علل و علائم اسکیزوفرنی چیست + روش‌های درمان
آشنایی با علائم اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک بیماری روانی است که معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر می شود. تأثیر آن بر گفتار، تفکر، عواطف و سایر زمینه های زندگی می تواند بر تعاملات اجتماعی و فعالیت های روزمره فرد تأثیر بگذارد.
علائم معمولاً بین اواخر نوجوانی و اوایل 30 سالگی ظاهر می شوند. علائم اسکیزوفرنی در مردان زودتر از زنان پیشرفت می کند.
در برخی موارد، فرد از دوران کودکی شروع به نشان دادن رفتارهای غیرعادی می کند، اما این رفتارها تنها با افزایش سن قابل توجه می شوند. در برخی دیگر، علائم ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند.
اسکیزوفرنی یک بیماری مادام العمر است، اما درمان می تواند به مدیریت علائم کمک کند.
در گذشته، متخصصان سلامت به انواع مختلفی از اسکیزوفرنی، مانند اسکیزوفرنی پارانوئید و اختلال اسکیزوافکتیو اشاره می کردند. این طبقه بندی ها دیگر استفاده نمی شوند.
اسکیزوفرنی یک بیماری طولانی مدت است که می تواند تأثیر عمیقی بر زندگی فرد داشته باشد. این اثرات می تواند زندگی اطرافیان بیمار را نیز درگیر کند و اگر به موقع درمان نشود، آسیب های جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. برای تشخیص و درمان اسکیزوفرنی می توانید به کلینیک یادمان طب در تهران مراجعه کنید.
علائم اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر می شود.
این بیماری به روش های مختلفی بر افراد تاثیر می گذارد، اما دارای برخی علائم مشترک نیز هست. موارد زیر از جمله این علائم مشترک هستند:
- گفتار گیج کننده ای که درک آن برای دیگران سخت است
- فقدان احساس در حالت در چهره
- بیان نکردن عواطف
- کمبود انگیزه
- مشکل در تمرکز
- روان پریشی، مانند توهم و خطای حس
قبل از تجربه این علائم، فرد ممکن است به صورت زیر به نظر برسد:
- بیمار گونه
- مضطرب
- نداشتن تمرکز
در ادامه برخی از علائم اصلی اسکیزوفرنی را با جزئیات بیشتری مورد بحث قرار می دهیم.
توهم
فردی که دچار توهم می شود ممکن است باور داشته باشد که چیزی درست است، در صورتی که مدرک قوی برای آن وجود ندارد.
به عنوان مثال، آنها ممکن است معتقد باشند که:
- بسیار مهم هستند
- کسی آنها را تعقیب می کند
- دیگران سعی می کنند آنها را از راه دور کنترل کنند
- قدرت ها یا توانایی های خارق العاده ای دارند
خطای حس
برخی افراد دچار خطای حس می شوند. شایع ترین نوع آن شنیدن صداها است، اما خطای حس می تواند تمام حواس را تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، فرد ممکن است چیزهایی را ببیند، حس کند، بچشد یا ببوید که واقعاً وجود ندارند.
تفکرات و گفتار آشفته
فکر و گفتار یک فرد ممکن است بدون دلیل منطقی از موضوعی به موضوع دیگر بپرد، بنابراین گفتگو با چنین افرادی کار دشواری است.
همچنین ممکن است مشکلات حافظه، مشکل در درک و استفاده از اطلاعات برای فرد وجود داشته باشد.
بیشتر بخوانید : آلزایمر چیست؟ علائم ، پیشگیری و درمان
علائم دیگر
گاهی فرد دچار علائم ذکر شده در زیر نیز می شود:
- انگیزه : فرد از فعالیت های روزمره از جمله مراقبت از خود غافل می شود. احتمال دچار شدن به کاتاتونیا نیز وجود دارد، که در آن فرد به سختی قادر به صحبت یا حرکت است.
- بیان عاطفی : فرد به شرایط غمناک یا شاد پاسخ مناسبی نمی دهد.
- زندگی اجتماعی : بیمار احتمالاً به دلیل ترس از اینکه کسی قرار است به او آسیب برساند، از نظر اجتماعی گوشه گیر می شود.
- ارتباط : الگوهای فکری و گفتاری غیرمعمول فرد می تواند برقراری ارتباط با دیگران را برای او دشوار کند.
بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی متوجه نمی شوند که حالشان خوب نیست. توهمات و خطای حس می تواند برای فردی که آنها را تجربه می کند بسیار واقعی به نظر برسد.
این شرایط می تواند متقاعد کردن فرد برای مصرف دارو را دشوار کند. آنها ممکن است از عوارض جانبی بترسند یا معتقد باشند که دارو به آنها آسیب می رساند.
اسکیزوفرنی معمولاً زمانی ظاهر می شود که فرد در اواخر نوجوانی یا در دوران جوانی است، اما می تواند کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
علل اسکیزوفرنی
طبق NIMH، اسکیزوفرنی احتمالاً زمانی ایجاد می شود که عوامل ژنتیکی و محیطی خاصی در کنار هم قرار گیرند.
برای مثال، عوامل زیر ممکن است همگی در ایجاد اسکیزوفرنی موثر باشند:
وراثت ژنتیکی
اگر در خانواده ای سابقه اسکیزوفرنی وجود نداشته باشد، احتمال ابتلا به آن کمتر از یک درصد است. با این حال، در صورت تشخیص این بیماری برای یکی از والدین، خطر ابتلا به آن افزایش می یابد.
عدم تعادل شیمیایی در مغز
اسکیزوفرنی زمانی ایجاد می شود که در سطح یک انتقال دهنده عصبی به نام دوپامین و احتمالاً سروتونین در مغز، عدم تعادل به وجود آید.
بیشتر بخوانید : ناهنجاری کاورنوما مغزی چیست؟ علائم، تشخیص و درمان
فاکتورهای محیطی
عوامل محیطی که ممکن است خطر اسکیزوفرنی را افزایش دهند عبارتند از:
- تروما در هنگام تولد
- سوء تغذیه قبل از تولد
- عفونت های ویروسی
- عوامل روانی و اجتماعی
داروهای خاص
در سال 2017، دانشمندان شواهدی پیدا کردند که نشان می‌داد برخی از مواد موجود در حشیش می‌تواند باعث ایجاد اسکیزوفرنی در افراد مستعد شود.
با این حال، برخی دیگر می گویند که ابتلا به اسکیزوفرنی است که باعث می شود فرد تمایل بیشتری به مصرف حشیش داشته باشد.
درمان اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک بیماری مادام العمر است، اما درمان موثر می تواند به فرد در مدیریت علائم، جلوگیری از عود و بستری شدن در بیمارستان کمک کند.
تجربه هر فرد متفاوت خواهد بود و پزشک درمان را متناسب با شرایط فرد انجام می دهد.
برخی از گزینه های درمانی بالقوه عبارتند از:
- داروهای ضد روان پریشی : این داروها را می‌توان به صورت روزانه یا در صورت انتخاب داروهای تزریقی در دفعات کمتر استفاده کرد. مدت درمان با داروهای تزریقی می‌تواند تا 3 ماه طول بکشد (بسته به نوع دارو).
- مشاوره : مشاوره می تواند به فرد کمک کند تا مهارت های مقابله ای خود را افزایش داده و اهداف زندگی خود را دنبال کند.
- مراقبت ویژه و هماهنگ : این نوع مراقبت، دارو، مشارکت خانواده و خدمات آموزشی را در یک رویکرد جامع ادغام می کند.
برخی از داروهای رایج برای اسکیزوفرنی عبارتند از:
- ریسپریدون (Risperdal)
- الانزاپین (Zyprexa)
- کوتیاپین (Seroquel)
- زیپراسیدون (Geodon)
- کلوزاپین (Clozaril)
- هالوپریدول (Haldol)
گفته می شود، بسیاری از این داروها اثرات نامطلوبی از جمله علائم عصبی و افزایش وزن دارند. داروهای جدیدتر ممکن است عوارض جانبی کمتری داشته باشند.
بیمار باید حتی در صورت بهبود علائم، برنامه درمانی خود را ادامه دهد. در صورت متوقف کردن مصرف دارو، علائم عود می کنند.
تشخیص
هیچ آزمایش تشخیصی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد. پزشک با مشاهده رفتار فرد، آن را تشخیص می دهد. آنها همچنین سابقه سلامت جسمی و روانی فرد را بررسی می کنند.
پزشکان گاهی آزمایش هایی را برای رد سایر علل احتمالی علائم مانند تومور، آسیب مغزی یا سایر بیماری های سلامت روان مانند اختلال دو قطبی توصیه می کنند.
بیشتر بخوانید : نوار مغزی
معیارهای تشخیص
برای تشخیص اسکیزوفرنی، پزشک از پنجمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، استفاده می کند. این راهنما معیارهایی را برای تشخیص طیف گسترده ای از بیماری های سلامت روان ارائه می دهد.
بر اساس این معیارها، فرد باید حداقل دو مورد از علائم زیر را به مدت یک ماه داشته باشد:
- توهم
- خطای حس
- گفتار نامنظم
- رفتار به شدت آشفته یا کاتاتونیک
- علائم نامطلوبی، مانند عدم توانایی در گفتار، عدم واکنش عاطفی یا نداشتن انگیزه
همچنین باید اختلال قابل توجهی در عملکرد فرد در مدرسه یا محل کار، تعامل با دیگران یا مراقبت از خود مشاهده شود و باید علائم به مدت 6 ماه یا بیشتر ادامه داشته باشند.
این علائم همچنین نباید به دلیل سایر بیماری ها یا مصرف داروی تجویز شده یا مواد دیگر باشد.
بیشتر بخوانید : اختلالات مغزی
درمان هایی برای کمک به فرد در مدیریت علائم خود در دسترس است.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
