سکته مغزی + پیشگیری، تشخیص و درمان
سکته مغزی زمانی رخ می دهد که خون بخشی از مغز، قطع می شود یا کاهش می یابد و مانع از رسیدن اکسیژن و مواد غذایی به بافت مغز می شود.
طی چند دقیقه سلول های مغز شروع به مردن می کنند.
سکته مغزی، وضعیتی اورژانسی است و درمان فوری حیاتی است. اقدام به موقع می تواند آسیب مغزی و عوارض دیگر را کاهش دهد.
علائم سکته مغزی
در صورت ایجاد سکته مغزی در فرد، لازم است به زمان آغاز علائم توجه به خصوصی شود. برخی روش های درمانی، در صورتی که به سرعت پس از آغاز سکته مغزی انجام شوند، بیشترین تاثیر را دارند.
علائم و نشانه های سکته مغزی عبارت اند از:
اختلال تکلم و فهم گفته های دیگران
گاهی ممکن است فرد، گیجی را تجربه کند، کلمات را به صورت نامفهوم استفاده کند یا در درک صحبت ها مشکل داشته باشد.
فلج یا بی حسی صورت، دست یا پا
گاهی فرد دچار بی حسی ناگهانی، ضعف یا فلج در صورت، دست یا پا می شود. این وضعیت اغلب تنها یک سمت از بدن را درگیر می کند. سعی کنید هر دو دست را تا بالای سر بلند کنید.
اگر یکی از دست ها شروع به افتادن کند، ممکن است دچار سکته مغزی شده باشید. همچنین، این امکان وجود دارد که یک طرف دهان نیز هنگام لبخند زدن دچار افتادگی شود.
مشکل بینایی در یک یا هر دو چشم. فرد ناگهان دچار تاری یا تیرگی در بینایی یک یا هر دو چشم می شود یا ممکن است دچار دو بینی شود.
سردرد
سردردی ناگهانی و شدید که گاهی همراه با استفراغ، سرگیجه یا تغییر در هوشیاری فرد است، ممکن است نشان دهنده سکته مغزی باشد.
اختلال در راه رفتن
فرد، تلو تلو می خورد یا تعادل خود را از دست می دهد. گاهی سرگیجه ناگهانی نیز رخ می دهد یا هماهنگی در بدن از دست می رود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت ایجاد علائم یا نشانه های سکته مغزی، فورا به پزشک مراجعه کنید، حتی اگر به نظر می رسد علائم به صورت متناوب ظاهر می شوند و از بین می روند یا به صورت کامل ناپدید می شوند.
سریع فکر کنید و کارهای زیر را انجام دهید:
صورت
از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت می افتد؟
دست ها
از فرد بخواهید هر دو دست خود را بالا ببرد. آیا یکی از دست ها به سمت پایین متمایل می شود؟ یا آیا یکی از دست ها نمی تواند بالا بیاید؟
تکلم
از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا صحبت کردن او نامفهوم یا عجیب است؟
زمان
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
منتظر نمانید تا علائم متوقف شوند. هر دقیقه ارزشمند است. هرچه سکته مغزی، مدت زمان طولانی تری بدون درمان باقی بماند، احتمال آسیب مغزی و ناتوانی بیشتر می شود.
اگر مشکوک هستید که فردی که با شماست، دچار سکته مغزی شده است، در حالی که منتظر اورژانس هستید، او را با دقت تحت نظر داشته باشید.
دلایل سکته مغزی
دو دلیل اصلی برای سکته مغزی وجود دارد: انسداد شریان (سکته مغزی ایسکمیک) یا نشت یا از هم گسیختگی رگ خونی (سکته مغزی هموراژیک).
برخی افراد تنها دچار قطع موقتی جریان خون به مغز می شوند که حمله ایسکمیک گذار نامیده می شود که علائم دائمی ایجاد نمی کند.
سکته مغزی ایسکمیک
شایع ترین نوع سکته مغزی است. زمانی رخ می دهد که عروق خونی مغز، باریک یا مسدود می شوند و باعث کاهش شدید جریان خون می شوند (ایسکمی).
عروق مسدود یا باریک شده ناشی از رسوب چربی هایی است که در رگ ها انباشته می شوند یا لخته های خون یا سایر موادی که با جریان خون جا به جا شده و در عروق خونی مغز ساکن می شوند.
برخی تحقیقات اولیه نشان می دهد ممکن است عفونت کووید-19، یکی از دلایل احتمالی سکته مغزی ایسکمیک باشد اما نیاز به تحقیقات بیشتری است.
سکته مغزی هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک زمانی رخ می دهد که یک رگ خونی در مغز، دچار نشت یا پارگی می شود.
خونریزی مغزی می تواند ناشی از عارضه های مختلفی باشد که عروق خونی را تحت تاثیر قرار می دهد. فاکتورهای مربوط به سکته مغزی هموراژیک عبارت اند از:
- فشار خون بالا و کنترل نشده
- مصرف بیش از حد رقیق کننده های خون (ضد انعقاد)
- تورم در نقاط ضعیف دیواره های عروق خونی (آنوریسم)
- ضربه (مانند تصادف)
- رسوب پروتئین در دیواره های عروق خونی که منجر به ضعف در دیواره عروق می شود
- سکته مغزی ایسکمیکی که منجر به خونریزی شود
یکی از دلایل دیگر خونریزی در مغز، پارگی مجموعه ای غیر طبیعی از عروق خونی با دیواره های نازک است.
حمله ایسکمیک گذرا
حمله ایسکمیک گذرا –که گاهی سکته مغزی کوچک نیز نامیده می شود- شامل علائمی موقتی است که مشابه نشانه های سکته مغزی است.
این حمله باعث آسیب دائمی نمی شود و ناشی از کاهش موقتی در خون تغذیه کننده بخشی از مغز است و حدود پنج دقیقه ادامه پیدا می کند.
همانند سکته مغزی ایسکمیک، حمله ایسکمیک گذار نیز زمانی رخ می دهد که یک لخته،جریان خون بخشی از سیستم عصبی را کاهش داده یا مسدود می کند.
تنها بر اساس علائم مشاهده شده نمی توان گفت آیا فرد دچار سکته شده است یا حمله ایسکمیک گذرا.
ابتلا به حمله ایسکمیک گذرا، بدین معنی است که احتمالا در مسیر مغز، شریانی تقریبا مسدود شده یا باریک شده وجود دارد.
حمله ایسکمیک گذرا، خطر ابتلا به سکته در آینده را افزایش می دهد.
فاکتورهای ریسک
فاکتورهای بسیاری می تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد. فاکتورهای ریسک که پتانسیل درمان را دارند، عبارت اند از:
فاکتورهای ریسک سبک زندگی
- اضافه وزن یا چاقی
- عدم فعالیت فیزیکی
- مصرف بیش از حد مشروبات
- استفاده از داروهای غیر قانونی مانند کوکایین و متامفتامین
فاکتورهای ریسک پزشکی
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن یا در معرض دود سیگار قرار گرفتن
- کلسترول بالا
- دیابت
- آپنه انسدادی خواب
- بیماری قلبی عروقی، شامل نارسایی قلبی، عیوب قلبی، عفونت قلبی یا ریتم غیر طبیعی قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی
- سابقه خانوادگی یا شخصی سکته مغزی، حمله قلب یا حمله ایسکمیک گذرا
- عفونت کووید-19
فاکتورهای دیگری که با ریسک بالاتر سکته مغزی مرتبط هستند عبارت اند از:
- سن – افراد 55 ساله یا بالاتر، نسبت به افراد جوان تر، ریسک ابتلا به سکته مغزی بالاتری دارند.
- جنسیت – مردان نسبت به زنان، ریسک بالاتری دارند. زنان معمولا در زمان سکته مغزی، سن بالاتری دارند و احتمال اینکه در اثر سکته مغزی بمیرند، بیشتر است.
- هورمون – استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری یا هورمون درمانی که ریسک افزایش استروژن را به همراه دارد.
عوارض
سکته مغزی گاهی می تواند باعث ناتوانی موقت یا دائمی شود که این امر بستگی به مدت زمانی که جریان خون مغز قطع می شود و بخشی که تحت تاثیر قرار می گیرد، دارد.
عوارض احتمالی عبارت اند از:
فلج یا ناتوانی در حرکت ماهیچه
ممکن است فرد در یک سمت از بدن خود دچار فلجی شود یا کنترل برخی ماهیچه های به خصوص مانند آن هایی که در یک طرف صورت یا دست قرار دارند، را از دست بدهد.
اختلال در تکلم یا بلع
گاهی سکته مغزی، کنترل عضلات داخل دهان و گلو را تحت تاثیر قرار می دهد و تکلم واضح، بلع یا خوردن را دچار مشکل می کند. ممکن است در زبان، شامل صحبت کردن یا فهم گفتار، خواندن یا نوشتن نیز اختلال ایجاد شود.
از دست دادن حافظه یا اختلال در فکر کردن
بسیاری از افرادی که سکته مغزی داشته اند، از دست دادن حافظه را تجربه می کنند. برخی دیگر در فکر کردن، استدلال، قضاوت و درک مفاهیم دچار مشکل می شوند.
مشکلات احساسی
افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، در کنترل احساسات دچار مشکل می شوند یا دچار افسردگی می شوند.
درد. درد، بی حسی یا دیگر احساسات غیر معمول می تواند در بخش هایی از بدن که تحت تاثیر سکته مغزی قرار گرفته اند، ایجاد شود.
برای مثال، اگر سکته مغزی باعث از دست دادن احساس در دست چپ شود، احساس سوزشی ناراحت کننده در آن دست ایجاد می شود.
تغییر در رفتار و توانایی مراقبت از خود. امکان دارد افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، در مراقبت از خود و کارهای روزانه نیاز به کمک داشته باشند.
پیشگیری
اطلاع از فاکتورهای ریسک سکته مغزی، عمل به توصیه های پزشک و سبک زندگی سالم، بهترین اقداماتی است که می توان برای پیشگیری از سکته مغزی انجام داد.
در صورت ابتلا به سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا، این اقدامات می تواند به پیشگیری از سکته مغزی دیگر کمک کند. مراقبت هایی که در بیمارستان و پس از آن صورت می گیرد نیز در پیشگیری نقش دارد.
توصیه های مربوط به سبک زندگی سالم
بسیاری از استراتژی های پیشگیری از سکته مغزی، مشابه استراتژی های پیشگیری از بیماری قلبی است. به طور کلی، توصیه های مربوط به سبک زندگی سالم عبارت اند از:
1- کنترل فشار خون بالا
یکی از مهم ترین کارهایی است که می توان برای کاهش خطر سکته مغزی انجام داد.
در صورت ابتلا به سکته مغزی، پایین آوردن فشار خون می تواند به پیشگیری از حمله ایسکمیک گذرا یا سکته بعدی کمک کند. اغلب اوقات تغییرات سبک زندگی سالم و دارو برای درمان فشار خون بالا به کار می رود.
2- کاهش میزان کلسترول و چربی اشباع در رژیم غذایی
مصرف کلسترول و چربی کمتر، خصوصا چربی اشباع و چربی ترانس، تجمع چربی در شریان ها را کاهش می دهد.
در صورت عدم کنترل کلسترول از طریق تغییرات رژیم غذایی، پزشک، داروی کاهش دهنده کلسترول را تجویز خواهد کرد.
3- ترک مصرف دخانیات
سیگار، خطر سکته مغزی را برای سیگاری ها و غیر سیگاری هایی که در معرض دود سیگار هستند، افزایش می دهد. ترک دخانیات، خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
4- مدیریت دیابت
رژیم، ورزش و کاهش وزن می تواند به حفظ قند خون در محدوده طبیعی کمک کند.
در صورتی که فاکتورهای سبک زندگی برای کنترل دیابت، کافی نباشد، پزشک، داروی دیابت تجویز خواهد کرد.
5- حفظ وزن مناسب
اضافه وزن به سایر فاکتورهای ریسک سکته مغزی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی عروقی و دیابت کمک می کند.
6- رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات
رژیم غذایی حاوی پنج وعده یا بیشتر از میوه یا سبزیجات، ریسک سکته مغزی را کاهش می دهد.
رژیم غذایی مدیترانه ای که بر پایه روغن زیتون، میوه، آجیل، سبزیجات و غلات است، ممکن است مفید باشد.
7- ورزش منظم
تمرینات ایروبیک، به روش های مختلفی خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
ورزش می تواند فشار خون را کاهش دهد، سطح کلسترول خوب را افزایش دهد و سلامت عمومی عروق خونی و قلب را بهبود بخشد.
ورزش به کاهش وزن، کنترل دیابت و کاهش استرس نیز کمک می کند. اکثر روزهای هفته، حداقل 30 دقیقه فعالیت فیزیکی ملایم –از جمله پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری- انجام دهید.
8- میانه روی در مصرف الکل
مصرف زیاد الکل، خطر فشار خون بالا، سکته مغزی ایسکمیک و هموراژیک را افزایش می دهد. ممکن است الکل با داروهای مصرفی دیگر نیز واکنش دهد.
اگرچه، مصرف مقادیر اندک تا متوسط الکل، به پیشگیری از سکته مغزی ایسکمیک و کاهش احتمال لخته شدن خون کمک می کند.
9- درمان آپنه انسدادی خواب
در صورت وجود علائم آپنه انسدادی خواب –اختلال خوابی که باعث توقف کوتاه مدت تنفس در زمان خواب می شود- پزشک، دستور بررسی خواب را می دهد.
درمان این آپنه شامل استفاده از دستگاهی است که فشار هوای مثبتی در مسیر هوایی ایجاد می کند تا مسیر هوایی در زمان خواب باز بماند.
10- پرهیز از داروهای غیر قانونی
برخی داروهای خیابانی مانند کوکایین و متامفتامین، فاکتورهای ریسک حمله ایسکمیک گذرا یا سکته مغزی هستند.
داروهای پیشگیرانه
در صورت ابتلا به سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا، پزشک، داروهایی را برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سکته دیگر تجویز خواهد کرد. شامل:
1- داروهای ضد پلاکت
پلاکت ها، سلول هایی در خون هستند که ایجاد لخته می کنند. داروهای ضد پلاکت، چسبندگی این سلول ها را کاهش می دهند و احتمال ایجاد لخته را کاهش می دهند.
رایج ترین داروی به کار رفته، آسپرین است. پزشک، دوز مناسب آسپرین را تعیین خواهد کرد.
گاهی پزشک، آگرنوکس، ترکیبی از آسپرین با دوز پایین و داروی ضد پلاکت دیپیریدامول تجویز خواهد کرد تا خطر لخته شدن خون را کاهش دهد.
پس از حمله ایسکمیک گذرا، ممکن است پزشک، آسپرین و یک داروی ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل تجویز کند تا خطر سکته مغزی دیگر را کاهش دهد.
اگر فرد نتواند آسپرین مصرف کند، کلوپیدوگرل به تنهایی تجویز می شود.
2- داروهای ضد انعقاد
این داروها لخته شدن خون را کاهش می دهند. هپارین، عملکرد سریعی دارد و ممکن است به صورت کوتاه مدت در بیمارستان استفاده شود.
گاهی وارفارین برای کاربردهای طولانی تر به کار می رود. وارفارین، داروی قوی رقیق کننده خون است بنابراین لازم است دقیقا مطابق دستور مصرف شود و مراقب اثرات جانبی بود.
باید تست های خونی نیز به طور منظم انجام شود تا اثرات وارفارین بررسی شود.
داروهای رقیق کننده جدید بسیاری برای جلوگیری از سکته مغزی در افرادی که ریسک بالایی دارند، وجود دارد.
این داروها شامل دابیگاتران، ریواروکسابان، آپیکسابان و ادوکسابان هستند. این ها عملکرد سریع تری نسبت به وارفارین دارند و معمولا نیاز به تست خون منظم یا بررسی توسط پزشک ندارند.
این داروها ریسک پایین تری در ایجاد عوارض خونریزی دارند.
تشخیص سکته مغزی
پس از مراجعه به بیمارستان، کادر درمانی تلاش می کند نوع سکته مغزی رخ داده را تعیین کند.
این بدین معنی است که سریعا پس از رسیدن، سی تی اسکن یا سایر تست های تصویربرداری انجام خواهد شد.
پزشکان باید سایر دلایل احتمالی ایجاد علائم، از جمله تومور مغزی یا واکنش به دارو را نیز بررسی کنند.
بیشتر بخوانید: نوار مغز چیست؟
برخی از تست هایی که انجام می شود عبارت اند از:
معاینه فیزیکی
پزشک، چند تست که با آن ها آشنا هستید مانند گوش کردن به قلب و اندازه گیری فشار خون را انجام خواهد داد.
یک تست نورولوژیکی نیز انجام می شود تا مشخص شود سکته مغزی احتمالی، چه تاثیری بر روی سیستم عصبی گذاشته است.
تست خون
تست های خون بسیاری از جمله تست هایی برای بررسی سرعت لخته شدن خون، میزان قند خون و وجود عفونت انجام خواهد شد.
سی تی اسکن
سی تی اسکن از مجموعه ای از تصاویر اشعه ایکس برای ایجاد تصویری دقیق از مغز استفاده می کند.
سی تی اسکن می تواند وجود خونریزی در مغز، سکته مغزی ایسکمیک، تومور یا عارضه های دیگر را نشان دهد.
پزشک، ماده ای رنگی را به داخل جریان خون تزریق می کند تا رگ های گردن و مغز را با وضوح بیشتر ببیند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
MRI از امواج رادیویی قوی و آهنربا برای ایجاد تصویری دقیق از مغز استفاده می کند.
MRI می تواند بافت آسیب دیده از سکته مغزی ایسکمیک و خونریزی مغزی را شناسایی کند.
پزشک، ماده ای رنگی را به داخل رگ تزریق می کند تا شریان ها و وریدها را ببیند و جریان خون را به صورت متمایز مشاهده کند.
فراصوت کاروتید
در این تست، امواج صوتی، تصویری دقیق از درون شریان های کاروتید گردنی ایجاد می کنند.
این تست، تجمع رسوبات چربی و جریان خون درون شریان های کاروتید را نشان می دهد.
آنژیوگرام مغزی
در این تست، پزشک، یک لوله منعطف و باریک را به وسیله برشی کوچک، معمولا در ران، وارد می کند و از طریق شریان های اصلی وارد شریان کاروتید یا مهره ای می کند.
سپس ماده ای رنگی را به درون عروق خونی تزریق می کند تا آن ها را تحت اشعه ایکس، نمایان کند. این روش، نمایی واضح و دقیق از شریان های مغزی و گردنی به دست می دهد.
نوار قلب
نوار قلب از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری دقیق از قلب استفاده می کند.
نوار قلب می تواند منبع لخته ای را در قلب پیدا کند که ممکن است از قلب به سمت مغز حرکت کرده باشد و باعث سکته مغزی شده باشد.
درمان سکته مغزی
درمان سکته مغزی به این بستگی دارد که فرد دچار سکته ایسکمیک شده است یا دچار سکته ای شده است که شامل خونریزی در مغز است (هموراژیک).
الف) سکته مغزی ایسکمیک
برای درمان سکته مغزی ایسکمیک، پزشک باید به سرعت جریان خون را به مغز بازگرداند. این کار از طریق زیر انجام می شود:
داروی درون وریدی اورژانسی
تزریق درون وریدی دارویی که می تواند لخته را تجزیه کند باید طی 4.5 ساعت پس از آغاز علائم انجام شود.
هر چه این داروها زودتر تزریق شود، بهتر است. درمان سریع، نه تنها شانس زنده ماندن را بالا می برد، بلکه ممکن است عوارض را نیز کاهش دهد.
تزریق درون وریدی فعال کننده پلاسمینوژن بافتی نوترکیب (tPA)، درمان استاندارد و طلایی برای سکته مغزی ایسکمیک است.
تزریق tPA معمولا طی سه ساعت اول، از طریق وریدی در دست انجام می شود.گاهی تزریق می تواند تا 4.5 ساعت پس از آغاز علائم سکته مغزی انجام شود.
این دارو با حل کردن لخته خونی عامل سکته مغزی، جریان خون را بر می گرداند.
با حذف سریع عامل سکته مغزی، این دارو می تواند به افراد کمک کند بهبود یابند.
در تصمیم گیری در مورد مصرف یا عدم مصرف فعال کننده پلاسمینوژن بافتی، پزشک، خطرات معینی مانند احتمال خونریزی در مغز را در نظر خواهد گرفت.
عمل های درون رگی اورژانسی
گاهی پزشکان، سکته ایسکمیک را مستقیما در داخل رگ خونی مسدود شده درمان می کنند.
نشان داده شده است درمان درون رگی به میزان قابل توجهی نتایج را بهبود می بخشد و ناتوانی بلندمدت پس از سکته مغزی ایسکمیک را کاهش می دهد. این عمل ها باید فورا انجام شوند:
تحویل مستقیم داروها به مغز. پزشک، یک لوله باریک و بلند را از طریق شریانی در ران وارد می کند و به سمت مغز هدایت می کند تا فعال کننده پلاسمینوژن بافتی را مستقیما به محلی برساند که سکته مغزی در حال وقوع است.
پنجره زمانی برای این درمان، تقریبا طولانی تر از فعال کننده پلاسمینوژن بافتی تزریقی است اما همچنان محدود است.
برداشتن لخته
پزشک می تواند از ابزاری متصل به یک کاتتر برای برداشتن مستقیم لخته از داخل رگ گونی مسدود شده در مغز استفاده کند.
این عمل خصوصا برای افراد دارای لخته های بزرگی که امکان حل کردن کامل آن ها با فعال کننده پلاسمینوژن بافتی وجود ندارد، مفید است.
این عمل اغلب به همراه تزریق tPA به کار می رود.
سایر روش ها
برای کاهش خطر سکته قلبی یا حمله ایسکمیک گذرای دیگر، پزشک، عملی را انجام خواهد داد تا شریانی را که در اثر پلاک، باریک شده است باز کند.
گزینه های پیش رو بستگی به وضعیت فرد دارند اما شامل موارد زیر هستند:
اندآرترکتومی کاروتید
شریان های کاروتید، عروق خونی هستند که در دو طرف گردن قرار دارند و خون مغز را تامین می کنند.
این جراحی، پلاک مسدود کننده شریان کاروتید را خارج می کند و ممکن است خطر سکته مغزی ایسکمیک را کاهش دهد.
اندآرترکتومی کاروتید، خطراتی نیز دارد، خصوصا برای افراد دارای بیماری قلبی یا عارضه های جسمی دیگر.
آنژیوپلاستی و استنت
در آنژیوپلاستی، جراح از طریق شریانی در ران، یک کاتتر را به داخل شریان های کاروتید هدایت می کند.
سپس یک بالون متورم می شود تا شریان باریک شده را متسع کند. پس از آن می توان یک استنت را برای حمایت از شریان باز شده در محل نصب کرد.
ب) سکته مغزی هموراژیک
درمان اورژانسی سکته مغزی هموراژیک روی کنترل خونریزی و کاهش فشار مغزی ناشی از مایعات اضافی تمرکز دارد.
گزینه های درمانی عبارت اند از:
اقدامات اورژانسی
در صورتی که فرد از داروهای رقیق کننده خون برای جلوگیری از ایجاد لخته خون استفاده می کند، به منظور خنثی کردن اثرات رقیق کننده ها، داروهایی به او داده خواهد شد یا محصولات خونی به او تزریق خواهد شد.
گاهی داروهایی نیز برای پایین آوردن فشار مغز و فشار خون، جلوگیری از اسپاسم رگ های خونی و حملات به فرد داده می شود.
جراحی
اگر ناحیه خونریزی بزرگ باشد، پزشک برای خارج کردن خون و کاهش فشار وارده بر مغز، یک جراحی انجام خواهد داد.
ممکن است برای ترمیم مشکلات عروق خونی مرتبط با سکته مغزی هموراژیک نیز جراحی انجام شود.
گاهی پزشک پس از سکته مغزی یا در صورتی که آنوریسم، ناهنجاری شریانی وریدی (AVM) و یا سایر انواع مشکلات عروق خونی باعث سکته مغزی هموراژیک شده باشد، یکی از این عمل ها را انجام خواهد داد:
نصب گیره
جراح، یک گیره کوچک را در ابتدای بخش متورم قرار می دهد تا ورود خون به آن را متوقف کند.
این گیره می تواند مانع از پاره شدن آنوریسم شود یا می تواند مانع از خونریزی دوباره آنوریسمی شود که اخیرا دچار خونریزی شده است.
نصب مارپیچ
با ورود یک کاتتر به شریانی در ران و هدایت آن به مغز، جراح، مارپیچ های کوچکی را وارد آنوریسم می کند تا آن را پر کند.
با این کار، جریان خون به داخل آنوریسم مسدود می شود و باعث لخته شدن خون می شود.
خروج ناهنجاری شریانی وریدی به کمک جراحی
در صورتی که ناهنجاری شریانی وریدی در ناحیه ای قابل دسترس قرار گرفته باشد، جراح می تواند آن را خارج کند.
این کار، خطر پارگی را رفع می کند و خطر سکته مغزی هموراژیک را پایین می آورد.
اگرچه، در صورتی که ناهنجاری شریانی وریدی در عمق مغز قرار گرفته باشد، بزرگ باشد یا خارج کردن آن بر عملکرد مغز اثرگذار باشد، همیشه امکان خارج کردن آن وجود ندارد.
پرتو جراحی استریوتاکتیک
با استفاده از پرتوهای دارای تشعشعات بسیار متمرکز، پرتو جراحی استریوتاکتیک، درمانی کم تهاجمی و پیشرفته است که برای ترمیم ناهنجاری های عروق خونی به کار می رود.
بهبود و توانبخشی پس از سکته مغزی
پس از درمان اورژانسی، فرد حداقل به مدت یک روز تحت نظر قرار می گیرد. پس از آن، مراقبت از بیمار روی کمک به بازیابی هر چه بیشتر عملکرد و بازگشت به زندگی مستقل تمرکز دارد.
تاثیر سکته به ناحیه درگیر شده در مغز و حجم بافت آسیب دیده بستگی دارد.
اگر سکته، بخش راست مغز را درگیر کرده باشد، حرکت و احساس در سمت چپ بدن تحت تاثیر قرار می گیرد.
اگر سکته به بافت مغزی سمت چپ آسیب رسانده باشد، حرکت و احساس در بخش راست بدن تحت تاثیر قرار می گیرد.
آسیب مغزی در سمت چپ مغز ممکن است باعث اختلالات تکلم و زبان شود.
اغلب بازماندگان سکته مغزی، به یک برنامه توانبخشی می پیوندند. پزشک، سخت ترین برنامه درمانی را که فرد می تواند بر اساس سن، سلامت عمومی و درجه ناتوانی ایجاد شده اجرا کند، تجویز خواهد کرد.
پزشک، سبک زندگی، علایق و اولویت ها و در دسترس بودن اعضای خانواده یا سایر مراقبین را نیز در نظر خواهد گرفت.
گاهی توانبخشی پیش از ترک بیمارستان شروع می شود. پس از ترخیص، برنامه موردنظر در واحد توانبخشی همان بیمارستان، واحد توانبخشی دیگر یا در خانه ادامه خواهد یافت.
بهبود پس از سکته در هر فرد متفاوت است. بر اساس وضعیت فرد، تیم درمانی او شامل افراد زیر است:
- پزشک مجرب در زمینه عارضه های مغزی (نورولوژیست)
- پزشک توانبخشی
- پرستار توانبخشی
- متخصص تغذیه
- فیزیوتراپی
- کار درمان
- درمانگر تفریحی
- پاتولوژیست کلامی
- مددکار اجتماعی
- روان شناس یا روان پزشک
- کشیش
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی سکته مغزی
نتایج درمان سکته مغزی
یک راه برای ارزیابی مراقبت از بیماران مبتلا به سکته مغزی، نگاه کردن به درصد بیمارانی است که اقدامات مراقبتی به موقع و موثری را دریافت می کنند که مناسب هستند. هدف، 100 درصد است.
مدیریت و حمایت سکته مغزی
سکته مغزی، اتفاقی تغییر دهنده است که می تواند سلامت حسی و عملکرد فیزیکی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
ممکن است گاهی فرد احساس درماندگی، نا امیدی، افسردگی و بی تفاوتی کند. گاهی تغییرات خلق و خو و تمایل جنسی کمتر نیز تجربه می شود.
حفظ اعتماد به نفس، ارتباط با دیگران و علاقه به دنیا، اجزای ضروری برای بهبودی هستند.
استراتژی های متعددی می تواند به شما و مراقبینتان کمک کند:
به خودتان سخت نگیرید. بپذیرید که بهبود فیزیکی و احساسی مستلزم کار سخت است و زمان می طلبد. هدفتان یک “حالت طبیعی جدید” باشد و پیشرفت خود را جشن بگیرید. به خود استراحت دهید.
به یک گروه حمایتی بپیوندید. ملاقات با سایر افرادی که سکته مغزی را تجربه کرده اند، فرصت به اشتراک گذاشتن تجربیات، تبادل اطلاعات و ایجاد دوستی های جدید را به شما می دهد.
دوستان و خانواده را از نیازهای خود آگاه کنید. گاهی دیگران می خواهند کمک کنند اما نمی دانند چه کار کنند.
به آن ها بگویید چگونه می توانند کمک کنند، مثلا با آوردن یک وعده غذایی و ماندن در کنار شما برای خوردن غذا و گفتگو یا شرکت در رخدادهای اجتماعی یا فعالیت های مذهبی با شما.
چالش های ارتباطی سکته مغزی
مشکلات کلامی و زبانی می تواند ناامیدکننده باشد. در اینجا برخی نکات برای کمک به شما و مراقبین در مدیریت چالش های ارتباطی آورده شده است:
تمرین کنید
سعی کیند حداقل یک بار در روز مکالمه ای برقرار کنید. این کار کمک می کند بیاموزید بهترین راه برای شما چیست. همچنین به ایجاد احساس ارتباط با دیگران و بازسازی اعتماد به نفس نیز کمک می کند.
استراحت کنید
صحبت کردن می تواند آسان ترین و لذت بخش ترین کار در وضعیتی آرام و بدون عجله باشد. برای برخی از بازماندگان سکته، پس از شام، وقت مناسبی است.
جملات را به شیوه خود بیان کنید
در زمان بهبودی پس از سکته مغزی، ممکن است نیاز داشته باشید از کلمات کمتری استفاده کنید، بر حرکات بدن تکیه کنید یا از درجه صدا برای ارتباط استفاده کنید.
از ابزارهای کمکی ارتباطی استفاده کنید
استفاده از کارت های راهنما برای نشان دادن کلمات پر کاربرد یا تصاویر دوستان نزدیک و اعضای خانواده، برنامه تلویزیونی محبوب، دستشویی یا سایر نیازهای معمولی می تواند مفید واقع شود.
آمادگی برای قرار ملاقات
سکته مغزی در حال پیشرفت معمولا در بیمارستان تشخیص داده می شود. در صورت ابتلا به سکته مغزی، مراقبت فوری از فرد روی به حداقل رساندن آسیب مغزی تمرکز دارد.
اگر فرد هنوز سکته نکرده است اما نگران ریسک ابتلا در آینده است، می تواند در قرار بعدی نگرانی خود را با پزشک درمیان بگذارد.
چه انتظاری باید از پزشک داشت؟
در اتاق اورژانس، احتمالا یک متخصص فوریت های پزشکی یا نورولوژیست، پرستار و چند تکنسین حضور دارند.
این تیم در وهله اول، علائم و وضعیت عمومی فرد را پایدار خواهند کرد. سپس تعیین خواهند کرد آیا سکته مغزی رخ داده است.
آن ها تلاش خواهند کرد علت سکته را بیابند تا مناسب ترین درمان را انتخاب کنند.
طی قرار ملاقات، پزشک فاکتورهای ریسک سکته مغزی و بیماری قلبی را ارزیابی خواهد کرد. گفتگو حول پرهیز از این فاکتورهای ریسک، مانند عدم مصرف سیگار یا استفاده از داروهای غیر قانونی تمرکز دارد.
پزشک در مورد استراتژی های سبک زندگی یا داروهای کنترل فشار خون بالا، کلسترول و سایر فاکتورهای ریسک صحبت خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: تست نوار مغز
جهت تنطیم وقت ملاقات با دکتر بابک جلالیان، متخصص مغز و اعصاب و انجام تست نوار مغز در کلینیک یادمان واقع در شهرک غرب، بلوار فرحزادی با شماره های زیر تماس بگیرید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
