آنوسمی (نابویایی یا کربویی) چیست؟ علائم و درمان
بررسی اجمالی : نابویایی یا کربویی یا آنوسمی از دست دادن جزئی یا کامل حس بویایی است. از دست دادن بویایی ممکن است موقت یا دائمی باشد.
عارضه های شایعی مانند آلرژی یا سرماخوردگی که پوشش بینی را تحریک می کنند، می توانند منجر به آنوسمی موقت شوند.
عارضه های جدی تری که مغز یا اعصاب را درگیر می کنند، مانند تومورهای مغزی یا ضربه به سر، می توانند باعث از دست رفتن دائمی بویایی شوند.
گاهی آنوسمی در اثر بالا رفتن سن ایجاد می شود.
آنوسمی معمولاً یک مشکل جدی نیست، اما می تواند تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
گاهی افراد مبتلا به آنوسمی نمی توانند به طور کامل طعم غذاها را بچشند و علاقه خود را به خوردن از دست می دهند. این بی اشتهایی می تواند منجر به کاهش وزن یا سوء تغذیه شود.
آنوسمی همچنین می تواند به دلیل ایجاد اختلال در توانایی فرد برای بوییدن و چشیدن غذاهای لذت بخش منجر به افسردگی شود.
آنوسمی دارای عوارض شایعی مانند سرماخوردگی یا آلرژی است، ولی در برخی مواقع مواقع از خود عارضه های جدی همانند تومورهای مغزی نشان می دهد. برای درمان آنوسمی به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید.
چه مواردی باعث آنوسمی می شوند؟
آنوسمی اغلب به دلیل التهاب یا بسته شدن مجاری بینی و نرسیدن بوها به بالای بینی ایجاد می شود. گاهی اوقات دلیل آنوسمی وجود مشکلی در سیستم ارسال سیگنال از بینی به مغز است.
در زیر دلایل اصلی آنوسمی آورده شده است:
تحریک غشاهای مخاطی پوشاننده بینی
تحریک غشاهای مخاطی پوشاننده بینی می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- عفونت های سینوسی
- سرماخوردگی های معمولی
- سیگار کشیدن
- آنفولانزا
- آلرژی (رینیت آلرژیک یا تب یونجه)
- احتقان مزمن غیر مرتبط با آلرژی (رینیت غیر آلرژیک)
سرماخوردگی شایع ترین علت از دست دادن جزئی و موقت بویایی است. در این موارد آنوسمی خود به خود برطرف می شود.
انسداد مجاری بینی
اگر چیزی از نظر فیزیکی مسیر هوا به داخل بینی را مسدود کند، بویایی از بین می رود. موانع فیزیکی در مسیر هوا در بینی شامل موارد زیر هستند:
- تومورها
- پولیپ بینی
- بدشکلی استخوان در داخل بینی یا تیغه بینی
بیشتر بخوانید : تشخیص و درمان بیماری هانتینگتون
آسیب مغزی یا عصبی
گیرنده هایی در داخل بینی وجود دارند که اطلاعات را از طریق اعصاب به مغز می فرستند. اگر بخشی از این مسیر ارسال اطلاعات آسیب ببیند، احتمال آنوسمی وجود خواهد داشت.
عوامل بسیاری می توانند باعث این آسیب شوند، از جمله:
- کهنسالی
- بیماری آلزایمر
- تومورهای مغزی
- بیماری هانتینگتون
- مشکلات هورمونی
- تیروئید کم کار
- داروها، از جمله برخی آنتی بیوتیک ها و داروهای فشار خون بالا
- اسکلروز چندگانه یا ام اس
- بیماری پارکینسون
- جنون جوانی
- صرع
- دیابت
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی که داخل بینی را می سوزاند
- آسیب مغزی یا آسیب به سر
- جراحی مغز
- سوء تغذیه و کمبود ویتامین
- پرتو درمانی
- اعتیاد طولانی مدت به الکل
- سکته
در موارد نادر، افراد به دلیل یک بیماری ژنتیکی بدون حس بویایی متولد می شوند. به این آنوسمی مادرزادی می گویند.
بیشتر بخوانید : آلزایمر در سالمندان
آنوسمی چگونه تشخیص داده می شود؟
اندازه گیری میزان از دست رفتن حس بویایی دشوار است. پزشک در مورد علائم فعلی بیمار و سابقه سلامتی او سوالاتی می پرسد و معاینه بینی و معاینه فیزیکی کامل انجام خواهد داد.
پزشک در مورد زمان شروع مشکل، داشتن یا نداشتن حس چشایی و اینکه آیا بیمار بویایی خود را به طور کامل یا فقط در حس برخی از انواع بوها از دست داده است سؤال می کند.
بسته به پاسخ بیمار، پزشک یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را تجویز می کند:
- سی تی اسکن، که در آن از اشعه ایکس برای ایجاد تصویری دقیق از مغز استفاده می شود.
- اسکن MRI، که در آن از امواج رادیویی و مغناطیسی برای مشاهده مغز استفاده می شود.
- تصویر اشعه ایکس از جمجمه
- آندوسکوپی بینی برای بررسی داخل بینی
آنوسمی چه عوارضی دارد؟
افراد مبتلا به آنوسمی ممکن است علاقه خود را به غذا خوردن از دست بدهند و در نتیجه آن دچار سوء تغذیه و کاهش وزن شوند.
افراد مبتلا به آنوسمی حتما باید همیشه حسگر دود و هشدار دهنده آتش سوزی در خانه های خود داشته باشند.
آنها همچنین باید در نگهداری مواد غذایی و استفاده از گاز طبیعی محتاط باشند زیرا در تشخیص غذاهای فاسد و نشت گاز مشکل خواهند داشت.
اقدامات احتیاطی توصیه شده عبارتند از:
- برچسب گذاری مناسب مواد غذایی با تاریخ انقضا
- خواندن برچسب روی مواد شیمیایی مانند پاک کننده های آشپزخانه و حشره کش ها
- استفاده از وسایل برقی به جای گازی
آنوسمی چگونه درمان می شود؟
درمان آنوسمی بستگی به علت آن دارد. اگر از دست دادن بویایی در اثر سرماخوردگی، آلرژی یا عفونت سینوسی باشد، معمولاً طی چند روز خود به خود برطرف می شود.
اگر حس بویایی پس از کاهش علائم سرماخوردگی یا آلرژی برنگشت، باید با پزشک خود مشورت کنید.
درمان هایی که به رفع آنوسمی ناشی از تحریک بینی کمک می کنند، عبارتند از:
- ضد احتقان ها
- آنتی هیستامین ها
- اسپری های استروئیدی بینی
- آنتی بیوتیک ها، برای عفونت های باکتریایی
- کمتر قرار گرفتن در معرض محرک های بینی و آلرژن ها
- ترک سیگار
از دست دادن بویایی ناشی از انسداد بینی را می توان با برداشتن آنچه مسیر بینی را مسدود کرده، درمان کرد. برای برطرف کردن انسداد از روشی برای برداشتن پولیپ بینی، صاف کردن سپتوم بینی یا پاک کردن سینوس ها استفاده می شود.
افراد مسن بیشتر مستعد از دست دادن دائمی حس بویایی هستند. در حال حاضر هیچ درمانی برای افراد مبتلا به آنوسمی مادرزادی وجود ندارد.
افرادی که حس بویایی خود را به صورت جزئی از دست داده اند می توانند با اضافه کردن مواد طعم دهنده غلیظ به غذا بیشتر از غذا لذت ببرند.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
