نوار عصب بینایی
در این مقاله قصد داریم در مورد نوار عصب بینایی و جزئیات آن با هم بیشتر صحبت کنیم.
نوار عصب بینایی یا پتانسیل برانگیخته بصری (VEP) چیست؟
پتانسیل برانگیخته بصری، پتانسیل برانگیخته شده ناشی از محرک بینایی است، مانند یک الگوی شطرنجی متناوب روی صفحه رایانه. پاسخ ها از طریق الکترودهایی که در پشت سر شما قرار می گیرند، ضبط می شوند و روی الکتروانسفالوگرام (EEG) مشاهده می شوند. این پاسخ ها معمولاً از قشر پس سری، ناحیه ای از مغز که درگیر دریافت و تفسیر سیگنال های دیداری است، نشات می گیرد.
چه زمانی از نوار عصب بینایی استفاده می شود؟
هنگامی که علائم و تغییراتی در بینایی خود تجربه می کنید که می تواند به دلیل مشکلاتی در مسیر برخی اعصاب باشد، ممکن است پزشک برای شما آزمایش VEP یا نوار عصب بینایی را تجویز کند. برخی از این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• از دست دادن بینایی (که می تواند دردناک یا غیر دردناک باشد)؛
• دید دوتایی؛
• تاری دید؛
• مشاهده نور چشمک زن؛
• تغییرات در بینایی رنگ یا؛
• ضعف چشم، دست یا پا.
این تغییرات اغلب بیش از حد ظریف هستند و در معاینه بالینی در مطب پزشک به راحتی قابل تشخیص نیستند. به طور کلی، آزمایش نوار عصب بینایی برای تشخیص مشکلات عصب بینایی مفید است. این عصب به انتقال سیگنال ها کمک می کند تا ما بتوانیم ببینیم، بنابراین آزمایش نوار عصب بینایی به پزشک اجازه می دهد تا ببیند سیستم بینایی شما چگونه به نور واکنش نشان می دهد. این آزمایش همچنین به این علت مفید است که می تواند برای بررسی بینایی در کودکان و بزرگسالانی که قادر به خواندن نمودار چشم نیستند، مورد استفاده قرار بگیرد.
نوار عصب بینایی چه چیزی را تشخیص می دهد؟
نوار عصب بینایی زمانی را که برای انتقال محرک بینایی از چشم به قشر پسین مغز لازم است را اندازه گیری می کند. نوار عصب بینایی می تواند در صورت غیر طبیعی بودن مسیرهای عصبی، این مسئله را به پزشک نمایش دهد. به عنوان مثال، در بیماری ام اس، لایه عایق اطراف سلول های عصبی مغز و نخاع (معروف به غلاف میلین) می تواند تحت تأثیر قرار گیرد. این بدان معنی است که طول می کشد تا سیگنال های الکتریکی از چشم هدایت شوند و بنابراین نتیجه نوار عصب بینایی غیرطبیعی خواهد بود.
چگونه برای نوار عصب بینایی آماده شویم
در مورد چگونگی آمادگی برای تست به شما دستورالعمل های لازم داده می شود. برخی از کارهایی که ممکن است لازم باشد انجام دهید عبارتند از:
• شب قبل از نوار عصب بینایی موهای خود را بشویید، اما از مصرف مواد شیمیایی ، روغن و لوسیون های مو خودداری کنید.
• اطمینان حاصل کنید که شب قبل به مقدار کافی می خوابید.
• اگر از عینک استفاده می کنید، مطمئن شوید که عینک را به همراه خود می آورید.
• معمولاً می توانید یک وعده غذایی معمولی بخورید و داروهای معمول خود را قبل از آزمایش مصرف کنید. با این حال از مصرف هر دارویی که باعث خواب آلودگی شما شود باید خودداری کنید.
• به موقع حاضر شوید و سعی کنید قبل از انجام نوار عصب بینایی آرام باشید.
• در روز آزمایش باید در صورت داشتن هرگونه بیماری چشمی مانند آب مروارید یا گلوکوم به تکنسین اطلاع دهید زیرا این امر می تواند روی نتیجه نوار عصب بینایی تأثیر بگذارد و باید توسط پزشک در سوابق شما ذکر شود.
در طی آزمایش نوار عصب بینایی چه اتفاقی می افتد؟
فرایند انجام تست کاملا ایمن و غیرتهاجمی است.
1. در مرحله اول، تعدادی سیم به بالای سر شما چشبانده می شود تا امواج مغزی را تشخیص دهند.
2. یک تکنسین به شما دستورالعمل های بیشتری در مورد کارهایی که باید در طول تست انجام دهید ارائه می دهد. به طور معمول، هر چشم به طور جداگانه آزمایش می شود.
3. بسیار مهم است که شما با تکنسینی که تست نوار عصب بینایی را انجام می دهد همکاری کنید و بتوانید دید خود را در یک نقطه خاص متمرکز کنید. از شما خواسته می شود به صفحه ای شبیه به صفحه تلویزیون با الگوهای تصویری مختلف نگاه کنید.
4. قرائت ها از طریق سیم های بالای سر شما ثبت می شود.
5. پس از انجام مراحل، چسب و سیم ها از سر شما برداشته می شود. پزشک ممکن است بعد از تجزیه و تحلیل، نتایج آزمایش نوار عصب بینایی را با شما در میان بگذارد. در غیر این صورت به پزشک متخصص خودتان ارجاع داده می شوید.
6. تست نوار عصب بینایی حدود 45 دقیقه طول می کشد.
اثرات جانبی
در این روش به ندرت عوارض جانبی وجود دارد. این یک روش بدون درد است و به غیر از از تحریک پوستی جزئی توسط الکترودها، اغلب هیچ عارضه دیگری وجود ندارد. اگر بیماری پزشکی مانند صرع داشته باشید، بعید است محرک های بینایی که در معرض آن قرار خواهید گرفت، باعث بروز تشنج شوند. اما قبل از انجام نوار عصب بینایی باید این مورد را با پزشک و تکنسین خود مطرح کنید.
پس از انجام تست، بیماران به طور معمول در همان روز به خانه برمی گردند. اگر بعد از نوار عصب بینایی احساس مشکل خاصی نداشتید، رانندگی برای شما بلامانع است.
عوامل موثر بر نوار عصب بینایی
سلول های بخشی از مغز شما که با بینایی درگیر هستند بیشترین حساسیت را به حرکت در لبه های میدان دید مرکزی دارند. اگر بینایی ضعیفی دارید، این مسئله تأثیر زیادی در پاسخ تست نخواهد داشت – می توان از الگوهای شطرنجی بزرگ تری برای شما استفاده کرد. جنسیت، سن و اندازه مردمک چشم شما عواملی هستند که می توانند نوار عصب بینایی را تحت تأثیر قرار دهند. اگر داروهایی مصرف کرده اید که باعث خواب آلودگی شما می شود و یا تحت تأثیر داروهای بیهوشی هستید، نوار عصب بینایی شما نیز بسیار تحت تأثیر قرار می گیرد.
نتیجه تست نوار عصب بینایی
نوار عصب بینایی به ویژه در تشخیص نوریت بینایی مفید است. این بیماری در واقع التهاب عصب بینایی، همراه با تورم و تخریب تدریجی غلاف پوشاننده عصب و گاهی کابل عصب است. از آنجایی که غلاف عصب آسیب دیده است، مدت زمان انتقال سیگنال های الکتریکی به چشم طولانی شده و منجر به نوار عصب بینایی غیرطبیعی می شود. این مسئله ممکن است در بیماری ام اس دیده شود – که یکی از مهم ترین علل نوریت بینایی است. نوار عصب بینایی غیرطبیعی به دلیل وجود نوریت بینایی در بیماران مبتلا به ام اس دیده می شود.
موارد زیر نیز ممکن است باعث نتیجه نوار عصب بینایی غیرطبیعی شوند:
• نوروپاتی بینایی – این می تواند به دلیل آسیب عصب بینایی به دلایل مختلفی از جمله: انسداد خونرسانی عصب، کمبودهای تغذیه ای یا سموم باشد. با آسیب دیدن عصب، سیگنال های الکتریکی به درستی هدایت نمی شوند. به عنوان مثال می توان به دیابت در مراحل پیشرفته اشاره کرد که می تواند همراه با آسیب به رگ های خونی و اعصاب تأمین کننده چشم یا آمبلیوپی سمی باشد که به دلیل واکنش سمی در بخشی از عصب بینایی، باعث کاهش دید می شود.
• تومورها یا ضایعاتی که باعث فشرده شدن عصب بینایی می شوند – اگر عصب بینایی فشرده شود، مسیر هدایت تحت تأثیر قرار گرفته و نتیجه نوار عصب بینایی غیرطبیعی دیده می شود.
• گلوکوم – در بیمارانی که از گلوکوم رنج می برند، فشار داخل چشم افزایش می یابد. این مسئله می تواند منجر به آسیب به عصب بینایی شود و نتیجه نوار عصب بینایی را غیر طبیعی کند.
• فشار خون بالا – این مشکل به هر وضعیتی گفته می شود که فشار چشم در آن از حد طبیعی بالاتر باشد. هیچ نشانه ای از گلوکوم وجود ندارد، اما بیماران ممکن است در اواخر زندگی در معرض افزایش خطر ابتلا به گلوکوم باشند.
فوائد بالینی نوار عصب بینایی
• نوار عصب بینایی یک آزمایش استاندارد و قابل تکرار از عملکرد عصب بینایی است.
• نوار عصب بینایی در مقایسه با تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) در تشخیص ضایعات حساسیت بیشتری دارد.
• نوار عصب بینایی معمولاً در مقایسه با سایر روش ها مانند MRI هزینه کمتری دارد.
• اگر نتایج نوار عصب بینایی منفی باشد، این امر می تواند برای حذف برخی اختلالات خاص در تشخیص بیماری بسیار مفید باشد.
کلام آخر
نوار عصب بینایی یک آزمایش مهم است که در تشخیص مشکلات عصب بینایی و ضایعات قسمت قدامی مسیر بینایی قبل از ادغام اعصاب بینایی با یکدیگر عملکرد بسیار خوبی دارد.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
