یائسگی و بی اختیاری ادراری
همیشه نباید یائسگی و بی اختیاری ادراری را به هم ربط داد و بی اختیاری ادراری یا نشت گاه و بیگاه ادرار را به عنوان اثر جانبی دیگر یائسگی یا افزایش سن پذیرفت. در بسیاری از موارد، اقداماتی برای توقف و حتی پیشگیری از بی اختیاری ادراری وجود دارد.
بی اختیاری ادراری (UI)، “از دست دادن کنترل مثانه” یا “نشت غیر ارادی ادرار” نیز نامیده می شود. میلیون ها زن، بی اختیاری ادراری را تجربه می کنند و دفعات تکرار آن با افزایش سن بیشتر می شود.
از دست دادن کنترل می تواند بسیار جزئی باشد.
برای مثال، ممکن است فقط چند قطره اندک در زمان خندیدن، ورزش کردن، سرفه کردن یا برداشتن اجسام سنگین خارج شود یا فرد، احساس ناگهانی و فوری به ادرار پیدا کند و نتواند آن را پیش از رسیدن به دستشویی نگه دارد و دچار نشت ادرار شود.
فرد می تواند بی اختیاری ادراری را در سرتاسر زندگی خود تجربه کند اما اغلب موارد، نتیجه فشار بر عضلاتی است که به نگه داشتن یا خروج ادرار کمک می کند.
تغییرات هورمونی نیز می تواند قدرت عضلانی در ناحیه لگنی را تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین بی اختیاری ادراری در زنانی که باردار هستند، زایمان کرده اند یا در دوران یائسگی قرار دارند، شایع تر است.
استروژن، هورمونی است که به تنظیم قاعدگی کمک می کند. در مقابل بیماری قلبی از بدن محافظت می کند و کاهش میزان استخوان را کند می کند.
این هورمون، مثانه و مجرای ادراری را سالم نگه می دارد و به عملکرد مناسب آن ها کمک می کند.
با نزدیک شدن به دوران یائسگی، سطح استروژن شروع به افت می کند. این کمبود استروژن باعث تضعیف عضلات لگنی می شود.
ممکن است آن ها دیگر نتوانند مانند گذشته مثانه را کنترل کنند. با افت سطح استروژن در طول یائسگی و پس از آن، گاهی علائم بی اختیاری ادراری بدتر می شود.
بیشتر بخوانید: چگونگی تست و تشخیص بی اختیاری ادرار در زنان
دلایل یائسگی و بی اختیاری ادراری
یائسگی با چند نوع از بی اختیاری ادراری مرتبط است. شامل:
یائسگی و بی اختیاری ادراری فشاری
شایع ترین نوع مشکل کنترل مثانه در زنان مسن تر، بی اختیاری فشاری است. عضلات ضعیف نمی تواند ادرار را در زمان سرفه، ورزش، عطسه، خنده یا بلند کردن اجسام سنگین نگه دارد.
نتیجه می تواند کمی نشت ادرار یا از دست دادن کامل کنترل باشد. این نوع از بی اختیاری اغلب اوقات ناشی از تغییرات فیزیکی حاصل از بارداری، زایمان یا یائسگی است.
یائسگی و بی اختیاری ادراری فوری
زمانی که عضلات مثانه به شکل نادرستی منقبض می شوند یا قابلیت شل شدن را از دست می دهند، فرد احساس نیاز فوری به ادرار پیدا می کند، حتی زمانی که مثانه خالی است.
گافی فرد، نشت ادرار یا از دست دادن کنترل را نیز تجربه می کند. این وضعیت گاهی پرکاری مثانه نامیده می شود.
یائسگی و بی اختیاری ادراری ناشی از پر شدن مثانه
زمانی که مثانه به طور کامل تخلیه نمی شود، این نوع از بی اختیاری ادراری خود را به شکل چکه کردن دائمی ادرار نشان می دهد.
ممکن است فرد، جریان ادرار ضعیفی داشته باشد، مانند ادرار در شب (شب ادراری) و دچار افزایش تردید در ادرار شود.
این امر می تواند ناشی از کم کاری ماهیچه مثانه باشد.
درک ریسک ابتلا به بی اختیاری با یائسگی
یائسگی تنها دلیل مشکلات کنترل مثانه نیست. در صورت همراه شدن یائسگی با یکی از عارضه های زیر، ریسک ابتلا به بی اختیاری ادراری افزایش می یابد.
مصرف الکل یا کافئین – یائسگی و بی اختیاری ادراری
نوشیدنی های الکلی یا کافئینی به سرعت مثانه را پر می کنند و باعث تکرر ادرار می شوند.
عفونت – یائسگی و بی اختیاری ادراری
عفونت های سیستم ادراری یا مثانه می تواند باعث بی اختیاری ادراری موقتی شود. زمانی که عفونت از بین می رود، احتمالا بی اختیاری ادراری رفع می شود یا بهبود می یابد.
آسیب عصبی – یائسگی و بی اختیاری ادراری
آسیب عصبی می تواند در سیگنال های ارسالی از مثانه به مغز اختلال ایجاد کند و درنتیجه مانع از ایجاد احساس نیاز فوری به ادرار شود. این امر می تواند بر توانایی کنترل ادرار تاثیر منفی داشته باشد.
داروهای به خصوص – یائسگی و بی اختیاری ادراری
بی اختیاری ادراری می تواند یکی از اثرات جانبی برخی داروها مانند ادرارآورها یا استروییدها باشد.
یبوست – یائسگی و بی اختیاری ادراری
یبوست مزمن یا طولانی مدت می تواند کنترل مثانه را تحت تاثیر قرار دهد و همچنین عضلات کف لگن را تضعیف کند و در نتیجه نگه داشتن ادرار را دشوارتر کند.
اضافه وزن – یائسگی و بی اختیاری ادراری
اضافه وزن، ریسک بی اختیاری ادراری را افزایش می دهد. وزن اضافه، بر مثانه فشار وارد می کند و می تواند باعث بی اختیاری ادراری شود یا آن را بدتر کند.
گزینه های درمانی برای درمان بی اختیاری ادراری
درمان به فاکتورهای متعددی از جمله نوع و علت بی اختیاری ادرار بستگی دارد. پزشک درمان را با توصیه به تغییر سبک زندگی آغاز خواهد کرد.
برای مثال فرد را به انجام موارد زیر توصیه خواهد کرد:
- کاهش مصرف کافئین و الکل
- تمرین تدریجی مثانه برای نگه داشتن ادرار بیشتر تنها با ادرار در زمان های به خصوص و برنامه ریزی شده
- کاهش وزن برای کاهش فشار بر روی مثانه و ماهیچه ها
- انجام تمرینات کگل یا تمرینات کف لگن برای تقویت عضلات لگن
تمرینات کگل شامل انقباض و شل کردن ماهیچه های لگنی و نواحی تناسلی با هدف تقویت آن ها است. این کار می تواند به بهبود کنترل مثانه کمک کند.
گاهی پزشک، گزینه های درمانی پیچیده تری را توصیه می کند، خصوصا اگر به این نتیجه برسد تغییرات سبک زندگی اثرگذار نبوده است. این گزینه های درمانی در زیر شرح داده شده است.
دارو – یائسگی و بی اختیاری ادراری
برخی داروها به کاهش علائم و درمان برخی از انواع بی اختیاری ادراری کمک می کنند.
برای مثال، در صورت پرکاری مثانه، ممکن است پزشک داروهای آنتی کولینرژیک را برای کاهش فعالیت آن تجویز کند.
گاهی پزشک، میرابگرون تجویز می کند تا میزان ادراری را که مثانه می تواند نگه دارد افزایش دهد.
تحریک عصبی – یائسگی و بی اختیاری ادراری
در صورتی که بی اختیاری ادراری با اختلال عصبی مرتبط باشد، تحریک الکتریکی عضلات لگنی می تواند کمک کند تا فرد، دوباره کنترل مثانه را به دست گیرد.
ابزارها – یائسگی و بی اختیاری ادراری
ابزارهای مختلفی برای درمان زنان مبتلا به بی اختیاری ادراری وجود دارد. شیاف مهبلی، رایج ترین ابزاری است که برای درمان بی اختیاری فشاری به کار می رود.
این ابزار، حلقه ای محکم است که در داخل مهبل قرار می گیرد تا به مجرای ادراری کمک کند در جایگاه مناسب قرار گرفته و میزان نشت کاهش یابد.
گاهی پزشک، توصیه به نصب یک دریچه در مجرای ادراری برای مسدود کردن نشت می کند.
بیوفیدبک – یائسگی و بی اختیاری ادراری
می توان با یک درمانگر همکاری کرد تا بهتر متوجه نحوه عملکرد بدن شد. در بیوفیدبک، یک سیم به یک پچ الکتریکی متصل می شود.
این سیم، سیگنال هایی را به یک مانیتور می فرستد و فرد را در زمان انقباض ماهیچه ها مطلع می کند.
با اطلاع از زمان انقباض ماهیچه ها، می توان کنترل بیشتری روی آن ها داشت.
جراحی – یائسگی و بی اختیاری ادراری
جراحی برای ترمیم و انتقال مثانه به جایگاهی بهتر، اغلب آخرین راه چاره برای درمان بی اختیاری ادراری است.
این روش برای افرادی در نظر گرفته می شود که سایر روش های درمانی کمکی به آن ها نمی کند.
دورنمای بلندمدت یائسگی و بی اختیاری ادراری
بسیاری از انواع بی اختیاری ادراری، موقتی هستند یا با درمان بهبود می یابند.
اگرچه، در برخی موارد، بی اختیاری ادراری دائمی است یا درمان آن دشوار است.
حتی اگر بی اختیاری ادراری، دائمی باشد، می توان اقداماتی را برای مدیریت علائم انجام داد.
برای مثال، می توان پدهای جاذب و لباس های زیر محافظتی را برای بزرگسالان مبتلا به بی اختیاری ادراری از داروخانه ها تهیه کرد.
اغلب این محصولات، نازک هستند و پوشیدن آن ها زیر لباس ها راحت است و توجه کسی را جلب نمی کند.
هیچ دلیلی وجود ندارد که با وجود بی اختیاری ادراری، نتوان از یک زندگی پویا و سرشار از اعتماد به نفس لذت برد.
بیشتر بخوانید: تفاوت پرکاری مثانه ، بی اختیاری ادراری و عفونت مجای ادراری
برای اطلاع بیشتر در مورد عارضه، گزینه های درمانی و آینده پیش رو لازم است با پزشک گفتگو شود.
برای دریافت نوبت ملاقات با دکتر علی حاجب، متخصص اورولوژی با کلینیک یادمان تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
