التهاب مثانه یا سیستیت چیست؟
سیستیت به التهاب مثانه گفته می شود. التهاب جایی است که بخشی از بدن شما تحریک، قرمز یا متورم می شود.
در بیشتر موارد، علت سیستیت عفونت دستگاه ادراری (UTI) است. UTI هنگامی اتفاق می افتد که باکتری ها وارد مثانه یا مجرای ادرار شده و شروع به تکثیر کنند.
این مشکل همچنین می تواند با باکتری هایی که در بدن وجود دارد رخ دهد و عدم تعادل ایجاد کند. این باکتری ها منجر به عفونت شده و باعث التهاب می شوند.
سیستیت همیشه از عفونت ناشی نمی شود. به عنوان مثال، داروهای خاص و محصولات بهداشتی نیز می توانند باعث التهاب شوند.
درمان سیستیت به علت اصلی آن بستگی دارد. در بیشتر موارد سیستیت حاد است، یا ناگهان رخ می دهد. موارد سیستیت بینابینی مزمن یا طولانی مدت است.
سیستیت می تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر اوقات در خانم ها رخ می دهد.
علائم سیستیت (التهاب مثانه) چیست؟
علائم سیستیت می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نیاز مکرر به ادرار کردن
- پس از اینکه مثانه را خالی کردید، ادرار کنید
- ادرار کدر یا بوی قوی داشته باشد
- اگر همراه با UTI (عفونت اداری) باشد کمی تب وجود دارد
- خون در ادرار
- درد هنگام مقاربت
- احساس فشار یا پر بودن مثانه
- گرفتگی در شکم یا پشت
اگر عفونت مثانه به کلیه ها سرایت کند، می تواند به یک مسئله جدی برای سلامتی تبدیل شود. علاوه بر علائم ذکر شده در بالا، علائم عفونت کلیه شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد پشت یا کمر
- لرز
همچنین، دو علائم اضافی، تب یا خون در ادرار، خود علائم سیستیت نیستند. اما می تواند در ارتباط با سایر علائم عفونت کلیه اتفاق بیفتد.
اگر فکر می کنید عفونت کلیه دارید، فوریت های پزشکی را دنبال کنید.
علل سیستیت (التهاب مثانه)
نوع سیستیت به علت آن بستگی دارد. علل احتمالی سیستیت شامل موارد زیر است:
- عفونت ادراری (UTI)
- مصرف داروهای خاص
- قرار گرفتن در معرض تابش
- استفاده مداوم از سوند
- تحریک با محصولات بهداشتی
انواع سیستیت (التهاب مثانه)
سیستیت می تواند حاد یا بینابینی باشد. سیستیت حاد موردی از سیستیت است که به طور ناگهانی بروز می کند.
سیستیت بینابینی (IC) یک مورد مزمن یا طولانی مدت سیستیت است که بر روی لایه های متعدد بافت مثانه تأثیر می گذارد.
هر دو سیستیت حاد و بینابینی طیف وسیعی از دلایل ممکن را دارند. علت سیستیت نوع را تعیین می کند. موارد زیر انواع سیستیت هستند:
سیستیت باکتریایی
سیستیت باکتریایی هنگامی رخ می دهد که باکتری ها وارد مجرای ادراری یا مثانه شده و باعث عفونت شوند.
این همچنین می تواند منجر به عدم رشد متعادل باکتری ها در بدن شود. این عفونت منجر به سیستیت یا التهاب در مثانه می شود.
درمان عفونت مثانه بسیار مهم است. اگر عفونت کلیه ها ادامه یابد، می تواند به یک مسئله جدی برای سلامتی تبدیل شود.
سیستیت ناشی از دارو
برخی از داروهای خاص می توانند باعث التهاب مثانه شوند. داروها از بدن عبور می کنند و سرانجام از دستگاه ادراری خارج می شوند.
برخی از داروها می توانند حین خروج از بدن مثانه را تحریک کنند. به عنوان مثال، داروهای شیمی درمانی سیکلوفسفامید و ایفوسفامید می توانند باعث سیستیت شوند.
سیستیت تابشی
از پرتودرمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی و کوچک کردن تومورها استفاده می شود، اما همچنین می تواند به سلول ها و بافت های سالم آسیب برساند.
درمان پرتودرمانی در ناحیه لگن می تواند باعث التهاب مثانه شود.
سیستیت ورود شیء خارجی به بدن
استفاده مداوم از سوند، لوله ای که برای تسهیل رهاسازی ادرار از مثانه استفاده می شود، می تواند خطر عفونت باکتریایی را افزایش داده و باعث آسیب به بافت های دستگاه ادراری شود.
هم باکتری ها و هم بافت های آسیب دیده می توانند باعث التهاب شوند.
سیستیت شیمیایی
برخی محصولات بهداشتی می توانند مثانه را تحریک کنند. محصولاتی که می‌توانند باعث ایجاد سیستیت شوند عبارتند از:
- ژله های اسپرم کش
- استفاده از دیافراگم با اسپرم کش
- اسپری بهداشت زنانه
- مواد شیمیایی حاصل از حمام حباب
سیستیت (التهاب مثانه) همراه با سایر عارضه ها
گاهی اوقات سیستیت به عنوان نشانه ای از سایر شرایط پزشکی، از جمله:
- دیابت
- سنگ کلیه
- اچ آی وی
- پروستات بزرگ شده
- صدمات نخاعی
چه کسی در معرض ابتلا به سیستیت (التهاب مثانه) است؟
سیستیت به دلیل کوتاه بودن مجرای ادرار در زنان شایع تر است. با این حال، هر دو جنسیت در معرض خطر این بیماری هستند.
اگر زنان:
- از نظر جنسی فعال باشند
- باردار باشند
- از دیافراگم ها با اسپرم کش استفاده می‌کنند
- یائسگی را تجربه کرده اند
- از محصولات بهداشت شخصی تحریک کننده استفاده می کنند
در صورت داشتن پروستات بزرگ شده به دلیل احتباس ادرار در مثانه، مرداننیز می توانند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا سیستیت قرار داشته باشند.
عوامل خطر مشترک برای زنان و مردان شامل موارد زیر است:
- عفونت ادراری فعلی یا اخیر (UTI)
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
- استفاده از سوند
- دیابت
- سنگ کلیه
- اچ آی وی
- صدمات نخاعی
- تداخل جریان ادرار
چگونه سیستیت تشخیص داده می شود؟
چند روش مختلف برای تشخیص سیستیت وجود دارد. پزشک می تواند با نمونه ادرار بیمار بخواهد تا علت ابتلا به سیستیت را معاینه کرده و UTI را بررسی کند.
پزشک همچنین می‌تواند سیستوسکوپی یا آزمایش تصویربرداری را انجام دهد تا علت علائم مشخص شود.
سیستوسکوپی
در سیستوسکوپی، پزشک مثانه را با یک لوله نازک که دارای دوربین و نور متصل است، معاینه می کند.
پزشکان می توانند در صورت لزوم از سیستوسکوپ برای جمع آوری بیوپسی از بافت مثانه استفاده کنند.
بیوپسی نمونه ای از بافت کوچک است که برای آزمایش بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
تست تصویربرداری
آزمایشات تصویربرداری اغلب لازم نیست، اما می توانند در تشخیص سیستیت مفید باشند.
اشعه ایکس یا سونوگرافی می تواند به علل دیگر ابتلا به سیستیت، مانند یک مسئله ساختاری یا تومور کمک کند.
چگونه سیستیت درمان می شود؟
داروها
آنتی بیوتیک ها یک درمان شایع برای سیستیت باکتریایی هستند.
سیستیت بینابینی نیز می تواند با دارو درمان شود. دارو برای سیستیت بینابینی به علت آن بستگی دارد.
جراحی ها
جراحی می تواند سیستیت را درمان کند، اما احتمالا انتخاب اول پزشک نباشد. این بیماری در شرایط مزمن شایع تر است.
بعضی اوقات جراحی می تواند یک مشکل ساختاری را ترمیم کند.
مراقبت در منزل
روش های مراقبت در منزل می تواند به کاهش ناراحتی کمک کند. روش های متداول عبارتند از:
- استفاده از پدهای گرمایشی برای شکم یا پشت
- تسکین دهنده ضد درد مانند ایبوپروفن و استامینوفن
- حمام در وان های کوچک برای تمیز کردن ناحیه لگن
بعضی اوقات می توان علائم سیستیت را در خانه و بدون مصرف دارو مدیریت کرد.
در صورت نیاز به درمان عفونت ادراری، درمان های خانگی نباید جایگزین آنتی بیوتیک ها شوند. روش های متداول خانگی درمانی عبارتند از:
- آب زغال اخته یا قرص
- نوشیدن مایعات زیاد
- پوشیدن لباس زیر پنبه ای و لباس متناسب
- اجتناب از هرگونه مواد غذایی یا نوشیدنی که گمان می کنید علائم را بدتر می کند
روش های درمانی جایگزین
روش های غیر جراحی دیگری برای سیستیت وجود دارد. گاهی کشیدن مثانه با آب یا گاز می تواند علائم را به طور موقت بهبود بخشد.
تحریک عصبی می تواند دفعات مراجعه به حمام را کاهش دهد و باعث کاهش درد لگن می شود و برای سیستیت ناشی از پرتودرمانی یا شیمی درمانی، داروها می توانند به مثانه کمک کنند.
نظریه های مربوط به سیستیت چیست؟
نظریه سیستیت بستگی به علت علائم دارد. به طور کلی، نظرات در مورد سیستیت خوب است. با این حال، مهم است که بیماری زمینه ای را در اسرع وقت درمان کنید.
اگر علائم سیستیت را تجربه کردید، بهتر است با پزشک تماس بگیرید.
در دوره روند بهبودی سیستیت، باید:
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید
- از نوشیدنی های کافئین دار خودداری کنید، زیرا این موارد می تواند مثانه را تحریک کند
- به جای “نگه داشتن آن”، مرتباً ادرار کنید
- از لباس زیر نخی و لباس متناسب استفاده کنید
جلوگیری از سیستیت
برای جلوگیری از شیوع باکتری ها در مدفوع، زنان باید از جلو به پشت بدن خود را پاک کنند.
علاوه بر این، گرفتن دوش به جای حمام نیز می تواند کمک کند. حتما پوست را به آرامی در ناحیه دستگاه تناسلی بشویید.
زنان پس از مقاربت باید مثانه خود را خالی کنند و آب بنوشند. در نهایت، از محصولاتی که منطقه را تحریک می کنند، خودداری کنند.
بیشتر بخوانید: عفونت مثانه چیست علائم، تشخیص درمان
بیشتر بخوانید: تست نوار مثانه
تیم اورولوژی کلینیک یادمان با مدیریت دکتر علی حاجب خدمات درمانی و آزمایشگاهی لازم را جهت تشخیص و درمان بیماری های مثانه ارائه می دهد.
برای دریافت نوبت جهت مشاوره و انجام تست نوار مثانه با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
