دیورتیکولیت چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان

دیورتیکولیت چیست؟

دیورتیکولیت قبل از قرن بیستم نادر بود، اما حالا این بیماری یک بیماری بسیار رایج در دنیای غرب است.

این بیماری مجموعه ای از عارضه هایی است که دستگاه گوارش را درگیر می کنند. جدی ترین نوع بیماری دیورتیکولار، دیورتیکولیت است.

دیورتیکولیت می تواند باعث علائم ناراحت کننده و عوارض جدی شود. در صورت عدم درمان، عوارض طولانی مدتی برای بدن خواهند شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دیورتیکولیت، از جمله علل، علائم، گزینه های درمانی، و تاثیر رژیم غذایی بر خطر ابتلا به آن، ادامه مطلب را بخوانید.

اگر مبتلا به دیورتیکولیت هستید یا در مورد خطر ابتلا به آن سؤال دارید، می توانید به کلینیک یادمان طب در شهرک غرب مراجعه کنید. ما می توانیم به شما آموزش دهیم که چگونه این بیماری را درمان کرده و از سلامت گوارش خود مراقبت کنید.

علائم دیورتیکولیت

دیورتیکولیت می تواند علائمی با درجات خفیف تا شدید ایجاد کند. این علائم گاهی به طور ناگهانی یا به تدریج طی چند روز ایجاد می شوند.

علائم احتمالی بیماری دیورتیکولار عبارتند از:

• درد شکم
• نفخ
• اسهال
• یبوست

در صورت دچار شدن به دیورتیکولیت، ممکن است این موارد را تجربه کنید:

• درد مداوم یا شدید در شکم
• تهوع و استفراغ
• تب و لرز
• خون در مدفوع
• خونریزی از راست روده

درد شکم شایع ترین علامت دیورتیکولیت است. درد به احتمال زیاد در سمت چپ پایین شکم خواهد بود اما می تواند در سمت راست شکم نیز ایجاد شود.

هر یک از علائم بالا، ممکن است نشانه یک عارضه جدی ناشی از دیورتیکولیت یا بیماری دیگری باشد. در این شرایط فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

بیشتر بخوانید : آزمایش و تشخیص اختلالات روده بزرگ و مقعد

علل دیورتیکولیت

بیماری دیورتیکولار عارضه ای است که در آن کیسه هایی در امتداد دستگاه گوارش و به طور معمول در روده بزرگ ایجاد می شود.

گاهی این کیسه ها (دیورتیکول ها) در اثر مسدود شدن دهانه آنها با مدفوع یا غذای نیمه هضم شده، ملتهب و عفونی می شوند.

اگرچه هیچ علت شناخته شده ای برای بیماری دیورتیکولار وجود ندارد، اما عوامل متعددی در افزایش خطر ابتلا به دیورتیکولیت نقش دارند، از جمله:

• ژنتیک
• رژیم غذایی
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی
• چاقی
• عدم تحرک بدنی
• سیگار کشیدن
• تغییرات در میکروبیوم روده
• برخی داروها، مانند استروئیدها

عوارض

بیش از 75 درصد از موارد دیورتیکولیت بدون عارضه هستند و حدود 25 درصد از آنها باعث عوارض می شوند. موارد زیر نمونه هایی از این عوارض احتمالی هستند:

• آبسه : یک کیسه عفونی پر از چرک.
• التهاب بافت های زیرپوستی : یک ناحیه عفونی که محدوده آن به اندازه آبسه مشخص نیست.
• فیستول : یک اتصال غیر طبیعی بین دو اندام یا بین یک اندام و پوست است.
• سوراخ شدن روده : پارگی یا سوراخ در دیواره روده که از طریق آن محتویات روده بزرگ به داخل حفره شکم نشت کرده و باعث التهاب و عفونت می شود.
• انسداد روده : انسدادی در روده که جلوی دفع مدفوع را می گیرد.

بیشتر بخوانید : مدیریت و درمان روده نوروژنیک

تشخیص دیورتیکولیت

برای تشخیص دیورتیکولیت، پزشک احتمالاً در مورد علائم، سابقه سلامتی و هر دارویی که مصرف می کنید سؤال می کند. آنها احتمالا برای بررسی حساسیت شکم، معاینه فیزیکی انجام خواهند داد.

در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، برای بررسی موارد زیر یک معاینه دیجیتال رکتوم انجام می شود:

• خونریزی از رکتوم
• درد
• وجود توده
• مشکلات دیگر

چندین بیماری دیگر علائمی شبیه دیورتیکولیت ایجاد می کنند. برای رد سایر بیماری ها و بررسی علائم دیورتیکولیت، پزشک یک یا چند آزمایش را تجویز می کند.

این آزمایش ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سونوگرافی شکم، اسکن MRI شکم، سی تی اسکن شکم، یا تصویربرداری اشعه ایکس از شکم برای ایجاد تصاویری از دستگاه گوارش (GI).
• کولونوسکوپی برای بررسی داخل دستگاه گوارش.
• آزمایش مدفوع برای بررسی عفونت، مانند کلستریدیوم دیفیسیل (C. diff).
• آزمایش ادرار برای بررسی عفونت.
• آزمایش خون برای بررسی علائم التهاب، کم خونی، یا مشکلات کلیوی یا کبدی.
• معاینه لگن برای رد وجود مشکلات زنانه در افرادی که در بدو تولد زن تعیین شده اند.
• تست حاملگی برای رد بارداری در افرادی که در بدو تولد زن تعیین شده اند.

اگر مبتلا به دیورتیکولیت هستید، پزشک با کمک این معاینات و آزمایش‌ها می‌تواند بدون عارضه یا پیچیده بودن آن را تعیین کند.

استفاده از کولونوسکوپی برای تشخیص دیورتیکولیت

اگر علائم دیورتیکولیت را دارید، ممکن است پزشک پس از برطرف شدن دوره حاد، انجام کولونوسکوپی را پیشنهاد کند. کولونوسکوپی می‌تواند به تایید تشخیص دیورتیکولیت یا بیماری های دیگری با علائم مشابه مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون، کمک کند.

در کولونوسکوپی، پزشک یک اسکوپ انعطاف پذیر را به داخل رکتوم و روده بزرگ وارد می کند. آنها از این اسکوپ برای بررسی داخل روده بزرگ استفاده می کنند. از کولونوسکوپی همچنین برای جمع آوری نمونه های بافت برای آزمایش استفاده می شود.

برای راحتی بیشتر بیمار در طول این عمل، قبل از آن به او داروی آرام بخش داده می شود.

در برخی موارد، پزشک ممکن است در طی کولونوسکوپی معمولی متوجه دیورتیکول شود. اگر دیورتیکول‌ها ملتهب یا عفونی نباشند یا علائمی ایجاد نکنند، احتمالاً نیازی به درمان نخواهند داشت.

بیشتر بخوانید : دیورتیکول مثانه + درمان

درمان دیورتیکولیت

درمانی که پزشک برای دیورتیکولیت تجویز می کند به شدت بیماری بستگی دارد.

دیورتیکولیت بدون عارضه معمولاً در خانه قابل درمان است. ممکن است پزشک شما را تشویق به ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی کند. در برخی موارد، داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها تجویز می شود.

در صورت بروز عوارض ناشی از دیورتیکولیت، شاید لازم باشد برای درمان به بیمارستان مراجعه کنید. در برخی موارد از طریق تزریق داخل وریدی (IV) به بیمار مایعات و آنتی بیوتیک داده می شود. بسته به نوع عارضه، گاهی نیاز به جراحی یا روش دیگری خواهد بود.

رژیم غذایی و دیورتیکولیت

هیچ غذای خاصی وجود ندارد که افراد مبتلا به دیورتیکولیت مجبور به پرهیز از آن باشند. با این حال، ممکن است متوجه شوید که برخی غذاها وضعیت شما را بهتر یا بدتر می کنند.

با بهبود علائم، پزشک ممکن است شما را به خوردن غذاهای با فیبر بیشتر تشویق کند. در برخی از مطالعات ارتباط بین رژیم های غذایی با فیبر بالا با کاهش خطر ابتلا به دیورتیکولیت نشاده داده شده است.

در برخی مطالعات دیگر مزایای احتمالی فیبر غذایی یا مکمل برای بیماری دیورتیکولار مورد بررسی قرار گرفته است، اما محققان هنوز از تاثیر فیبر در این بیماری مطمئن نیستند.

همچنین گاهی پزشک محدود کردن مصرف گوشت قرمز، محصولات لبنی پرچرب و محصولات غلات تصفیه شده را توصیه می کند.

افرادی که رژیم غذایی شان حاوی مقدار زیادی گوشت قرمز و لبنیات پرچرب باشد، نسبت به افرادی که رژیم غذایی شان سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیورتیکولیت هستند.

رژیم غذایی می تواند در مدیریت دیورتیکولیت و سلامت کلی گوارش نقش داشته باشد.

تغییرات رژیم غذایی

برای استراحت دادن به سیستم گوارش، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از مصرف غذاهای جامد اجتناب کرده و برای چند روز یک رژیم غذایی با مایعات شفاف داشته باشید.

اگر علائم خفیف یا رو به بهبود بود، تا زمان بهتر شدن وضعیت تان، غذاهای پرفیبر مصرف کنید. با بهبود وضعیت، پزشک احتمالاً مصرف بیشتر غذاهای پرفیبر در میان وعده ها و وعده های غذایی را توصیه می کند.

دارو

برای کاهش درد یا ناراحتی ناشی از دیورتیکولیت، معمولا داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول) توصیه می شود.

اگر پزشک مشکوک به عفونت باشد، احتمالاً برای درمان آن آنتی بیوتیک هایی مانند موارد زیر را تجویز خواهد کرد:

• مترونیدازول (Flagyl، Flagyl ER)
• آموکسی سیلین
• موکسی فلوکساسین

مهم است که دوره کامل آنتی بیوتیک های تجویز شده را مصرف کنید، حتی اگر علائم شما پس از چند دوز اول بهبود یابد.

سایر روش های درمان

اگر به یک مورد پیچیده دیورتیکولیت مبتلا شوید که تنها با رژیم غذایی و دارو قابل درمان نباشد، پزشک یکی از روش های زیر را توصیه می کند:

• تخلیه با سوزن : در این روش، برای تخلیه آبسه پر از چرک، یک سوزن به شکم وارد می شود.
• عمل جراحی : جراحی ممکن است شامل تخلیه آبسه پر از چرک، ترمیم فیستول یا برداشتن بخش های عفونی روده بزرگ باشد.

جراحی برای دیورتیکولیت

اگر چندین دوره دیورتیکولیت داشته اید که به طور موثر با تغییرات رژیم غذایی و داروها کنترل نشده است، پزشک احتمالا جراحی را توصیه کند. همچنین گاهی برای درمان عوارض ناشی از دیورتیکولیت به جراحی نیاز است.

دو نوع جراحی اصلی برای درمان دیورتیکولیت استفاده می شود.

• برداشتن روده با آناستوموز : در طول عمل برداشتن روده با آناستوموز، جراح بخش‌های عفونی روده بزرگ را برداشته و بخش‌های سالم را دوباره به یکدیگر می‌چسباند.

• برداشتن روده با کولوستومی : در برداشتن روده با کولوستومی، جراح بخش‌های عفونی روده بزرگ را برمی‌دارد و انتهای بخش سالم را به سوراخی در شکم، که به آن استوما می‌گویند، متصل می‌کند.

هر دو روش را می توان به صورت جراحی باز یا لاپاراسکوپی انجام داد.

درمان های خانگی دیورتیکولیت

درمان‌های خانگی دیورتیکولیت بیشتر شامل اصلاح رژیم غذایی است، اما چند گزینه دیگر نیز می توانند برای بهبود علائم و سلامت دستگاه گوارش مفید باشند.

برخی از درمان های خانگی دیورتیکولیت عبارتند از:

• پروبیوتیک ها : اگرچه تحقیقات بیشتری در این باره مورد نیاز است، اما برخی از مطالعات نشان داده‌اند که انواع خاصی از پروبیوتیک‌ها به تسکین یا پیشگیری از علائم دیورتیکولیت کمک می کنند.
• رایحه درمانی : تاثیر برخی از روغن‌های ضروری در تسکین درد تایید شده است و کاهش درد می‌تواند برای مدیریت علائم مفید باشد.
• طب سوزنی : طب سوزنی نه تنها می تواند مشکلات گوارشی مانند یبوست را بهبود بخشد، بلکه طبق برخی تحقیقات می تواند به درمان درد مزمن نیز کمک کند.
• گیاهان دارویی : بعضی گیاهان دارای خواص ضد التهابی قوی هستند، از جمله زنجبیل، زردچوبه و رزماری. با این حال، تحقیقات بیشتری برای ارزیابی اثرات این گیاهان بر دیورتیکولیت به طور خاص مورد نیاز است.

دیورتیکولیت Meckel

بیماری دیورتیکولار معمولاً بزرگسالان را درگیر می کند. در موارد نادر، نوزادان با دیورتیکول به دنیا می آیند. این اختلال مادرزادی با عنوان دیورتیکول مکل شناخته می شود. اگر دیورتیکول ها ملتهب شوند، به آن دیورتیکولیت Meckel می گویند.

در برخی موارد، دیورتیکول Meckel اثرات قابل توجهی ایجاد نمی کند. در موارد دیگر، می تواند علائمی مانند موارد زیر داشته باشد:

• درد شکم
• حالت تهوع
• استفراغ
• مدفوع خونی
• خونریزی از رکتوم

اگر مشکوک به ابتلای فرزندتان به دیورتیکولیت هستید، به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید : منظور از هموروئید چیست + تشخیص، علائم و درمان

پیشگیری

تحقیقات بیشتری برای شناخت عوامل ایجاد کننده بیماری دیورتیکولار از جمله دیورتیکولیت مورد نیاز است. در حال حاضر، کارشناسان معتقدند عوامل متعددی در ایجاد این بیماری نقش دارند.

برخی از عوامل خطرزای بالقوه را می توان با تغییر سبک زندگی برطرف کرد. به عنوان مثال، موارد زیر می توانند مفید باشند:

• سعی کنید وزن بدن تان را در حد سالمی نگه دارید.
• برای حجیم شدن مدفوع از رژیم غذایی سرشار از فیبر استفاده کنید (اما در مورد دیورتیکولیت حاد، شاید بهتر باشد از مصرف فیبر اجتناب کنید).
• مصرف چربی های اشباع شده را محدود کنید.
• ویتامین D کافی دریافت کنید.
• در صورت امکان به طور منظم ورزش کنید.
• سعی کنید از دود سیگار دوری کنید.

با این استراتژی های پیشگیری می توان سلامت عمومی را نیز ارتقا داد.

دیورتیکولیت در مقابل دیورتیکولوز

اگر دیورتیکول‌ها عفونی یا ملتهب نباشند، به بیماری دیورتیکولوز می‌گویند. در برخی موارد، دیورتیکولوز علائمی مانند درد در ناحیه شکم و نفخ ایجاد می کند.

به این بیماری دیورتیکولی بدون عارضه علامت دار (SUDD) می گویند.

عوامل خطرزا برای دیورتیکولیت

افرادی که در سنین پایین تر دچار دیورتیکول می شوند احتمالا بیشتر در معرض ابتلا به دیورتیکولیت هستند. افراد جوان تر نیز در صورت ابتلا به دیورتیکولیت بیشتر از افراد مسن تر در بیمارستان بستری می شوند.

با توجه به بررسی منتشر شده در سال 2018، سایر عوامل خطرزای بالقوه برای دیورتیکولیت عبارتند از:

• سن : یکی از عوامل خطرزای اصلی دیورتیکولیت سن است. افراد مسن بیشتر از افراد جوان به دیورتیکولیت مبتلا می شوند. این بیماری معمولاً در مردان زیر 50 سال و زنان 50 تا 70 ساله رخ می دهد.

• سابقه خانوادگی : مطالعات نشان داده اند که ژنتیک در بیماری دیورتیکولار نقش دارد و برخی گزارش ها تخمین می زنند که ابتلا به بیماری دیورتیکولار تقریباً 40 تا 50 درصد مربوط به عوامل ارثی است.
• سطوح پایین ویتامین D : برخی از مطالعات نشان می دهند خطر ابتلا به دیورتیکولیت در افرادی که سطوح بالاتر ویتامین D دارند کمتر است. تحقیقات بیشتری برای درک ارتباط بالقوه بین ویتامین D و دیورتیکول مورد نیاز است.
• چاقی : افرادی با شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر و دور کمر بزرگتر در معرض خطر ابتلا به دیورتیکولیت هستند. این امکان وجود دارد که چاقی با تغییر تعادل باکتری ها در روده، خطر ابتلا به دیورتیکولیت را افزایش دهد، اما برای درک نقش این عامل در ایجاد این بیماری، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
• عدم تحرک بدنی : محققان در برخی از مطالعات دریافته اند که احتمال ابتلا به دیورتیکولیت در افرادی که فعالیت جسمی دارند کمتر از افراد غیرفعال است. با این حال، برای تایید این ارتباط هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است.
• استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) : استفاده منظم از آسپرین، ایبوپروفن یا سایر NSAID ها ممکن است خطر ابتلا به دیورتیکولیت را افزایش دهد.
• استفاده از سیگار : افرادی که سیگار می کشند نیز بیشتر از افراد غیرسیگاری به بیماری های دیورتیکولار از جمله دیورتیکولیت مبتلا می شوند.

بر اساس یک بررسی در سال 2017 ، هیچ مدرک قوی دال بر افزایش خطر ابتلا به این بیماری با نوشیدن الکل وجود ندارد.

اگر الکل می نوشید، احتمالاً پزشک فقط مصرف در حد اعتدال را توصیه می کند. اگرچه مصرف الکل ممکن است باعث دیورتیکولیت نشود، اما نوشیدن بیش از حد آن، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های دیگر را افزایش می دهد.

سایر اشکال دیورتیکولیت

دیورتیکول ها ممکن است در مثانه نیز ایجاد شوند. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که در پوشش مثانه کیسه هایی تشکیل شده و از نقاط ضعیف دیواره مثانه بیرون بزنند.

گاهی اوقات دیورتیکول مثانه در بدو تولد وجود دارد. در موارد دیگر، آنها در مراحل بعدی زندگی رشد می کنند. دلیل دیورتیکول مثانه انسداد خروجی مثانه یا درست کار نکردن آن به دلیل بیماری یا آسیب است.

اگر دیورتیکول مثانه ملتهب باشد، به آن دیورتیکولیت مثانه می گویند. برای درمان دیورتیکولیت مثانه، پزشک معمولا آنتی بیوتیک و داروهای ضد درد تجویز می کند. گاهی برای ترمیم دیورتیکول جراحی نیز توصیه می شود.

گاهی دیورتیکولیت موجود در روده بزرگ بر مثانه تأثیر می گذارد. در برخی موارد شدید، بین کولون و مثانه فیستول ایجاد می شود که به آن فیستول کلووزیکال می گویند.

احتمال ایجاد دیورتیکول ها در مری نیز وجود دارد. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه‌ها در پوشش مری تشکیل ‌شوند.

دیورتیکول مری یک عارضه نادر است که تشکیل آنها در صورت وقوع، معمولاً به آرامی و در طی چندین سال اتفاق می افتد. با رشد آنها، علائم یا عوارضی مانند موارد زیر ایجاد می شود:

• مشکل در بلع
• درد هنگام بلع
• بوی بد دهان
• بازگشت غذا و بزاق به مری
• آسپیراسیون ریوی (وارد شدن غذا یا بزاق برگشت شده به ریه ها)
• پنومونی آسپیراسیون (ایجاد عفونت ریه پس از وارد شدن غذا یا بزاق به سیستم تنفسی)

به عارضه ای که در آن دیورتیکول ها ملتهب شوند، دیورتیکولیت مری می گویند.

برای درمان دیورتیکولیت مری، پزشک آنتی بیوتیک ها و داروهای مسکن را تجویز می کند. برای ترمیم دیورتیکول، گاهی جراحی توصیه می شود.

بیشتر بخوانید : انواع اختلالات روده و درمان آنها

خلاصه

دیورتیکولیت عارضه نسبتا رایجی در دنیای غرب است. در بیشتر موارد، می توان آن را با تغییرات کوتاه مدت رژیم غذایی و دارو درمان کرد.

عوارض احتمالی می توانند جدی باشند. اگر دیورتیکولیت پیچیده باشد، پزشک احتمالاً درمان در بیمارستان را توصیه می کند. ممکن است برای ترمیم آسیب روده بزرگ نیاز به جراحی داشته باشید.

برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.