اختلالات مغزی
اختلالات مغزی چیست؟
مغز مرکز کنترل بدن است. بخشی از سیستم عصبی است که شامل نخاع و شبکه ای بزرگ از عصب ها و نورون ها نیز هست. سیستم عصبی، هر چیزی، از حس ها گرفته تا ماهیچه ها را در سرتاسر بدن کنترل می کند. اختلالات مغزی شامل هرگونه عارضه یا ناتوانی است که مغز را درگیر می کند.
زمانی که مغز آسیب می بیند، می تواند موارد زیادی شامل حافظه، احساس و حتی شخصیت فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
اختلالات مغزی شامل عارضه هایی که ناشی از موارد زیر هستند:
- بیماری
- ژنتیک
- آسیب
این اختلالات از گروه وسیعی تشکیل شده اند که در علائم و شدت، بسیار تفاوت دارند.
انواع مختلف اختلالات مغزی چیست؟
آسیب های مغزی
آسیب های مغزی اغلب ناشی از ضربه هستند. ضربه می تواند به بافت مغز، نورون ها و عصب ها آسیب برساند.
این آسیب بر توانایی مغز در برقراری ارتباط با بقیه بدن تاثیر می گذارد. نمونه هایی از آسیب مغزی عبارت اند از:
- توده خونی خارج از رگ
- لخته خونی
- کبودی بافت مغز
- ورم داخل جمجمه
- ضربه مغزی
- سکته مغزی
نمونه هایی از علائم آسیب مغزی عبارت اند از:
- استفراغ
- حالت تهوع
- اختلال تکلم
- خونریزی گوش
- بی حسی
- فلج
- از دست دادن حافظه
- اختلال تمرکز
در ادامه ممکن است موارد زیر نیز اتفاق افتد:
- فشار خون بالا
- ضربان قلب پایین
- گشادی مردمک
- تنفس نامنظم
بر اساس نوع آسیب، درمان شامل مصرف دارو، توانبخشی یا جراحی خواهد بود.
حدود نیمی از افراد درگیر آسیب مغزی برای برداشتن یا ترمیم بافت آسیب دیده یا کاهش فشار به جراحی نیاز دارند.
ممکن است افراد دارای آسیب جزئی مغزی، به غیر از داروهای مسکن به درمان دیگری نیاز نداشته باشند.
بسیاری از افراد مبتلا به آسیب های مغزی به توانبخشی نیاز دارند که شامل موارد زیر است:
- فیزیوتراپی
- گفتار درمانی
- روان پزشکی
تومور مغزی
گاهی، تومورها در مغز شکل می گیرند و می توانند بسیار خطرناک باشند. این تومورها، تومور مغزی نامیده می شوند.
در موارد دیگر، سرطان از جایی دیگر در بدن به مغز سرایت می کند که تومور مغزی ثانویه یا متاستازیک نامیده می شود.
تومورهای مغزی می توانند بدخیم (سرطانی) یا خوش خیم (غیر سرطانی) باشند.
پزشکان، تومورهای سرطانی را به درجات 1،2،3 و 4 طبقه بندی می کنند. اعداد بزرگتر نشان دهنده تومورهای تهاجمی تر هستند.
علت تومورهای مغزی، ناشناخته است. این تومورها می توانند در هر سنی رخ دهند. علائم تومور مغزی به اندازه و محل تومور بستگی دارد. شایع ترین علائم تومور مغزی عبارت اند از:
- سردرد
- حمله
- بی حسی یا خارش در دست ها یا پاها
- حالت تهوع
- استفراغ
- تغییر در شخصیت
- اختلال حرکت یا تعادل
- تغییر در حرکت یا تعادل
نوع درمان به فاکتورهای بسیاری از جمله اندازه تومور، سن و سلامت عمومی بستگی دارد. راه های اصلی درمان تومورهای مغزی عبارت اند از:
- جراحی
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
بیماری های تحلیل برنده عصبی
بیماری های تحلیل برنده عصبی باعث زوال مغز و عصب ها در طول زمان می شوند. این بیماری ها می توانند شخصیت فرد را تغییر دهند، باعث گیجی شوند و بافت مغز و عصب ها را نابود کنند.
برخی بیماری های مغزی مانند آلزایمر ممکن است با افزایش سن رخ دهند. این بیماری ها به آرامی، حافظه و فرآیندهای ذهنی را معیوب می کنند.
بیماری های دیگر مانند تی ساکس، ژنتیکی هستند و در سنین پایین آغاز می شوند. سایر بیماری های تحلیل برنده عصبی عبارت اند از:
- بیماری هانتینگتون
- ای ال اس (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک)
- پارکینسون
- تمام شکل های جنون
برخی از علائم شایع در بیماری های تحلیل برنده عصبی عبارت اند از:
- از دست دادن حافظه
- فراموشی
- بی تفاوتی
- آشفتگی
- تغییرات خلق و خو
بیماری های تحلیل برنده عصبی باعث آسیب دائمی می شوند، بنابراین علائم با پیشرفت بیماری بدتر می شوند.
هیچ درمانی برای بیماری های تحلیل برنده عصبی وجود ندارد، اما درمان همچنان می تواند کمک کننده باشد.
در این بیماری ها هدف از درمان، کاهش علائم و حفظ کیفیت زندگی است. اغلب، درمان شامل استفاده از دارو برای کنترل علائم است.
بیشتر بخوانید: آلزایمر چیست؟ علائم ، پیشگیری و درمان
اختلالات ذهنی
اختلالات ذهنی یا بیماری های ذهنی، گروهی بزرگ و متنوع از عارضه هایی است که بر الگوهای رفتاری اثر می گذارند. برخی از شایع ترین اختلالات ذهنی عبارت اند از:
- افسردگی
- اضطراب
- اختلال دوقطبی
- اختلال استرس پس از سانحه
- اسکیزوفرنی
علائم اختلالات ذهنی بر اساس نوع عارضه متفاوت هستند. افراد مختلف می توانند اختلالات ذهنی مشابه را به شیوه ای متفاوت تجربه کنند.
در صورت مشاهده تغییر در رفتار، الگوهای فکری یا خلق و خو باید با پزشک گفتگو کرد.
دو روش اصلی درمان در اختلالات ذهنی، دارو یا روان درمانی است. برخی افراد پی می برند که ترکیبی از دو روش، بیشترین تاثیر را دارد.
بیشتر بخوانید: متخصص مغز و اعصاب به درمان چه اختلالاتی می پردازد؟
فاکتورهای ریسک اختلالات مغزی چیست؟
اختلالات مغزی می تواند هرکسی را درگیر کند. فاکتورهای ریسک برای انواع مختلف اختلالات مغزی متفاوت است.
آسیب مغزی در اثر ضربه، در بین کودکان زیر 4 سال، جوانان بین 15 تا 25 سال و بزرگسالان 65 ساله یا بیشتر، بیش از سایرین شایع است.
تومورهای مغزی می تواند هر سنی را درگیر کند. ریسک شخصی به ژنتیک و تماس با فاکتورهای ریسک محیطی مانند پرتودهی بستگی دارد.
سن بالا و سابقه خانوادگی، مهم ترین فاکتورهای ریسک بیماری های تحلیل برنده عصبی هستند.
اختلالات ذهنی بسیار شایع هستند. حدود 1 نفر از هر 5 بزرگسال آمریکایی، یک عارضه ذهنی را تجربه کرده است. ریسک فرد در صورتی بیشتر خواهد بود که او:
- سابقه خانوادگی بیماری ذهنی داشته باشد
- تجربه اتفاقات استرس زا در زندگی خود داشته باشد
- سابقه سوء مصرف الکل یا مواد مخدر داشته باشد
- سابقه آسیب مغزی ناشی از ضربه داشته باشد
اختلالات مغزی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک عمومی یا متخصص نورولوژی می تواند اختلال مغزی را تشخیص دهد.
احتمالا پزشک، یک معاینه نورولوژیکی برای بررسی بینایی، شنوایی و تعادل انجام خواهد داد. او همچنین تصاویری از مغز تهیه خواهد کرد تا برای تشخیص از آن ها استفاده کند.
رایج ترین ابزراهای تصویربرداری تشخیصی، سی تی اسکن، MRI و پت اسکن هستند.
گاهی نیاز است پزشک، مایع مغزی و نخاعی را نیز مورد بررسی قرار دهد. این کار به یافتن خونریزی در مغز، عفونت و سایر ناهنجاری ها کمک می کند.
اختلالات ذهنی معمولا بر اساس ارزیابی علائم و سابقه تشخیص داده می شوند.
دورنما
دورنمای افراد دارای اختلالات ذهنی به نوع و شدت اختلال مغزی بستگی دارد. برخی عارضه ها به سادگی با دارو و تراپی درمان می شوند.
برای مثال، میلیون ها فرد دارای اختلال ذهنی به زندگی طبیعی خود ادامه می دهند.
اختلالات دیگر، مانند بیماری های تحلیل برنده عصبی و برخی آسیب های مغزی هیچ درمانی ندارند.
افراد مبتلا به این عارضه ها، اغلب با تغییرات دائمی در رفتار خود ، توانایی های ذهنی یا هماهنگی مواجه می شوند.
در این موارد، هدف از درمان، کمک به مدیریت بیماری و حفظ حداکثری استقلال فرد است.
جهت تنطیم وقت ملاقات برای مشاوره با دکتر بابک جلالیان، متخصص مغز و اعصاب در مورد تشخیص نوع و علت اختلالات مغزی و نحوه درمان و مدیریت آن با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
