مدیریت اختلالات حافظه + علل و انواع آن
اختلالات حافظه، کاهش توانایی استدلال و تصمیم گیری در اثر اختلال در توانایی های شناختی است. این اختلالات مانع بزرگی را برای مهارت های ارتباطی ایجاد کرده و باعث فراموش کردن کلمات مدنظر در گفتار می شوند.
بسیاری از این اختلالات به شدت بر رشد مغز و شکل پذیری آن تأثیر می گذارند. از دست دادن حافظه یک فرآیند فیزیولوژیکی طبیعی است که از 45 سالگی شروع می شود. تیزبینی و قدرت استدلال مغز با گذشت زمان کاهش می یابد.
به گفته محققان در صورت وخامت سریعتر بیماری، فرد احتمالا در اواخر زندگی به زوال عقل دچار خواهد شد.
منظور از اختلالات حافظه چیست
در اختلالات حافظه، بخش های خاصی از مغز آسیب می ببینند و این آسیب ها، توانایی مغز در ذخیره یا حفظ خاطرات را کاهش داده یا از آن جلوگیری می کنتد.
اگرچه بیشتر تاثیرات این اختلالات مربوط به حافظه و توانایی یادآوری می باشد، اما احتمال تحت تاثیر قرار گرفتن سایر توانایی های شناختی مانند رفتار، زبان، حل مسئله و حتی حفظ هماهنگی و تعادل نیز وجود دارد.
اختلال شناختی خفیف، مرحله اولیه از دست دادن حافظه و توانایی شناختی است که منجر به ایجاد مشکلاتی فراتر از کاهش معمولی حافظه و قدرت تفکر در روند پیری می شود.
زوال عقل یک بیماری خاص نیست، بلکه یک اصطلاح جامع برای اشاره به مجموعه ای از علائم مرتبط با مشکلات حافظه، تفکر و توانایی های اجتماعی است، به طوری که فرد نمی تواند به تنهایی از پس فعالیت های عادی زندگی خود برآید.
بیماری آلزایمر که ناشی از تجمع غیر طبیعی پروتئین های خاص در داخل و خارج سلول های مغز است، شایع ترین شکل زوال عقل می باشد. بیش از 6.5 میلیون آمریکایی به آلزایمر مبتلا هستند.
دلایل اختلالات حافظه
ایجاد اختلالات حافظه خفیف و شدید می تواند با عوامل خاصی مرتبط بوده و هر یک از این دلایل خاص ممکن است به طور جداگانه دلیل یک اختلال وخیم تر باشد یا مجموع چندین دلیل در کنار هم فرد را دچار عارضه خاصی کند.
دلایل اصلی در زیر ذکر شده است:
- سن
- وراثت ژنتیکی – ژن های مرتبط با آلزایمر و بیماری هانتینگتون
- سکته
- انقباض عروق و شریان های مغزی
- استفاده بیش از حد از الکل یا مواد مخدر
- اختلالات متابولیک درمان نشده مانند دیابت
- کمبود ویتامین مانند B12
- بیماری های قلبی عروقی
- تومورهای مغزی
- رژیم غذایی ناسالم
- استفاده بیش از حد از داروهایی مانند NSAID ها
بیشتر بخوانید : انواع اختلالات و مشکلات روانی
انواع اختلالات حافظه
افراد طی روند طبیعی پیری، در به یادآوری خاطرات دچار مشکل می شوند، اما سطح متوسطی از اختلال شناختی، می تواند نشان دهنده مرحله پیش بالینی زوال عقل باشد.
بیماری آلزایمر ابتدا حافظه اپیزودیک را تحت تأثیر قرار می دهد، در حالی که زوال عقل پیشانی گیجگاهی حافظه معنایی و زوال عقل با اجسام لویی حافظه فعال را مختل می کند.
1. زوال عقل
زوال عقل عارضه ای است که با اختلال شناختی در حافظه و همچنین حداقل یک حوزه دیگر مانند شخصیت، پراکسیس، تفکر انتزاعی، زبان، عملکرد اجرایی، توجه پیچیده، توانایی های اجتماعی و فضایی مشخص می شود.
جدای از کاهش قابل مشاهده این توانایی ها، شدت این اختلالات باید به حدی باشد که در عملکرد روزمره اختلال ایجاد کند.
زوال عقل اغلب به تدریج پیشرفت کرده و بیشتر مبتلایان از مشکل خود آگاهی ندارند.
در حال حاضر هیچ درمانی برای هیچ یک از دلایل زوال عقل وجود ندارد. اگرچه وضعیت این بیماران نسبت به مبتلایان به بیماری هایی مانند سرطان بهتر است و طول عمر طولانی تری دارند، اما طبق پیش بینی ها بروز و شیوع زوال عقل بیشتر خواهد شد.
در حال حاضر 47 میلیون نفر در سراسر جهان به زوال عقل مبتلا هستند و پیش بینی می شود که این رقم تا سال 2050 چهار برابر شود.
علائم زوال عقل
چند علامت رایج زوال عقل عبارتنداز:
- از دست دادن حافظه، به طوری که انجام کارهای معمول مشکل شود.
- مشکل در زبان – درک و بیان (مانند بیماری پارکینسون)
- مشکل در قضاوت
- تغییرات شخصیتی
تشخیص زوال عقل
زوال عقل را می توان با استفاده از موارد زیر تشخیص داد:
- تست های عصب روانشناختی که در آن یک عصب روانشناس عملکرد ذهنی را ارزیابی می کند
- بررسی مایعات بدن مانند خون، ادرار و بزاق
- اسکن مغز برای شناسایی تغییر در ساختار مغز
- ارزیابی روانپزشکی
درمان زوال عقل
بیماری هایی مانند زوال عقل غیر قابل درمان هستند. با داروها و روش های درمانی فقط می‌توان به طور موقت حال بیماران مبتلا به زوال عقل را بهتر کرد.
خبر خوب این است که افراد مبتلا به زوال عقل می توانند با ورزش منظم و انجام برخی فعالیت ها زندگی راحتی داشته باشند.
بیماران زوال عقل می توانند برای حفظ استقلال و ایمنی تا جای ممکن، از فناوری ها کمک بگیرند.
به‌عنوان مثال، استفاده از تقویم گوگل برای یادآوری کارهایی که باید انجام دهند و برنامه های تماس ویدیویی برای برقراری ارتباط با عزیزانشان.
2. بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر نوعی زوال عقل است که حافظه، تفکر و رفتار را مختل می کند. علائم در نهایت، به قدری شدید می شوند که فرد قادر به انجام فعالیت های روزانه خود نخواهد بود.
بیماری آلزایمر یک مورد طبیعی در روند افزایش سن نیست. مهم ترین عامل خطرزای شناخته شده برای آن افزایش سن می باشد و اکثر مبتلایان به آلزایمر 65 سال به بالا هستند.
ابتلای افراد زیر 65 سال به بیماری آلزایمر، آلزایمر جوانی نامیده می شود. بیماری افرادی که در سنین پایین تر به آلزایمر مبتلا می شوند ممکن است در مراحل اولیه، میانی یا آخر باشد.
علائم بیماری آلزایمر بسته به مرحله بیماری متفاوت است. بیماری آلزایمر بر اساس میزان اختلالات شناختی به سه مرحله تقسیم می شود: پیش بالینی یا مرحله پیش از بروز علائم بالینی، مرحله خفیف و مرحله زوال عقل. این مراحل مطابق با طبقه بندی DSM-5 برای بیماری آلزایمر نیستند.
اولین و شایع ترین علامت، از دست دادن دوره ای حافظه کوتاه مدت و کاهش نسبی حافظه بلندمدت است که برای اکثر بیماران، حتی اگر علامت نگران کننده ای به نظر نیاید، اتفاق می افتد.
اختلال در حافظه کوتاه مدت با اختلال در حل مسئله، قضاوت، عملکرد اجرایی، بی انگیزگی و بی نظمی همراه است که در نتیجه آن فرد در انجام چند کار همزمان و تفکر انتزاعی دچار مشکل می شود.
اختلال در عملکرد اجرایی در مراحل اولیه می تواند از متوسط تا شدید متغیر باشد. به دنبال آن اختلال در عملکرد زبان و از دست دادن توانایی های پردازش بینایی-فضایی رخ می دهد.
در مراحل میانی تا پایانی بیماری، علائم مشکلات اعصاب و روان مانند بی تفاوتی، انزوای اجتماعی، مهارگسیختگی، بی قراری، روان پریشی و سرگردانی نیز شایع است.
در اواخر بیماری، مشکلاتی در انجام حرکات آموخته شده (دیسپراکسی)، اختلال بویایی، مشکلات خواب و نشانه های حرکتی خارج هرمی مانند دیستونی، آکاتیزیا و علائم پارکینسون به وجود می آید. پس از آن، بیمار دچار رفلکس و بی اختیاری شده و کاملا به مراقبین خود وابسته خواهد شد.
علائم بیماری آلزایمر
بروز بیماری آلزایمر در افراد بالای 65 سال شایع تر است که در این صورت به آن آلزایمر دیررس می گویند. دو نوع دیگر این بیماری آلزایمر زودرس و آلزایمر ژنتیکی است که آلزایمر زودرس در سنین 40 تا 50 سالگی و بیماری آلزایمر ژنتیکی به دلیل وجود برخی ژن ها رخ می دهد.
علائم آلزایمر به تدریج ایجاد شده و با گذشت زمان تشدید می شوند و در نهایت کل زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می دهند.
علائم معمول افراد مبتلا به آلزایمر عبارتند از:
- از دست دادن حافظه که به تدریج بدتر می شود
- تغییر در خلق و خو و رفتار
- سرگردانی
- مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
- سردرگمی در مورد زمان، مکان و رویدادها
- افسردگی
- مشکل در راه رفتن، بلع غذا و صحبت کردن
بیشتر بخوانید : آلزایمر در سالمندان
تشخیص و درمان بیماری آلزایمر
هیچ آزمایش واحدی برای بیماری آلزایمر و بررسی حافظه یا مشکلات شناختی وجود ندارد. به همین دلیل، یک مرکز تخصصی بیماری آلزایمر از ترکیبی از فاکتورها و آزمایش ها برای این کار استفاده می کند، مانند:
- بررسی کامل سوابق پزشکی بیمار
- بررسی حافظه، توانایی حل مسئله و سایر توانایی های ذهنی
- آزمایشات استاندارد خون و ادرار
- تصویربرداری از مغز، مانند CT، MRI یا اسکن PET
هنوز هیچ درمان قطعی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد. در تمام مراکز تحقیقاتی بیماری آلزایمر، چندین آزمایش بالینی با هدف کند کردن پیشرفت بیماری در حال انجام است.
نتیجه گیری
مشکلات حافظه در صورت آسیب به نواحی خاصی از مغز ایجاد شده و ظرفیت ذخیره، نگهداری یا یادآوری خاطرات را مختل یا محدود می کند.
اختلالات حافظه با تاثیر منفی بر توانایی های شناختی و رفتارهای اجتماعی، فرد را از لحاظ زبان، مهارت های حل مسئله و قدرت انجام فعالیت های ساده دچار مشکل می کنند.
سطح این مشکلات از متوسط تا شدید و سرعت بروز آنها از تدریجی تا آنی متغیر است.
زوال عقل واژه گسترده ای برای اشاره به کاهش شدید توانایی های شناختی می باشد، به طوری که مانع از انجام فعالیت های روزانه شود.
بیماری آلزایمر (AD) شایع ترین نوع زوال عقل بوده و حداقل دو سوم موارد زوال عقل را در بین افراد بالای 65 سال شامل می شود.
بیماری آلزایمر یک بیماری عصبی است که در آن توانایی های رفتاری و شناختی مانند حافظه، درک، زبان، توجه، استدلال و قضاوت به تدریج کاهش می یابد.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
