اسپاسم مثانه
به احتمال زیاد همه ی ما تاکنون با این موقعیت روبرو شده ایم که به امید رسیدن به موقع به نزدیک ترین دستشویی، پاهای خود را به صورت ضربدری درآوریم.
اما تفاوت بزرگی بین مجبور بودن و همیشه احساس نیاز به دستشویی داشتن وجود دارد.
برای افرادی که دچار اسپاسم های مثانه هستند، این احساس، یک واقعیت دردناک است که می تواند منجر به خیس کردن ناگهانی و شرم آور و تغییر ناخواسته در سبک زندگی شود.
اگرچه، گزینه های درمانی متعددی برای مدیریت علائم وجود دارد. در اینجا آنچه که لازم است در مورد اسپاسم های مثانه بدانید، از دلایل تا راه های کاهش درد، آورده شده است.
اسپاسم مثانه چه حسی دارد؟
معمولا، مثانه به آرامی با ادرار پر می شود و کم کم فرد از نیاز به ادرار آگاه می شود. این احساس، سرنخ آغاز جستجو برای دستشویی است.
اما در افرادی که دچار اسپاسم مثانه هستند، این احساس، به طور ناگهانی و اغلب شدید رخ می دهد. اسپاسم، به تنهایی به معنی انقباض غیر ارادی و ناگهانی یک عضله است.
اسپاسم مثانه، زمانی رخ می دهد که عضله مثانه بدون هشدار ناگهان منقبض می شود و منجر به نیاز فوری به خروج ادرار می شود.
اسپاسم می تواند موجب نشت ادرار شود. در این هنگام، این عارضه، بی اختیاری فوری یا بیش فعالی مثانه نام دارد.
افرادی که چنین اسپاسم هایی داشته اند، آن ها را به صورت درد گرفتگی و گاهی مانند احساس سوزش توصیف می کنند.
برخی زنان دارای اسپاسم های شدید، انقباضات عضلانی را با گرفتگی های شدید دوران قاعدگی و حتی درد زایمان مقایسه کرده اند.
چه افرادی بیشتر مستعد ابتلا به اسپاسم مثانه هستند؟
هر فردی در هر سنی می تواند دچار اسپاسم مثانه شود. در کودکان، اسپاسم مثانه، علت اصلی بی اختیاری در طول روز است.
با این حال، احتمال ابتلا به اسپاسم مثانه و نشت ادرار بیشتر است، اگر فرد:
- مسن است
- وارد دوران یائسگی شده است
- دیابت دارد
- چاق است
- اخیرا صاحب فرزند شده است یا باردار است
- دچار عفونت سیستم ادراری است
- اخیرا جراحی در ناحیه زیر شکم یا لگن داشته است
- به خاطر بیماری یا آسیب، دچار آسیب عضله مثانه شده است
- یک بیماری نورولوژیکی مثل سکته مغزی یا آسیب نخاعی دارد
علت اسپاسم مثانه چیست؟
اسپاسم مثانه، دلایل متعددی دارد. درد گرفتگی عضله می تواند به خاطر چیزی به سادگی رژیم غذایی یا داروی مصرفی باشد یا می تواند با تغییرات در تامین خون و عملکرد اعصابی ارتباط داشته باشد که مثانه را کنترل می کنند.
اگرچه، اسپاسم مثانه ممکن است ناشی از عفونت یا جراحی باشد یا به خاطر آسیب عصبی یا عضلانی رخ دهد. بنابراین، مراجعه به پزشک برای تعیین علت، مهم است.
در برخی موارد، پزشک نمی تواند علت را تشخیص دهد. در این صورت، عارضه، اسپاسم مثانه ناشناخته نام دارد.
برخی از دلایل شایع اسپاسم مثانه:
عفونت سیستم ادراری (UTI): درد مثانه و سوزش، از علائم شایع UTI هستند.
التهاب درونی مثانه (IC)، که سندروم دردناک مثانه نیز نام دارد: این عارضه به درد ادراری و مثانه ای اشاره می کند که به خاطر دلایل دیگر مثل عفونت سیستم ادراری نیست. درد، عود کننده و اغلب شدید است.
استفاده از سوند: سوند، یک لوله باریک است که برای خروج ادرار ار بدن، اغلب پس از جراحی استفاده می شود.
سوند در داخل مجرای ادراری قرار می گیرد و وارد مثانه می شود.
اسپاسم مثانه، یکی از عارضه های شایع و گاهی ناراحت کننده در هنگام استفاده از سوند است.
اختلالات سیستم عصبی که منجر به اسپاسم مثانه می شود
احساسی که فرد هنگام نیاز به تخلیه مثانه دارد، معمولا یک پاسخ غیر ارادی است.
مغز به ماهیچه مثانه سیگنال می دهد که چه زمانی وقت منقبض شدن و رها کردن ادرار است. اگرچه، اختلالات به خصوص سیستم عصبی، باعث آسیب به عصب هایی می شوند که سیگنال ها را بین مغز و مثانه جا به جا می کنند.
در این حالت، مثانه به درستی کار نمی کند. مثانه نوروژنیک، اصطلاع عمومی برای مشکلاتی از مثانه است که ناشی از آسیب عصبی است.
اختلالات و آسیب های سیستم عصبی که می تواند باعث اسپاسم مثانه شود:
- تومور مغز
- فلج مغزی
- عفونت تبخالی زونا که اعصاب خاجی را درگیر می کند
- ام اس
- پارکینسون
- تحلیل سیستم چندگانه
- آسیب نخاعی
- سکته مغزی ناشی از آسیب مغزی
- نوروپاتی دیابتی (زمانی که عصب ها به خاطر دیابت طولانی مدت آسیب می بینند)
جراحی هایی که منجر به اسپاسم مثانه می شود
جراحی در ناحیه تحتانی شکم، عضلات مثانه یا کف لگن را تضعیف می کند یا باعث آسیب به اعصابی می شود که مثانه را کنترل می کنند.
اسپاسم مثانه ممکن است پس از جراحی های به خصوصی ایجاد شود، از جمله:
- جراحی مثانه (یکی از دلایل شایع اسپاسم مثانه در کودکان و بزرگسالان)
- سزارین
- هیسترکتومی (برداشتن رحم و گاهی اندام های زنانه اطراف آن، مانند تخمدان ها و لوله های فالوپ)
- برداشتن پروستات
- سایر جراحی های نیمه تحتانی شکم
سایر دلایل اسپاسم مثانه
برخی داروها باعث اسپاسم مثانه می شوند. داروهایی که معمولا باعث اسپاسم مثانه می شوند:
- بتانیکول
- داروی شیمی درمانی به نام والروبیسین
- داروهایی ادرارآور مثل فوروسمید یاهیدروکلروتیازید، که به بدن کمک می کند آب اضافی را دفع کند
گاهی آنچه که خورده یا نوشیده می شود، می تواند یک مثانه ضعیف را اذیت کند و باعث اسپاسم آن شود.
این امر، به خصوص در مورد بیمارانی صحت دارد که عارضه ای به نام التهاب درونی مثانه دارند.
غذاهای تند، اسیدی یا مرکبات و مواد شیمیایی موجود در نگه دارنده ها و افزودنی های غذایی ممکن است پوشش داخلی مثانه را تحریک کند.
چنین محصولاتی شامل موارد زیر هستند:
- الکل
- شیرین کننده های مصنوعی
- نوشیدنی های کافئینی مثل نوشابه گازدار، قهوه و چای
- مرکبات و آب آن ها، مثل پرتقال و آب پرتقال
- ترشی
- گوجه فرنگی
درمان اسپاسم مثانه
نحوه درمان اسپاسم مثانه توسط پزشک به علت واقعی علائم دردناک بستگی دارد.
اما به طور کلی، درمان شامل یک یا بیشتر از یکی از موارد زیر است. اغلب، ترکیبی از درمان ها بهترین عملکرد را دارد.
تغییر رژیم غذایی
اگر علت اسپاسم ها، مصرف غذاها و مایعات به خصوص باشد، این کار به پیشگیری از درد مثانه کمک می کند.
یادداشت غذاهای مصرفی و علائم نیز می تواند مفید واقع شود.
تخلیه زمان بندی شده
این امر شامل مراجعه به دستشویی بر اساس زمان بندی، معمولا هر 1.5 تا 2 ساعت، است. این کار به خصوص برای کودکان مفید است.
با بهتر شدن اسپاسم ها و کاهش تعداد دفعات خروج ناخواسته ادرار، می توان زمان بین مراجعات را افزایش داد.
تمرینات ماهیچه کف لگن (کگل)
تمرینات کگل و سایر اشکال فیزیوتراپی برای تقویت و شل شدن مثانه و سایر ماهیچه هایی که به نگه داشتن ادرار کمک می کند، مفید است.
کگل، در ترکیب با بیوفیدبک، اغلب روش خوبی برای کمک به کاهش اسپاسم مثانه در کودکان است.
برای سفت کردن ماهیچه های لگنی، عضلات را به همان صورتی که می خواهید جریان ادرار را متوقف کنید یا از خروج گاز جلوگیری کنید، منقبض کنید.
در تمرینات کگل، انقباض ماهیچه اشتباه می تواند فشار بیشتری را روی مثانه وارد کند.
دستورالعمل های لازم را از پزشک خود بپرسید.
مصرف دارو برای شل کردن مثانه. رایج ترین داروهایی که برای شل کردن مثانه و جلوگیری از اسپاسم تجویز می شوند، آنتی کولینرژیک ها نام دارند.
شامل تولترودین تارترات، اوکسی بوتینین کلراید، داریفناسین، میرابگرون، اوکسی بوتینین، تروسپیوم کلراید و سولیفناسین هستند.
عوارض جانبی شایع آن ها، یبوست و خشکی دهان است.
یک داروی ضد افسردگی به نام ایمیپرامین هیدروکلراید نیز به شل کردن مثانه و کاهش اسپاسم مثانه کمک می کند.
داروهایی به نام مسدودکننده های آلفا (مثل ترازوسین یا دوکسازوسین)، ممکن است برای کمک به شل شدن مثانه و تخلیه کامل مثانه تجویز شود.
TENS
تحریک الکتریکی از طریق پوست، پالس های الکتریکی خفیف را از طریق پچ هایی که روی پوست قرار می گیرند، به مثانه می فرستد.
باور بر این است که سیگنال های الکتریکی با افزایش جریان خون و ترشح هورمون هایی که درد را مسدود می کنند، به بهتر شدن حال فرد کمک می کنند.
گاهی TENS برای کاهش درد عضلانی یا کمردرد به کار می رود.
در مورد اسپاسم مثانه، پزشکان بر این باورند که افزایش جریان خون، عضله مثانه را قوی تر می کند و اسپاسم و نشت را کاهش می دهد.
ایمپلنت تحریک الکتریکی
در زیر پوست نصب می شود تا پالس های الکتریکی را در بازه های زمانی منظم به مثانه برساند.
اگر فرد به اسپاسم شدید مثانه و بی اختیاری فوری دچار باشد که با درمان های دیگر بهتر نمی شود، پزشک، این درمان را پیشنهاد خواهد داد.
مسکن ها و آرام بخش ها
این داروها برای بیمارانی تجویز می شود که دچار اسپاسم مثانه مرتبط با سوند پس از جراحی هستند.
اما این ها همیشه تمام ناراحتی را از بین نمی برند.
برخی تحقیقات نشان می دهد که یک داروی ضد التهاب به نام کتورولاک به از بین بردن یا جلوگیری از اسپاسم های مثانه مرتبط با سوند یا جراحی در کودکان کمک می کند.
درمان های مکمل و جایگزین
طب سوزنی
برخی تحقیقات نشان می دهد طب سوزنی مخصوص مثانه، به میزان قابل توجهی انقباضات عضله مثانه و نیاز فوری به ادرار را کاهش می دهد.
بیوفیدبک
بیوفیدبک، روشی است که به ذهن می آموزد چگونه اعمال غیر ارادی بدن را کنترل کند. آموزش مثانه، نوعی از بیوفیدبک است.
برخی پزشکان بر این باورند بیوفیدبک و تغییرات رفتاری، در درمان بی اختیاری فوری، بهتر از دارو عمل می کند. ترکیبی از بیوفیدبک و دارو، بهترین اثر را دارد.
بوتاکس
در تحقیقات، نشان داده شده است سم بوتولینیوم، اسپاسم مثانه مرتبط با عصب را در کودکان و بزرگسالان کاهش می دهد.
بوتاکس از ترشح مواد شیمیایی در عصب که به عضلات، دستور انقباض می دهد، جلوگیری می کند. بوتاکس، مستقیما به درون دیواره عضلانی مثانه تزریق می شود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت وجود موارد زیر، باید به پزشک مراجعه شود:
- درد یا گرفتگی در ناحیه لگنی یا ناحیه تحتانی شکم
- درد یا سوزش در هنگام ادرار
- نیاز فوری یا مکرر به دستشویی
- نشت ادرار
- وجود خون در ادرار
اگر اسپاسم مثانه دارید یا فکر می کنید دارید، لازم است برای تشخیص درست به پزشک مراجعه کنید.
ممکن است علائم به خاطر عفونتی باشد که قابل درمان است. در موارد نادر، اسپاسم مثانه ممکن است نشانه ای از یک عارضه زمینه ای جدی باشد.
بیشتر بخوانید: تست نوار مثانه
بیشتر بخوانید: درمان مشکلات مثانه و کنترل آن
کلینیک چند تخصصی یادمان با مدیریت دکتر علی حاجب در بخش اورولوژی با بهره گیری از پزشکان حاذق در این زمینه و به کار گیری بروزترین تجهیزات درمانی و آزمایشگاهی (مانند تست نوار مغز و تست نوار مثانه) آماده ارائه خدمات همه جانبه در تشخیص و درمان انواع بیماری های اورولوژی از جمله اختلالات مثانه به بیماران است.
برای دریافت نوبت جهت ملاقات با پزشک اورولوژیست یا انجام تست نوار مثانه با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
