نورالژی عصب سه قلو (تری ژمینال) + علائم و درمان

نورالژی عصب سه قلو چیست؟

نورالژی عصب سه قلو گاهی اوقات با عنوان tic douloureux شناخته می شود که به معنای “تیک دردناک” است.

نورالژی عصب سه قلو (تری ژمینال) عارضه ای است که با درد ناشی از عصب سه قلو مشخص می شود. عصب سه قلو از نزدیک بالای گوش شروع شده و بعد از تقسیم به سه شاخه به سمت چشم، گونه و فک می رود.

درد نورالژی عصب سه قلو با درد صورت ناشی از سایر مشکلات متفاوت است. اغلب به صورت ضربه زدن، تیرکشنده یا برق گرفتگی توصیف می شود و به قدری شدید است که فرد مبتلا نمی تواند بخورد یا بیاشامد.

درد در عرض چند ثانیه از صورت عبور می کند، اما با پیشرفت بیماری، درد می تواند چند دقیقه و حتی بیشتر طول بکشد.

ما دو عصب سه قلو در اطراف صورت داریم اما درد نورالژی عصب سه قلو معمولاً فقط یک طرف صورت را درگیر می کند. برای تشخیص و درمان نورالژی عصب سه قلو می توانید به کلینیک یادمان طب در تهران مراجعه کنید.

علل نورالژی عصب سه قلو

نورالژی عصب سه قلو معمولاً خود به خود رخ می دهد، اما گاهی اوقات در اثر ضربه به صورت یا انجام کارهای دندانپرشکی بروز می کند. این عارضه ممکن است ناشی از فشار آوردن رگ خونی به عصب سه قلو باشد که در این صورت عنوان فشرده سازی عروقی را نیز برای آن بکار می برند.

با گذشت زمان، ساییده شدن نبض یک سرخرگ به عصب می‌تواند عایق را که میلین نامیده می‌شود از بین ببرد و عصب را بدون پوشش کرده و در شرایط بسیار آسیب پذیر قرار دهد.

علائم ناشی از آن می تواند مشابه علائم ناشی از مشکلات دندانی باشد و گاهی اوقات افراد مبتلا به نورالژی عصب سه قلو تشخیص داده نشده، در تلاش برای کنترل این درد، چندین روش دندانپزشکی را بررسی می کنند.

مولتیپل اسکلروزیس یا تومور – اگرچه نادر است – می تواند باعث نورالژی عصب سه قلو شود. محققان در حال بررسی ارتباط نورالژی پس از هرپس (ناشی از زونا) با این بیماری هستند.

علائم نورالژی عصب سه قلو

نورالژی عصب سه قلو در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد، در افراد مسن (معمولاً 50 سال به بالا) شایع تر است و موارد بروز آن در سمت راست بیشتر از سمت چپ می باشد. این عارضه معمولاً ارثی نیست.

علائم نورالژی عصب سه قلو شامل موارد زیر است:

• دوره های درد تیز، شدید و کوبنده در گونه یا فک که ممکن است شبیه شوک الکتریکی باشد. دوره‌های درد با لمس کردن صورت یا دندان‌ها، برای مثال هنگام اصلاح، آرایش کردن، مسواک زدن، لمس دندان یا لب با زبان، خوردن، نوشیدن یا صحبت کردن – یا حتی برخورد وزش باد ملایم یا آب به صورت ایجاد شود.
• وجود دوره های تسکین بین دوره های درد
• اضطراب ناشی از فکر بازگشت درد

درد نورالژی عصب سه قلو

عصب سه قلو به سه شاخه چشمی، فک بالا و فک پایین تقسیم می شود. هر شاخه حس را در نواحی مختلف صورت ایجاد می کند.

بسته به اینکه کدام شاخه و کدام قسمت از عصب تحریک شده است، درد نورالژی عصب سه قلو ممکن است در هر نقطه از صورت احساس شود. مبتلایان اغلب آن را در قسمت پایین صورت احساس می کنند.

شدت درد استثنایی است: برخی افراد آن را شدیدتر از تجربه حمله قلبی، دفع سنگ کلیه یا حتی زایمان گزارش کرده اند.

شعله ور شدن تری ژمینال ممکن است با گزگز یا بی حسی در صورت شروع شود. دوره های عود ب صورت متناوب رخ می دهند، دوره هایی که از چند ثانیه تا دو دقیقه طول می کشد و تا زمانی که درد تقریباً مداوم باشد، بیشتر و بیشتر می شود.

دوره عود ممکن است برای چند هفته یا چند ماه ادامه یابد و پس از آن یک دوره درد از بین می رود. دوره تسکین گاهی یک سال یا بیشتر ادامه می یابد. اگرچه به نظر می رسد درد نورالژی عصب سه قلو از بین رفته است، اما همیشه عود می کند و اغلب در عود های بعدی با شدت درد بیشتر است.

در برخی موارد، به جای درد شدید و کوبنده، تری ژمینال به صورت یک درد مداوم و ثابت ظاهر می شود. گاهی اوقات به این نوع درد و سایر تغییرات علائم “نورالژی عصب سه قلو غیر معمول” می گویند.

تشخیص نورالژی عصب سه قلو

برای تشخیص نورالژی عصب سه قلو یک معاینه فیزیکی انجام شده و برای رد سایر علل درد صورت تاریخچه پزشکی بیمار دقیق بررسی می شود.

ارائه دهنده خدمات درمانی (معمولاً پزشک مراقبت های اولیه یا یک متخصص مغز و اعصاب) در مورد میزان تکرار و شدت درد، علت احتمالی و عوامل تشدید کننده و بهبود دهنده بیمار سوال می کند.

از آنجایی که هیچ آزمایش واحدی برای نورالژی عصب سه قلو وجود ندارد، مشخص شدن ویژگی های درد کلید تشخیص است.

ارائه دهنده خدمات درمانی همچنین ممکن است آزمایش های تصویربرداری یا آزمایشگاهی مانند اسکن CAT یا MRI با وضوح بالا از عصب سه قلو و نواحی اطراف آن را توصیه کند.

این آزمایش‌ها به تعیین اینکه آیا درد ناشی از یک تومور یا ناهنجاری عروق خونی است یا به دلیل مولتیپل اسکلروزیس تشخیص داده نشده ایجاد شده، کمک می‌کنند.

برخی از تکنیک های پیشرفته MRI نیز به پزشک در تعیین قسمت هایی از عصب سه قلو که تحت فشار رگ خونی هستند کمک می کنند.

بیشتر بخوانید : تست نوار عصب در تهران

درمان نورالژی عصب سه قلو

بیشتر داروهای مسکن بدون نسخه و تجویزی برای افراد مبتلا به نورالژی عصب سه قلو موثر نیستند، اما بسیاری از درمان‌های مدرن می‌توانند درد را کاهش داده یا از بین ببرند.

پزشک ممکن است یک یا چند روش زیر را توصیه کند:

داروهای نورالژی عصب سه قلو

بسیاری از افرادی که از تری ژمینال رنج می‌برند، سال‌ها با استفاده از دارو این بیماری را با موفقیت کنترل می‌کنند.

در درمان دارویی نورالژی عصب سه قلو از برخی از داروهای تجویز شده برای کنترل تشنج استفاده می شود، مانند کاربامازپین، گاباپنتین و داروهای مشابه.

در مورد برخی از داروها لازم است، برای بررسی تعداد گلبول های سفید، پلاکت ها، سطح سدیم و عملکرد کبد، به طور منظم آزمایش خون انجام شود.

متخصص مغز و اعصاب یا پزشک مراقبت های اولیه می تواند به شما در انتخاب بهترین دارو و مناسب ترین دوز کمک کند.

اغلب بیماران مصرف داروها را با دوزهای کم شروع می کنند و به تدریج دوز را تحت نظارت بالینی افزایش می دهند تا زمانی که بهترین دوز برای بیشترین تسکین درد و کمترین عوارض جانبی مشخص شود.

بلوک های عصبی سه قلو

بلوک های عصبی تزریق هایی هستند (با یک داروی استروئیدی یا عامل دیگری) که در قسمت های مختلف عصب برای کاهش درد ایجاد می شود.

آنها می توانند درد را در افراد مبتلا به نورالژی عصب سه قلو به طور موقت تسکین دهند. معمولاً برای ایجاد تسکین مطلوب به تزریق های متعدد نیاز است و میزان ماندگاری اثرات آن برای افراد مختلف متفاوت خواهد بود.

جراحی برای نورالژی عصب سه قلو

اگر دارو حتی با افزایش دوز، درد نورالژی عصب سه قلو را کنترل نکند، یا اگر عوارض جانبی غیرقابل تحمل باشد، باید چندین روش جراحی موجود را در نظر بگیرید.

یادگیری در مورد این گزینه ها قبل از شروع نیاز فوری به تسکین، به شما و پزشکتان امکان ارزیابی بهتر آنها را برای تصمیم گیری می دهد.

سلامت کلی، سن، میزان درد و در دسترس بودن یک روش، همه در این تصمیم موثر خواهند بود. اکثر افراد مبتلا به تری ژمینال کاندیدای هر یک از گزینه های درمانی جراحی هستند – پزشک می تواند به شما درتصمیم گیری برای انتخاب روش جراحی و ترتیبی که باید آنها را در نظر بگیرید، کمک کند.

جراحی نورالژی عصب سه قلو، به دلیل کوچک بودن ناحیه درگیر، بسیار ظریف و دقیق است. به همین دلیل جراحان مغز و اعصاب با تجربه ای را پیدا کنید که تعداد زیادی از افراد مبتلا به نورالژی عصب سه قلو را می بینند و درمان می کنند.

ریزوتومی

انواع مختلفی از ریزوتومی ها برای تری ژمینال وجود دارد که همگی به صورت سرپایی تحت بیهوشی عمومی در اتاق عمل انجام می شوند.

جراح یک سوزن بلند را به گونه بیمار در سمت آسیب دیده صورت او وارد کرده و از یک جریان الکتریکی (گرما) یا یک ماده شیمیایی (گلیسیرین یا گلیسرول) برای از بین بردن رشته های آسیب دیده عصب سه قلو استفاده می کند.

برای کسانی که برای اولین بار تحت جراحی ریزوتومی نورالژی عصب سه قلو قرار می گیرند، معمولاً روش شیمیایی توصیه می شود.

برای کسانی که این عمل را قبلا انجام داده اند، اغلب انجام هر دو درمان شیمیایی و حرارتی در یک عمل بهتر است.

این روش حدود 30 دقیقه طول می کشد و اکثر بیماران چندین ساعت بعد با درد کمتر یا بدون درد به خانه می روند.

از بین سه گزینه جراحی، ریزوتومی سریع ترین تسکین درد را برای نورالژی عصب سه قلو ایجاد می کند. احتمالا کمی تورم یا کبودی گونه وجود داشته باشد. پزشک داروهای ضد درد تجویز می کند و در صورت لزوم، برنامه ای برای قطع تدریجی داروها به بیمار می دهد.

ریزوتومی درد حدود 80 درصد از بیماران مبتلا به تری ژمینال را تسکین می دهد، اما این یک راه حل موقت است که معمولاً اثر آن یک تا سه سال طول می کشد زیرا بعد از آن عصب دوباره رشد می کند.

ریزوتومی به بیماران مبتلا به تری ژمینال ناشی از مولتیپل اسکلروزیس (MS) توصیه می شود. این عمل کم تهاجمی است و می توان آن را با خیال راحت دوباره انجام داد، زیرا احتمال بازگشت درد به دلیل پیشرفت ام اس بیشتر خواهد بود.

جراحی رفع فشار میکروواسکولار (MVD)

جراحی رفع فشار میکروواسکولار (MVD) به عنوان طولانی‌ مدت ترین درمان برای نورالژی عصب سه قلو ناشی از فشردگی ناشی از فشار رگ‌های خونی در نظر گرفته می‌شود و در مورد حدود 80 درصد از افراد با این تشخیص موثر است.

برای افرادی که از سلامت خوبی برخوردارند و می توانند جراحی و بیهوشی عمومی را تحمل کنند و سبک زندگی آنها به آنها امکان دوره نقاهت چهار تا شش هفته ای را می دهد، مناسب است.

هدف از جراحی MVD جداسازی رگ خونی از عصب سه قلو با قرار دادن یک ضربه گیر ساخته شده از تفلون بین آنهاست.

جراح برشی پشت گوش ایجاد می کند و قطعه کوچکی از جمجمه را برای دسترسی به عصب سه قلو و رگ های خونی اطراف آن برمی دارد.

سپس، جراح یک ضربه گیر را در اطراف رگ خونی قرار می دهد تا دیگر به عصب ضربه نزند یا ساییده نشود. این جراحی دو تا سه ساعت طول می کشد و بیماران باید احتمال بدهند که تا چند روز برای بهبود یافتن و تحت نظر بودن در بیمارستان بمانند. تسکین درد با MVD سریع است اما فوری نیست.

خطرات این جراحی شامل نشت مایع مغزی نخاعی، کاهش شنوایی (در صورت آسیب دیدن عصب شنوایی) و بی حسی صورت است که ممکن است در برخی موارد ادامه یابد. در موارد نادر، خونریزی، عفونت، تشنج و فلج ممکن است.

در برخی از افراد تحت درمان با جراحی MVD، درد نورالژی عصب سه قلو ممکن است به دلیل رشد مجدد عروق خونی عود کند. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک انتخاب گزینه های دیگر را مطرح می کند. روش MVD به ندرت تکرار می شود.

بیشتر بخوانید : نورالژی پس سری – درمان نورالژی اکسیپیتال

رادیوسرجری استریوتاکتیک

رادیوسرجری استریوتاکتیک، که گاهی اوقات با عنوان درمان CyberKnife یا Gamma Knife شناخته می شود، یکی دیگر از روش های سرپایی است که برای درمان نورالژی عصب سه قلو استفاده می شود.

در این روش یک پرتو بسیار متمرکز و دقیق از تشعشع برای تسکین درد به سمت عصب سه قلو فرستاده می شود. جراحان برای تعیین محل عصب سه قلو، از ام آر آی و سی تی اسکن استفاده می کنند تا یک تصویر دقیق از سر بدست آورند.

سپس، آنها با انکولوژیست ها و پزشکان پرتودرمانی برای ارائه پرتو درمانی همکاری می کنند که حدود 45 دقیقه طول می کشد.

این روش بدون درد بوده و بدون بیهوشی انجام می شود. درد نزدیک به 70 درصد از بیماران ظرف چند هفته پس از انجام رادیوسرجری استریوتاکتیک برای تری ژمینال، به طور قابل توجهی تسکین می باید.

درد ممکن است تا چندین سال از بین برود، اما در برخی موارد ممکن است عصب پس از تابش بهبود یابد و انتقال سیگنال های درد را از سر بگیرد.

عوارض جانبی آن بسیار کم است و شامل خستگی و بی حسی صورت می باشد، بنابراین دوره بهبودی کوتاه خواهد بود. از آنجایی که این روش شامل ارسال دوزهای بالایی از پرتو در نزدیکی مغز است، توصیه می‌شود که بیماران بیش از دو بار آن را دریافت نکنند.

آزمایشات بالینی

بیمارانی که داروها و گزینه‌های جراحی را امتحان کرده‌اند و همچنان درد ناتوان‌کننده ای دارند، می توانند در آزمایش‌های بالینی مرتبط با مدیریت نورالژی عصب سه قلو شرکت کنند. این مطالعات معمولاً داروهای جدیدی را بررسی می‌کنند که پتانسیل ایجاد تسکین درد مورد نظر را دارند.

اگر علاقه مند به شرکت در کارآزمایی بالینی نورالژی عصب سه قلو هستید، با جراح مغز و اعصاب خود صحبت کنید.

طب سوزنی و سایر درمان های یکپارچه پزشکی

در طب سوزنی برای تسکین درد سوزن های نازک در امتداد “نقاط ماشه ای” قرار داده می شوند. برخی از افراد مبتلا به نورالژی عصب سه قلو موثر بودن طب سوزنی در کاهش شدت و/یا دفعات شعله ور شدن درد را گزارش می دهند.

برای کسانی که به دنبال درمان های طبیعی تر نورالژی عصب سه قلو یا درمان تکمیلی پس از جراحی هستند، گزینه هایی مانند مدیتیشن، کلینیک های سلامتی و برنامه های اصلاح سبک زندگی وجود دارد.

مراقبت از فرد مبتلا به نورالژی عصب سه قلو

درد نورالژی عصب سه قلو و اضطراب ناشی از آن اگرچه کشنده نیست، اما می تواند کیفیت زندگی را نه تنها برای فرد مبتلا، بلکه برای اطرافیانش نیز کاهش دهد.

درک شدت دردی که فرد متحمل می شود و سازگاری با آن اولین قدم برای مراقبت از یک عزیز مبتلا به نورالژی عصب سه قلو است. موارد زیر سایر کارهایی است که می توانید انجام دهید:

• کمک به فرد بیمار برای ادامه داروهای خود و صحبت کردن در مورد موفقیت درمان.
• تشویق به مراجعه به پزشک و بررسی سایر گزینه های درمانی زمانی که داروها تاثیر خود را از دست می دهند.
• کمک به یافتن پزشکانی که می توانند ارزیابی ها و نظرات دوم را ارائه دهند و هماهنگ کردن قرار ملاقات با
• آنها

همکاری نزدیک با ارائه دهندگان خدمات درمانی با تجربه و دلسوز که می توانند به یافتن بهترین رویکرد درمانی برای هر فرد کمک کنند، ضروری است.

هر آنچه باید درباره نورالژی عصب سه قلو بدانید

• نورالژی عصب سه قلو (تری ژمینال) اغلب افراد بالای 50 سال را تحت تاثیر قرار می دهد و این بیماری در زنان شایع تر از مردان است.
• تری ژمینال شایع ترین علت درد صورت است و هر سال در ایالات متحده برای حدود 15000 نفر تشخیص داده می شود.
• درد نورالژی عصب سه قلو فوق العاده شدید است. اگرچه این عارضه کشنده نیست، اما شدت درد می تواند ناتوان کننده باشد.
• تسکین درد با درمان های پزشکی و جراحی می توان درد را کنترل کرد، به خصوص اگر درمان توسط یک پزشک متخصص و جراح انجام شود.

برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.