بیش فعالی چیست؟ علائم و تشخیص
بیش فعالی، فعالیت بیش از حد فرد است که معمولا به صورت بی قراری، پریدن، عصبی بودن و ناتوانی در یکجا نشستن ظاهر می شود.
بیش فعالی یکی از علائم شایع ADHD یا اختلال کم توجهی-بیش فعالی است. تعریف بیش فعالی دشوار است زیرا این عارضه رفتاری ناشی از مشکلات ذهنی است.
برای دریافت نوبت حضوری جهت دریافت مشاوره، تشخیص و درمان بیش فعالی می توانید با کلینیک یادمان طب در تهران تماس بگیرید.
علائم بیش فعالی
حالتی که برای یک فرد غیر عادی و بیش از حد به نظر می رسد، ممکن است برای شخص دیگری کاملاً عادی تصور شود. رفتارهای مرتبط با بیش فعالی عبارتند از:
- فعالیت مداوم
- حواس پرتی سریع
- تکانشگری
- ناتوانی در تمرکز
- پرخاشگری
- اضطراب یا افسردگی (معمولاً ناشی از مورد بدرفتاری قرار گرفتن یا مشکل در مدرسه)
- پیروی نکردن از دستورالعمل ها
- بی قراری، چرخیدن، بالا و پایین پریدن
افراد بیش فعال در تمرکز یا انجام فعالیت های آرام نیز مشکل دارند. بیش فعالی ناشی از ADHD با فعالیت های عادی کودک تفاوت دارد زیرا این عارضه باعث اختلال در عملکرد فرد در مدرسه و ناتوانی در انجام کار و روابط می شود.
علاوه بر این، برای تایید ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی، علامت بیش فعالی باید به مدت شش ماه یا بیشتر وجود داشته باشد و باید در تمام زمینه های زندگی فرد از جمله خانه، مدرسه، محل کار و در جامعه ظاهر شده باشد.
علل بیش فعالی
بیش فعالی می تواند ناشی از برخی مشکلات روحی یا جسمی باشد. برای مثال، عارضه های درگیرکننده سیستم عصبی یا تیروئید ممکن است در بروز بیش فعالی نقش داشته باشند.
شایع ترین علل بیش فعالی در زیر ذکر شده است:
- ADHD (اختلال نقص توجه-بیش فعالی)
- پرکاری تیروئید
- اختلالات مغزی
- اختلالات سیستم عصبی
- اختلالات روانی
- مصرف کوکائین یا مت آمفتامین یا سایر داروهای محرک
برخی از عوامل خطرزای دیگر عبارتند از:
- ژنتیک، که نقش زیادی دارد
- تولد زودرس
- مصرف الکل، مواد مخدر یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار یا سموم محیطی در اوایل دوران کودکی یا در دوران بارداری، تحت تاثیر بدن مادر
- آسیب های مغزی
چگونه بیش فعالی را تشخیص دهیم؟
در صورت مشاهده بیش فعالی یکی از اطرافیان تان، با پزشک صحبت کنید. پزشک سوالاتی درمورد زمان شروع علائم، تغییرات در سلامت عمومی و داروهای مصرفی فرد می پرسد.
پاسخ به این سوالات به پزشک در تشخیص نوع بیش فعالی در کودک یا فرد بزرگسال کمک می کند. دانستن این موارد برای تعیین اینکه آیا یک بیماری جدید یا قبلی یا یک عارضه جانبی دارو باعث بیش فعالی شده است یا خیر، اهمیت دارد.
پزشک همچنین ممکن است برای بررسی سطوح هورمون ها، نمونه خون یا ادرار بگیرد. این کار برای تعیین ابتلای بیمار به عدم تعادل هورمونی است. برای مثال، عدم تعادل هورمون تیروئید ممکن است باعث بیش فعالی شود.
تشخیص مناسب برای درمان موثر بیش فعالی ضروری است.
بیشتر بخوانید : اختلال اوتیسم چیست
درمان بیش فعالی
اگر پزشک به این نتیجه برسد که علت یک بیماری زمینه ای است، داروهایی را برای درمان آن بیماری تجویز خواهد کرد. مشکلات روانی نیز ممکن است باعث بیش فعالی شوند. در این صورت، پزشک فرد را به یک متخصص سلامت روان ارجاع خواهد داد.
پزشک بسته به علت، دارو یا سایر روش های درمانی را تجویز می کند. همچنین ممکن است بیمار برای بررسی های بیشتر به یک متخصص ارجاع داده شود. درمان می تواند به کنترل بیش فعالی و محدود کردن اثرات آن بر زندگی افراد کمک کند.
برای درمان این عارضه معمولا از درمان شناختی رفتاری (CBT) و گفتار درمانی استفاده می شود. روش کار در CBT تغییرالگوهای تفکر و رفتار است.
گفتگو درمانی به صحبت کردن در مورد علائم با یک درمانگر مربوط می شود. درمانگر می تواند به بیمار در ایجاد روش هایی برای کنترل بیش فعالی و کاهش اثرات آن کمک کند.
افراد بیش فعال برای کمک به کنترل این مشکل نیاز به مصرف داروهایی دارند. این داروها هم برای کودکان و هم بزرگسالان تجویز می شوند. این داروها بر افراد مبتلا به ADHD تاثیر آرامش بخشی دارند.
بیشتر بخوانید : اسکیزوفرنی چیست
داروهای مناسب برای درمان بیش فعالی
داروهایی که معمولا برای درمان بیش فعالی تجویز می شوند، عبارتند از:
- دکس متیل فنیدات (فوکالین)
- لیسدگزامفتامین
- دکستروآمفتامین و آمفتامین (آدرال)
- دکستروآمفتامین (دکسدرین، دکستروستات)
- متیل فنیدیت
در صورت استفاده نادرست از برخی از این داروها احتمال اعتیاد به آنها وجود دارد. مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک یا متخصص سلامت روان باشد. همچنین به بیماران توصیه می شود که از محرک های احتمالی علائم دوری کنند. برای مثال، پرهیز از کافئین و نیکوتین.
چه زمانی ADHD علت بیش فعالی است؟
ما هنوز دقیقاً نمی دانیم علت بروز بیش فعالی و علائم آن چیست. اما تحقیقات بر روی مغز نشان داده است که در نحوه رشد مغز در افراد مبتلا به ADHD در مقایسه با افرادی که این مشکل را ندارند، تفاوت‌های واقعی وجود دارد.
بخش‌های خاصی از مغز در افراد مبتلا به ADHD کمتر توسعه یافته و/یا طی مدت زمان بیشتری بالغ می شوند. این قسمت های مغز مسئول گروهی از مهارت ها به نام عملکرد اجرایی هستند که شامل خودکنترلی می باشند. این مسئله تا حدی دلیل اینکه برخی از افراد مبتلا به ADHD بیش فعال هستند را توضیح می دهد.
محققان همچنین به دنبال نقش احتمالی ژن ها در بروز این عارضه می گردند.
نتیجه
بیش فعالی ممکن است بر کار، تحصیل و روابط عاطفی فرد تأثیر بگذارد. این مشکل می تواند نشانه یک بیماری زمینه ای باشد که نیاز به درمان دارد. در صورت مشکوک بودن یکی از اطرافیان تان به داشتن علائم بیش فعالی، با پزشک صحبت کنید.
سوالات متداول
بیش فعالی یکی از علائم ADHD است، اما فقط مختص ADHD نیست. بیش فعالی گاهی نشانه سایر اختلالات ذهنی یا جسمی است، از بیماری تیروئید گرفته تا اختلال دوقطبی. بیش فعالی همچنین می تواند ناشی از اضطراب، استرس و مشکلات دیگر باشد.
اگرچه بیش فعالی ناشی از ADHD معمولا با دوری از محرک ها و روش های درمانی قابل کنترل است، اما بیش فعالی ناشی از اوتیسم قابل درمان نیست. به این دلیل که بسیاری از رفتارهای “بیش فعالانه” که در اوتیسم مشاهده می شود، در واقع رفتارهای خودآرام کننده ای هستند که به افراد مبتلا به اوتیسم در تنظیم واکنش خود به دنیای اطراف کمک می کنند.
شاید اصلاً نیازی به درمان چنین رفتارهایی نباشد. اما اگر به یک مشکل جدی تبدیل شود، درمان معمولاً از طریق رویکرد درمانی یکپارچگی حسی و در برخی موارد، رفتار درمانی انجام می شود.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
