نورومای آکوستیک (تومور عصب شنوایی) چیست؟ علائم و درمان
نورینوم آکوستیک یا نورومای آکوستیک (شوانوم دهلیزی) یک تومور خوش خیم است که بر روی اعصاب تعادلی (دهلیزی) و شنوایی (حلزونی) که از گوش داخلی تا مغز امتداد دارند، ایجاد می شود.
فشار ناشی از تومور بر روی عصب می تواند باعث کاهش شنوایی و اختلالات تعادلی شود. همانطور که در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و تصاویر بالا نشان داده شده، در برخی موارد، تومور رشد کرده و مخچه یا سایر بافت های مغز را تحت تاثیر قرار می دهد.
نورینوم آکوستیک یا نورومای آکوستیک که با عنوان شوانوم دهلیزی نیز شناخته میشود، یک تومور غیرسرطانی و معمولاً با رشد آهسته است که روی عصب اصلی (دهلیزی) منتهی به مغز در گوش داخلی ایجاد میشود.
شاخه های این عصب به طور مستقیم بر تعادل و شنوایی تأثیر می گذارند. در نتیجه، فشار ناشی از نورومای آکوستیک باعث کاهش شنوایی، صدای زنگ در گوش و عدم توانایی در حفظ تعادل خواهد شد.
نورومای آکوستیک معمولاً از سلول های شوان که این عصب را می پوشانند به وجود می آید و سرعت رشد آن آهسته یا صفر است.
در موارد نادر، این تومور به سرعت رشد کرده و به اندازه ای بزرگ می شود که به مغز فشار آورده و عملکردهای حیاتی را مختل می کند.
درمان‌های نورومای آکوستیک شامل نظارت و کنترل منظم، پرتودرمانی و برداشتن تومور با جراحی است.
نورومای آکوستیک جزو تومورهای خوش خیم است که بر روی اعصاب تعادلی و شنوایی فرد تاثیر می گذارد. علائم این بیماری شامل از دست دادن شنوایی، سرگیجه، بی حسی صورت و… است. برای درمان و تشخیص نورومای آکوستیک به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید.
علائم نورومای آکوستیک
علائم و نشانه های نورومای آکوستیک اغلب به راحتی نادیده گرفته می شوند و شاید ظاهر شدن آنها سال ها طول بکشد. علائم معمولاً به دلیل تأثیرات تومور بر روی اعصاب شنوایی و تعادلی بروز می کنند.
فشار ناشی از تومور بر روی اعصاب مجاور کنترل کننده عضلات صورت و حس پوست (اعصاب صورت و سه قلو)، عروق خونی مجاور یا ساختارهای مغز نیز می تواند مشکلاتی ایجاد کند.
با رشد تومور احتمالا علائم و نشانه های قابل توجه یا شدیدتری ایجاد می شود.
علائم و نشانه های رایج نورومای آکوستیک عبارتند از:
- از دست دادن شنوایی، معمولاً به تدریج و طی ماه ها تا سال ها بدتر می شود – البته در موارد نادر به طور ناگهانی اتفاق می افتد – و فقط در یک طرف یا در یک طرف شدیدتر رخ می دهد.
- شنیدن صدای زنگ در گوش آسیب دیده (وزوز گوش)
- ناپایداری یا از دست دادن تعادل
- سرگیجه
- بی حسی صورت و ضعف یا از دست دادن قدرت حرکت عضلات
در موارد نادر، نورومای آکوستیک ممکن است به اندازه ای بزرگ شود که بر ساقه مغز فشار آورده و جان فرد را به خطر بیاندازد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر متوجه کاهش شنوایی در یک گوش، وزوز یا صدای زنگ در گوش یا مشکل در تعادل شدید به پزشک مراجعه کنید.
با تشخیص زودهنگام نورومای آکوستیک می توان از بزرگ شدن تومور تا اندازه ای که عواقب جدی مانند ناشنوایی کامل ایجاد کند، جلوگیری کرد.
دلایل نورومای آکوستیک
علت نورومای آکوستیک می تواند به مشکلی در یک ژن در کروموزوم 22 مرتبط باشد. در حالت عادی، این ژن یک پروتئین سرکوبگر تومور تولید می کند که وظیفه آن کنترل رشد سلول های شوان پوشاننده اعصاب است.
کارشناسان نمی دانند چه چیزی باعث این مشکل در ژن می شود. در بیشتر موارد نورومای آکوستیک، هیچ علت شناخته شده ای ندارد.
این ژن معیوب در نوروفیبروماتوز نوع 2 نیز به ارث می رسد؛ یک اختلال نادر که در آن معمولاً تومورها بر روی اعصاب شنوایی و تعادلی در دو طرف سر رشد می کنند (شوانوم دهلیزی دو طرفه).
عوامل خطرزا
نوروفیبروماتوز نوع 2
الگوی توارث اتوزومال غالب . در یک اختلال ارثی اتوزومی غالب، یک ژن جهش یافته از یکی از والدین به ارث می رسد.
فرد دارای اختلال ارثی اتوزومی غالب به احتمال 50 درصد این ژن جهش یافته را به کودک منتقل می کند و 50 درصد احتمال دارد که یک کودک سالم با دو ژن طبیعی داشته باشد.
تنها عامل خطرزای تایید شده برای نورومای آکوستیک داشتن والدینی با اختلال ژنتیکی نادر نوروفیبروماتوز نوع 2 است. با این حال، نوروفیبروماتوز نوع 2 تنها در حدود 5 درصد از موارد نورومای آکوستیک وجود دارد.
یکی از مشخصه های نوروفیبروماتوز نوع 2 شکل گیری تومورهای غیرسرطانی بر روی اعصاب شنوایی و تعادلی در دو طرف سر و همچنین روی سایر اعصاب است.
نوروفیبروماتوز نوع 2 (NF2) به عنوان یک اختلال ارثی اتوزومی غالب شناخته می شود، به این معنی که جهش می تواند تنها توسط یکی از والدین (ژن غالب) منتقل شود.
احتمال اینکه هر فرزند والدین مبتلا، ژن جهش یافته را به ارث ببرد 50- 50 است.
عوارض نورومای آکوستیک
نورومای آکوستیک می تواند باعث انواع عارضه های دائمی شود، از جمله:
- از دست دادن شنوایی
- بی حسی و ضعف صورت
- مشکلات تعادلی
- صدای زنگ در گوش
تومورهای بزرگ روی ساقه مغز فشار آورده و از جریان طبیعی مایع بین مغز و نخاع (مایع مغزی- نخاعی) جلوگیری می کنند. در این حالت، مایع در سر جمع شده (هیدروسفالی) و فشار داخل جمجمه افزایش می یابد.
تشخیص نورومای آکوستیک
معاینه گوش برای نورومای آکوستیک . انجام یک معاینه فیزیکی کامل شامل معاینه گوش اغلب اولین قدم در تشخیص نورومای آکوستیک و درمان آن است.
تشخیص نورومای آکوستیک در مراحل اولیه سخت است زیرا ممکن است نشانه‌ها و علائم به سادگی نادیده گرفته شوند یا به مرور زمان و به آهستگی بروز کنند.
علائم دیگری مانند از دست رفتن شنوایی در بسیاری از مشکلات دیگر گوش داخلی و میانی نیز مشاهده می شود.
پزشک پس از پرسیدن سوال هایی درباره علائم، گوش را معاینه خواهد کرد. پزشک احتمالاً آزمایش های زیر را تجویز می کند:
تست شنوایی اودیومتری (شنوایی سنجی)
در این آزمایش که توسط یک متخصص شنوایی شناسی (ادیولوژیست) انجام می شود، بیمار صداهایی که هر زمان به یک گوش او ارسال میشود را می شنود.
متخصص شنوایی دامنه ای از صداهایی با تنالیته های مختلف را به گوش بیمار ارسال می کند و از بیمار می خواهد که هر زمان که صدایی را شنید اعلام کند.
متخصص شنوایی همچنین برای مشخص کردن قدرت شنوایی بیمار صدای تلفظ کلمات مختلف را نیز پخش میکند.
عکس برداری
معمولاً برای تشخیص نورومای اکوستیک از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) با رنگ کنتراست استفاده میشود. این آزمایش تصویربرداری می تواند تومورهایی به کوچکی قطر یک تا ۲ میلیمتر را مشخص کند.
اگر ام آر آی در دسترس نبود یا به هر دلیلی نمی توانستید از آن استفاده کنید، معمولاً از توموگرافی کامپیوتری(CT) استفاده می کنند.
اما اسکن های سیتی معمولاً تومور های خیلی کوچک را نشان نمی دهند.
بیشتر بخوانید : تومور مغزی
درمان نورومای آکوستیک
برداشتن تومور با جراحی یکی از گزینه های درمانی نورومای اکوستیک است. درمان نورومای آکوستیک بسته به موارد زیر متغیر خواهد بود:
- اندازه و رشد نورومای آکوستیک
- سلامت عمومی
- شدت علائم
برای درمان نورومای آکوستیک پزشک می تواند یک یا چند مورد از سه گزینه نظارت (مانیتورینگ)، جراحی یا پرتو درمانی را پیشنهاد دهد.
نظارت و بررسی منظم وضعیت بیمار
در صورت کوچک بودن و رشد نکردن نورومای آکوستیک یا در صورت آهستگی رشد آن و کم بودن یا نبودن علائم، پزشک یا بیمار شاید تنها تصمیم به بررسی منظم وضعیت بیماری بگیرد.
مانیتورینگ معمولاً برای افراد بزرگسال توصیه می شود. در غیر این صورت جایگزین خوبی برای درمان‌های تهاجمی‌تر نیست.
پزشک برای تعیین رشد تومور و میزان سرعت رشد آن به بیمار توصیه می کند که به طور منظم هر ۶ تا ۱۲ ماه عکسبرداری و معاینه شنوایی داشته باشد.
در صورت مشخص شدن رشد تومور در اسکن ها یا افزایش علائم ناشی از تومور یا دیگر مشکلات نیاز است بیمار تحت درمان قرار گیرد.
جراحی نورومای آکوستیک
گاهی اوقات لازم است نورومای آکوستیک با جراحی برداشته شود، خصوصاً اگر تومور:
- در حال رشد باشد
- خیلی بزرگ باشد
- علائمی ایجاد کند
جراح بسته به اندازه تومور، وضعیت شنوایی و موارد دیگر از یکی از چندین تکنیک موجود برای برداشتن نورومای آکوستیک استفاده می کند.
هدف در این جراحی برداشتن تومور و حفظ عصب صورت به منظور پیشگیری از فلج صورت است.
برداشتن کل تومور در بعضی موارد ممکن نیست؛ برای مثال وقتی تومور خیلی نزدیک به بخش‌های مهم مغز یا عصب صورت باشد.
جراحی برای نورومای اکوستیک تحت بیهوشی کامل انجام شده و در آن تومور از طریق گوش میانی یا باز کردن دریچه ای در جمجمه برداشته خواهد شد.
گاهی اوقات جراحی برداشتن تومور در صورتی که شنوایی، تعادل یا اعصاب صورت هنگام جراحی تحریک شده یا آسیب ببینند، علائم را بدتر می کند.
احتمال از دست رفتن شنوایی در سمتی که جراحی انجام شده است وجود دارد و معمولاً فرد موقتا در حفظ تعادل خود دچار مشکل خواهد شد.
عارضه های احتمالی ناشی از این جراحی عبارتند از:
- نشت مایع مغزی-نخاعی از زخم یا بینی
- از دست رفتن شنوایی
- ضعف و بی حسی صورت
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- مشکلات تعادلی
- سردرد مداوم
- در موارد نادر عفونت مایع مغزی نخاعی (مننژیت)
- در موارد بسیار نادر سکته یا خونریزی مغزی
بیشتر بخوانید : علائم سکته مغزی
پرتو درمانی
برای درمان نورومای آکوستیک چندین نوع پرتو درمانی وجود دارد:
رادیوسرجری استریوتاکتیک
یکی از گزینه‌های پیشنهادی پزشک می تواند یک نوع پرتودرمانی به نام رادیوسرجری استریوتاکتیک باشد.
اغلب در صورت کوچک بودن تومور (قطر کمتر از دو و نیم سانتی متر)، مسن بودن بیمار یا عدم توانایی بیمار در تحمل جراحی به دلیل وضعیت سلامتی از این روش استفاده می شود.
در رادیوسرجری استریوتاکتیک مانند رادیوسرجری گامانایف برای رساندن دوز دقیق پرتودهی به تومور، بدون آسیب رساندن به بافت اطراف یا ایجاد برش، از پرتوهای گامای بسیار ریز استفاده می شود.
هدف از انجام رادیوسرجری استریوتاکتیک متوقف کردن رشد تومور، حفظ عملکرد عصب صورت و در صورت امکان حفظ شنوایی است.
ممکن است هفته ها، ماه ها یا سال ها طول بکشد تا تاثیرات رادیوسرجری را مشاهده کنید. پزشک پیشرفت درمان را با بررسی عکس ها و انجام معاینات شنوایی بعدی تحت نظر خواهد داشت.
خطرات رادیوسرجری عبارتند از:
- از دست رفتن قدرت شنوایی
- صدای زنگ در گوش
- ضعف و بی حسی صورت
- مشکلات تعادلی
- متوقف نشدن رشد تومور
رادیوتراپی استریوتاکتیک
در روش تکه تکه پرتودرمانی استریوتاکتیک (SRT) دوز کمی از اشعه را طی چند جلسه به تومور وارد می‌کنند.
SRT برای مهار رشد تومور، بدون آسیب رساندن به بافت مغز اطراف، انجام میشود.
بیشتر بخوانید : بیماری نورون حرکتی فوقانی
پروتون درمانی
در این نوع پرتودرمانی از پرتوهای پر انرژی از ذرات با بار مثبت به نام پروتون استفاده می شود.
پروتون ها در دوزهای متفاوت که متناسب با اهداف مختلف انتخاب می شوند، برای درمان تومورها و به حداقل رساندن نواحی اطراف در معرض تشعشع، به ناحیه آسیب دیده فرستاده می شوند.
درمان حمایتی
علاوه بر درمان با هدف از بین بردن یا توقف رشد تومور، پزشک ممکن است برای رفع و درمان علائم یا عوارض نورومای آکوستیک مانند سرگیجه یا مشکلات تعادلی درمان‌های حمایتی را توصیه کند.
کاشت حلزون شنوایی یا سایر روش های درمانی نیز برای درمان کم شنوایی توصیه می شود.
مراقبت های حمایتی شامل درمان عدم تعادل، فیزیوتراپی، کاردرمانی و استفاده از وسایل کمک شنوایی بخشی از برنامه درمانی جامع برای نورومای آکوستیک در کلینیک یادمان است.
مطالعات بالینی : در مطالعات کلینیک یادمان، درمان‌ها، مداخلات و آزمایش‌های جدید به عنوان ابزاری برای پیشگیری، تشخیص، درمان یا مدیریت این بیماری بررسی می شود.
مقابله با این عارضه و دریافت پشتییانی
رویارویی با احتمال کم شنوایی و فلج صورت و تصمیم گیری در مورد بهترین درمان می تواند بسیار استرس زا باشد. در اینجا به چند نکته اشاره می کنیم که در این شرایط مفید هستند:
در مورد نورومای آکوستیک مطالعه کنید.
هرچه بیشتر بدانید، آمادگی بهتری برای انتخاب گزینه های خوب در مورد درمان خواهید داشت. علاوه بر صحبت با پزشک و متخصص شنوایی شناس، با یک مشاور یا مددکار اجتماعی صحبت کنید.
صحبت با سایر افرادی که نورومای آکوستیک داشته اند و اطلاع از تجربیات آنها در طول درمان و بعد از آن مفید خواهد بود.
یک سیستم پشتیبانی قوی داشته باشید.
خانواده و دوستان می توانند در طول گذراندن این دوران سخت به شما کمک کنند. با این حال، گاهی اوقات نگرانی و درک سایر افراد مبتلا به نورومای آکوستیک برای بیمار آرامش بخش تر خواهد بود.
پزشک یا یک مددکار اجتماعی می تواند شما را با یک گروه حمایتی معرفی کند. یا شاید بتوانید از طریق انجمن های نورومای آکوستیک یک گروه پشتیبانی حضوری یا آنلاین پیدا کنید.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک
بیمار احتمالاً ابتدا به پزشک خانوادگی یا یک پزشک عمومی مراجعه می کند. سپس پزشک او را به یک پزشک آموزش دیده در زمینه بیماری های گوش، حلق و بینی یا یک پزشک آموزش دیده در زمینه جراحی مغز و سیستم عصبی (جراح مغز و اعصاب) ارجاع می دهد.
از آنجایی که معمولاً در طول زمان ملاقات با پزشک حرف های زیادی برای صحبت وجود دارد، بهتر است به خوبی آماده باشید. در اینجا اطلاعاتی را ارائه می دهیم که به شما در آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک و اطلاع از صحبت ها و اقدامات احتمالی او کمک می کند.
آنچه شما می توانید انجام دهید
علائم تان را یادداشت کنید . حتی علائمی که شاید نامرتبط با دلیل مراجعه شما یه پزشک به نظر برسد.
فهرستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
در صورت امکان از یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید که شما را همراهی کند . گاهی اوقات به خاطر سپردن تمام اطلاعاتی که در یک قرار ملاقات به شما ارائه می شود، دشوار است. کسی که شما را همراهی می کند ممکن است چیزی را که متوجه نشده اید یا فراموش کرده اید به خاطر بیاورد.
سوالات تان را بنویسید.
تهیه فهرستی از سوالات به شما کمک می کند تا از مدت زمان ملاقات خود با پزشک نهایت استفاده را ببرید. در مورد نورومای آکوستیک، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- علت احتمالی علائم من چیست؟
- آیا دلایل احتمالی دیگری برای علائم من وجود دارد؟
- چه نوع آزمایشاتی باید انجام دهم؟
- چه گزینه های درمانی در دسترس هستند؟
- کدام را به من پیشنهاد می کنید؟
- احتمال عوارض جانبی هر گزینه درمانی چقدر است؟
- اگر کاری نکنم چه اتفاقی می افتد؟
- آیا بروشور یا منابع مکتوب دیگری وجود دارد که بتوانم با خود به خانه ببرم؟ چه وب سایت هایی را توصیه می کنید؟
علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از پزشک آماده کرده اید، هر گونه سوالی که در طول ملاقات برایتان ایجاد می شود را بپرسید.
آنچه از پزشک انتظار می رود
پزشک احتمالاً سؤالاتی را از شما می پرسد. با آماده بودن برای پاسخ به آنها می توانید زمان بیشتری برای بررسی مسائل مورد نظرتان داشته باشید.
موارد زیر سوالات احتمالی پزشک هستند:
- اولین بار چه زمانی علائم را تجربه کردید؟
- آیا علائم مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
- علائم تان چقدر شدید است؟
- آیا اعضای خانواده تان مبتلا به نورومای آکوستیک هستند؟
- در حال حاضر، آیا احساس می کنید شنوایی مناسبی در گوش آسیب دیده دارید؟ به عنوان مثال، آیا می توانید از آن گوش برای مکالمه با تلفن استفاده کنید یا با آن گوش می توانید بفهمید که صدا از کجا می آید؟
- آیا در حال حاضر مرتب دچار سردرد می شوید یا در گذشته نیز سردرد داشته اید؟
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
