پرکاری مثانه در کودکان

پرکاری مثانه در کودکان، نوع به خصوصی از بی اختیاری مثانه، عارضه ای شایع در دوران کودکی است که به صورت احساس نیاز فوری، ناگهانی و غیر قابل کنترل به ادرار تعریف می شود.

پرکاری مثانه (OAB) می تواند منجر به خروج ناگهانی ادرار در طول روز شود.

گاهی والدین از کودک می پرسند آیا نیاز به مراجعه به دستشویی دارد. اگرچه پاسخ کودک منفی است اما چند دقیقه بعد احساس نیاز فوری در او ایجاد می شود.

پرکاری مثانه در کودکان، همان شب ادراری نیست. شب ادراری شایع تر است و خصوصا در کودکان دیده می شود.

علائم OAB می تواند در روند طبیعی زندگی کودک تداخل ایجاد کند. اهمیت دارد که نسبت به خروج ناگهانی ادرار در طول روز با صبر و درک واکنش نشان داده شود.

این اتفاقات اغلب می تواند رشد اجتماعی و احساسی کودک را تحت تاثیر قرار دهد. سایر عوارض فیزیکی پرکاری مثانه در کودکان عبارت اند از:

• اختلال در تخلیه کامل مثانه
• افزایش خطر آسیب کلیه
• افزایش خطر عفونت سیستم ادراری

در صورت مشکوک شدن به پرکاری مثانه در کودکان، لازم است با پزشک مشورت شود. در اغلب موارد، پرکاری مثانه در کودکان با گذشت زمان از بین می رود.

در غیر این صورت، درمان ها و اقدامات خانگی وجود دارد که می تواند به کودک در غلبه بر این مشکل یا مدیریت آن کمک کند.

کودکان در چه سنی باید بتوانند ادرار خود را کنترل کنند؟

ادرار ناخودآگاه در کودکان زیر سه سال بسیار شایع است. اغلب کودکان پس از رسیدن به 3 سالگی می توانند ادرار خود را کنترل کنند اما همچنان ممکن است این سن در کودکان متفاوت باشد.

اغلب اوقات پرکاری مثانه در کودکان تا 5 یا 6 سالگی تشخیص داده نمی شود. تا 5 سالگی بیش از 90 درصد از کودکان قادر خواهند بود ادرار خود را در طول روز کنترل کنند.

گاهی پزشک تا 7 سالگی نمی تواند بی اختیاری ادراری شبانه را تشخیص دهد.

شب ادراری 30 درصد از کودکان 4 ساله را درگیر می کند. این درصد هر ساله با بزرگ شدن کودک کاهش می یابد.

حدود 10 درصد از 7 ساله ها، 3 درصد از 12 ساله ها و 1 درصد از 18 ساله ها، همچنان دچار شب ادراری هستند.

علائم پرکاری مثانه در کودکان

شایع ترین علامت OAB در کودکان، ایجاد نیاز فوری به ادرار بیش از تعداد طبیعی است.

تعداد مراجعات طبیعی به دستشویی حدود چهار تا پنج بار در روز است. در پرکاری مثانه در کودکان، مثانه منقبض شده و باعث ایجاد احساس نیاز به ادرار می شود، حتی زمانی که پر نیست.

ممکن است کودک مستقیما به والدین نگوید که این نیاز فوری وجود دارد. باید به دنبال علائمی مانند پیچ و تاب خوردن روی صندلی یا پریدن از پایی به پای دیگر بود.

سایر علائم عبارت اند از:

• ایجاد نیاز فوری به ادرار و عدم خروج ادرار
• عفونت های مکرر سیستم ادراری
• خروج ناگهانی ادرار در طول روز

به ندرت ممکن است کودک دچار نشت ادرار، خصوصا در زمان فعالیت یا عطسه شود.

شب ادراری و پرکاری مثانه در کودکان

شب ادراری زمانی رخ می دهد که کودک نمی تواند ادرار خود را در شب کنترل کند. شب ادراری نوعی اختلال است که می تواند به همراه پرکاری مثانه باشد اما معمولا با آن مرتبط نیست.

شب ادراری زمانی که در کودکان 5 ساله اتفاق بیفتد طبیعی در نظر گرفته می شود.

در کودکان بزرگتر، در صورتی که این عارضه با یبوست و خروج ناگهانی مدفوع همراه باشد، تخلیه ناکارآمد نامیده می شود.

علت پرکاری مثانه در کودکان چیست؟

دلایل متعددی برای OAB وجود دارد. برخی دلایل بر اساس سن کودک، متغیر هستند.

برای مثال در کودکان 4 تا 5 ساله، علت می تواند یکی از موارد زیر باشد:

• تغییر در روند معمول زندگی، مانند نقل مکان به یک شهر جدید یا به دنیا آمدن برادر یا خواهر جدید
• فراموش کردن مراجعه به دستشویی به خاطر انجام فعالیت های دیگر
• بیماری

سایر دلایل پرکاری مثانه در کودکان در تمام سنین عبارت اند از:

• اضطراب
• نوشیدن نوشیدنی های کافئینی یا گازدار
• آشفتگی احساسی
• یبوست
• عفونت های مکرر سیستم ادراری
• آسیب یا اختلال عصبی که باعث می شود کودک در تشخیص پر بودن مثانه دچار مشکل شود
• خودداری از تخلیه کامل مثانه در دستشویی
• آپنه خواب

در برخی کودکان، ممکن است این مسئله ناشی از تاخیر در بلوغ باشد که در نهایت با افزایش سن برطزف می شود.

اما از آنجا که انقباضات مثانه توسط عصب ها کنترل می شوند، این امکان وجود دارد که پرکاری مثانه ناشی از یک اختلال نورولوژیکی باشد.

گاهی کودک می آموزد عمدا ادرار خود را نگه دارد که می تواند بر توانایی آن ها در تخلیه کامل مثانه خود تاثیرگذار باشد.

اثرات بلندمدت این عادت می تواند عفونت سیستم ادراری، افزایش تکرر ادرار و آسیب کلیه باشد.

در صورت وجود نگرانی در مورد این که پرکاری مثانه کودک خود به خود از بین نرفته است، بهتر است به پزشک مراجعه شود.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت وجود هرگونه علائم OAB در کودک، لازم است برای بررسی قرار ملاقاتی با متخصص اطفال تنظیم شود.

این امر در صورتی که کودک، 7 سال یا بیشتر سن دارد، لزوم بیشتری پیدا می کند.

اغلب کودکان در این سن می توانند مثانه را کنترل کنند.

در زمان مراجعه به پزشک، او معاینه ای فیزیکی انجام خواهد داد و در مورد سابقه علائم کودک خواهد پرسید.

کودک از نظر ابتلا به یبوست نیز بررسی خواهد شد و نمونه گیری ادرار برای آنالیز وجود عفونت یا ناهنجاری های دیگر انجام خواهد گرفت.

گاهی لازم است کودک در تست های تخلیه نیز شرکت کند. این تست ها شامل اندازه گیری حجم ادرار و ادرار باقی مانده در مثانه پس از تخلیه یا اندازه گیری سرعت جریان آن است.

در برخی موارد، پزشک تست فراصوت نیز انجام می دهد تا مشخص شود آیا علت ایجاد اختلال، مشکلات ساختاری مثانه است.

درمان پرکاری مثانه در کودکان

معمولا پرکاری مثانه با بزرگ شدن کودک برطرف می شود. با بزرگ شدن کودک:

او می تواند ادرار را به مدت طولانی تری در مثانه نگه دارد.

هشدارهای طبیعی بدن او شروع به فعالیت می کند.

پرکاری مثانه او فروکش می کند.

واکنش بدن او بهبود می یابد.

تولید هورمون ضد ادرار، ماده شیمیایی که تولید ادرار را کند می کند، در بدن او به حالت پایدار می رسد.

بازآموزی مثانه

احتمالا متخصص اطفال، ابتدا استراتژی های غیر پزشکی مانند بازآموزی مثانه را توصیه خواهد کرد.

بازآموزی مثانه به معنی پیروی از یک برنامه زمان بندی ادرار و تلاش برای ادرار در صورت نیاز یا عدم نیاز به ادرار است.

کودک به تدریج می آموزد به نیاز بدن خود به ادرار بیشتر توجه کند.

این امر منجر به تخلیه کامل مثانه و در نهایت، افزایش فاصله زمانی بین مراجعات به دستشویی می شود.

یک برنامه ساده زمان بندی ادرار شامل مراجعه به دستشویی هر دو ساعت یک بار است.

این روش بیش از همه برای کودکانی مناسب است که عادت به مراجعات مکرر به دستشویی دارند اما همیشه ادرار نمی کنند و نیز کسانی که دچار خروج ناگهانی ادرار نمی شوند.

گزینه دیگر، تخلیه دوباره نام دارد که شامل تلاش برای ادرار دوباره پس از بار اول برای اطمینان از تخلیه کامل مثانه است.

برخی از کودکان به درمانی به نام بیوفیدبک نیز پاسخ می دهند. این تمرین به کودک کمک می کند بیاموزد چگونه روی عضلات مثانه تمرکز کند و آن ها در هنگام ادرار شل کند.

بیشتر بخوانید: بیوفیدبک چیست؟

داروی پرکاری مثانه در کودکان

در صورتی که استراتژی های غیر پزشکی نتواند به کودک کمک کند، احتمالا متخصص اطفال مصرف دارو را تجویز خواهد کرد.

اگر کودک دچار یبوست شده باشد، پزشک، ملین تجویز خواهد کرد. اگر کودک دچار عفونت شده باشد، آنتی بیوتیک می تواند مفید واقع شود.

داروها به شل شدن مثانه کمک می کنند و تعداد دفعات مراجعه به دستشویی را کاهش می دهند.

یک نمونه از این داروها، اوکسی بوتینین است که دارای اثرات جانبی شامل خشکی دهان و یبوست است.

گفتگو در مورد عوارض جانبی احتمالی این داروها با یک پزشک حائز اهمیت است.

این امکان وجود دارد که پرکاری مثانه پس از توقف مصرف دارو برگردد.

درمان های خانگی پرکاری مثانه در کودکان

درمان هایی که می توان در خانه انجام داد عبارت اند از:

منع مصرف نوشیدنی ها و غذاهای حاوی کافئین. کافئین می تواند مثانه را تحریک کند.

طراحی یک سیستم پاداش برای ایجاد انگیزه در کودک. اهمیت دارد که کودک به خاطر خروج ناگهانی ادرار تنبیه نشود و به جای آن به خاطر رفتارهای مثبت تشویق شود.

مصرف غذاها و نوشیدنی های مفید برای مثانه. این غذاها شامل تخم کدو، آب کرن بری، آبمیوه رقیق و آب است.

لازم است والدین مراقب باشند خروج ناگهانی ادرار در طول روز در چه زمانی و به چه دلیلی رخ می دهد.

سیستم پاداش می تواند به بازگرداندن کودک به برنامه زمان بندی کمک کند.

همچنین می تواند در ایجاد تمایل برای برقراری ارتباط موثر باشد تا کودک احساس راحتی کند و در زمان نیاز به ادرار، والدین را مطلع کند.

بیشتر بخوانید: درمان های جایگزین مثانه پرکار (بیش فعال)

شما می توانید برای تشخیص علت شب ادراری، عدم کنترل مثانه و بی اختیاری ادراری کودک تان و شروع درمان مناسب تحت نظر دکتر علی حاجب به کلینیک یادمان مراجعه کنید.

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک

برای دریافت نوبت و مشاوره با ما تماس بگیرید