 روز قبل از عمل اجتناب کنید.
- سایر داروها را طبق روال همیشه مصرف کنید، به ویژه داروهایی که برای دیابت استفاده می کنید.
- اگر از انسولین کوتاه اثر (سریع الاثر) استفاده می کنید، در روز آزمایش از آن استفاده نکنید.
- اگر از انسولین طولانی اثر استفاده می کنید، دوز معمول خود را مصرف کنید.
- اگر از انسولین ان پی اچ (ایزوفان) یا انسولین دتمیر استفاده می کنید، 2/1 آن را مصرف نمایید.
- اگر از انسولین 30/70 استفاده می کنید و قندخون شما بیشتر از 200 است، نصف دوز قرص قبل از ظهر را مصرف کنید. اگر قندخون شما کمتر از 200 است آنرا مصرف نکنید.
- لطفا در همان ابتدای ورود به پرستار رادیولوژی اعلام کنید که شما به دیابت مبتلا هستید.
- به مدت 48 ساعت قبل از تست یا 48 ساعت بعد از تست گلوکوفاژ (متفورمین هیدروکلراید) استفاده نکنید تا از خطر ابتلا به عوارض کلیوی کاسته شود. با پزشک خود تماس بگیرید و درباره بهترین روش کنترل دیابت طی این روزهای آزمایش و قبل و بعد آن با وی مشورت کنید.
خوردن و آشامیدن
- همه بیماران نباید بعد از نیمه شب تا قبل از انجام تست چیزی بخورند.
- در روز عمل فقط باید برای صبحانه مایعات شفاف از جمله چای، قهوه سیاه و دمنوش زنجبیل بنوشید.
- توجه: افرادی که بیهوشی عمومی برای آنها تجویز شده از همان نیمه شب قبل نباید چیزی بخورند یا بنوشند.
روند انجام آنژیوگرافی
برای آزمایش :
بیمار معمولاً هوشیار خواهد بود، اما معمولا برای کودکان خردسال از بیهوشی عمومی (خواب کامل) استفاده می شود.
یک برش کوچک در پوست بیش از یک شریان در نزدیکی کشاله ران یا مچ دست ایجاد می شود – برای جلوگیری از حس درد از بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن آن ناحیه استفاده می کنند.
یک لوله بلند، نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) در شریان قرار داده شده و با دقت به ناحیه مورد بررسی هدایت می شود، ممکن است فرد هنگام انجام این کار کمی فشار و کشیدگی احساس کند، اما این کار نباید باعث درد شود.
یک رنگ مخصوص (ماده کنتراست) از طریق کاتتر تزریق می شود. فرد ممکن است احساس گرما یا برافروختگی کند، به طوری که چند ثانیه پس از انجام این کار حس نیاز به ادرار کردن داشته باشد.
زمانی که رنگ در رگ های خونی جریان یافت، چندین عکس اشعه ایکس می گیرند.
گاهی اوقات ممکن است همزمان درمان نیز انجام شود، مانند قرار دادن یک بالون یا یک لوله کوچک برای باز کردن یک شریان باریک. این عمل به آنژیوپلاستی معروف است.
پس از انجام فرآیند آنژیوگرافی، کاتتر برداشته شده و برای توقف خونریزی بر روی برش فشار می آورند. نیازی به بخیه نیست.
بیشتر بخوانید : علائم، تشخیص و درمان نارسایی قلبی در کودکان
بعد از آنژیوگرافی
پس از انجام آزمایش، بیمار را به بخش ریکاوری می‌برند تا به منظور جلوگیری از خونریزی ناشی از بریدگی، برای چند ساعت بی‌حرکت دراز بکشد.
معمولاً بیمار می‌تواند همان روز به خانه برود، اگرچه گاهی اوقات لازم است بیمار یک شب در بیمارستان بستری باشد.
گاهی قبل از رفتن بیمار به خانه نتایج آزمایش به او اطلاع داده می شود. با این حال، عکس های اشعه ایکس اغلب باید دقیق بررسی شوند و مشخص شدن نتایج چند هفته طول می کشد.
در دوره نقاهت در خانه:
- بقیه روز را استراحت کنید. بهتر است فردی حداقل 24 ساعت با شما بماند تا اگر مشکلی پیش آمد به شما کمک کند.
- به محض اینکه اشتها پیدا کردید چیزی بخورید و بنوشید. رنگ کنتراست با ادرار از بدن خارج می شود، بنابراین نوشیدن آب فراوان می تواند به دفع سریع تر آن کمک کند.
- معمولاً می توانید روز بعد بیشتر فعالیت های عادی خود را انجام دهید، اما شاید لازم باشد برای چند روز از بلند کردن اجسام سنگین و ورزش های شدید خودداری کنید.
- احتمالاً حداقل برای چند روز کمی کبودی و درد خواهید داشت.
خطرات آنژیوگرافی
آنژیوگرافی به طور کلی یک فرآیند بی خطر است. عوارض جانبی پس از آن معمولا جزئی هستند اما احتمال اندکی نیز برای بروز عوارض جدی وجود دارد.
این روش تنها زمانی استفاده می شود که مزایای آن بیشتر از خطرات احتمالی آن باشد.
در مورد خطرات انجام آنژیوگرافی با پزشک خود صحبت کنید.
بیشتر
اثرات جانبی
پس از آنژیوگرافی، بسیاری از افراد موارد زیر را تجربه می کنند:
- کبودی
- درد
- یک برآمدگی بسیار کوچک یا جمع شدن خون در نزدیکی محل برش
این مشکلات باید طی چند روز یا چند هفته بهبود یابند و معمولاً جای نگرانی نیست. در صورت نیاز می توانید برای رفع هر گونه درد یا ناراحتی از مسکن هایی مانند استامینوفن استفاده کنید.
عوارض
برای اکثر افرادی که آنژیوگرافی انجام می دهند، عوارضی ایجاد نمی شود، اما احتمال کمی برای بروز عوارض جزئی یا جدی تر وجود دارد.
عوارض جزئی احتمالی عبارتند از:
- عفونت در جایی که برش ایجاد شده است، که باعث قرمز شدن، داغ شدن، متورم شدن و دردناک شدن آن ناحیه می‌شود. ممکن است نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک داشته باشد.
- واکنش خفیف به رنگ، مانند بثورات خارش دار یا همان راش پوستی، که معمولاً با دارو قابل کنترل است.
بیشتر بخوانید : تست نوار مغز برای سکته مغزی
عوارض جدی احتمالی عبارتند از:
- آسیب کلیه به دلیل رنگ. این مورد معمولاً موقتی است
- حمله قلبی یا سکته مغزی
- آسیب به رگ خونی، که باعث خونریزی داخلی می شود. ممکن است برای ترمیم آسیب به جراحی بیشتری نیاز باشد.
- یک واکنش آلرژیک جدی به رنگ (آنافیلاکسی)، که باعث سرگیجه، مشکلات تنفسی یا از دست دادن هوشیاری شود.
این عوارض جدی بسیار نادر هستند. به عنوان مثال، از هر 1000 نفر یک نفر پس از انجام آنژیوگرافی دچار سکته مغزی و در نتیجه آن بی حسی یا ضعف دائمی (فلج) می شود.
بیشتر بخوانید : سکته مغزی خاموش
چه زمانی باید به دنبال کمک های پزشکی رفت؟
در موارد زیر برای دریافت مشاوره با پزشک عمومی یا بیمارستان تماس بگیرید.
- بریدگی شروع به خونریزی کرد و پس از وارد کردن فشار برای چند دقیقه متوقف نشد.
- درد شدیدی دارید که با مسکن ها تسکین نمی یابد.
- پوست تان قرمز، متورم و داغ شده باشد.
- حس می کنید یا به نظر می رسد که ساق یا بازویی که در آن برش ایجاد شده، با ساق یا بازوی دیگر متفاوت است. برای مثال، رنگ پریده به نظر می رسد یا حس سردی دارد.
- یک توده سفت که هنگام لمس دردناک است، در نزدیکی محل برش ایجاد شده باشد.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
