بیماری سندرم متابولیک + معیارهای تشخیص و درمان

بیماری سندرم متابولیک چیست

بیماری سندرم متابولیک به مجموعه ای از عوامل خطرزا برای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی (CVD) مانند چاقی شکمی، مقاومت به انسولین، فشار خون بالا و چربی خون گفته می شود.

سندرم متابولیک خطر ابتلا به برخی سرطان های شایع را نیز افزایش می دهد. با این حال، در مورد وجود مقاومت به انسولین در تمام مبتلایان به سندرم متابولیک، تردید وجود دارد، بنابراین مطالعات علت شناسی برای بررسی عوامل دیگری مانند چاقی، اختلالات بافت چربی و … بیشتر شده است.

سندرم متابولیک در بزرگسالان شایع است اما در کودکان چاق نیز مشاهده می شود. افراد لاغر نیز به سندرم متابولیک دچار می شوند. بنابراین، چاقی علت این سندرم نیست، بلکه یک نشانگر است.

یکی از بهترین راه ‌ها برای پیشگیری از سندرم متابولیک و مقابله با آن، اعمال تغییرات سبک زندگی برای کاهش خطر ابتلا به آن می باشد.

از آنجایی که سندرم متابولیک مجموعه ای از اختلالات است، نمی توان برای آن علائم خاص و بدیهی در نظر گرفت. با این حال، برای تعریف آن دستورالعمل هایی وجود دارد. طبق نظر انجمن قلب آمریکا، برای تشخیص باید ترکیبی از سه یا چند عامل زیر در نظر گرفته شود:

جنبه های مختلف این بیماری معمولاً به مرور زمان به کندی پیشرفت می کنند. بیمارانی که مشکوک به داشتن هر یک از عوامل خطرزا هستند باید برای تشخیص با پزشک صحبت کنند.

از آنجایی که هیچ علامت یا نشانه خاصی برای این سندرم وجود ندارد، پزشکان باید برای رسیدن به یک نتیجه قطعی، چندین آزمایش تشخیصی مختلف را برای بررسی عوامل تعیین کننده انجام دهند.

تست های فشار خون، کلسترول، قند خون و پروفایل لیپید، برخی از تست های تشخیصی برای سندرم متابولیک هستند.

سندرم متابولیک یک دلیل خاص ندارد زیرا شامل ترکیبی از عوامل خطرزای متابولیک مختلف است. برخی از این عوامل خطرزا عبارتند از مقاومت به انسولین، عدم تعادل هورمونی، سبک زندگی ناسالم، چاقی و سیگار کشیدن. برای تشخیص و درمان بیماری سندرم متابولیک می توانید به کلینیک یادمان طب در تهران مراجعه کنید.

معیارهای تشخیصی بیماری سندرم متابولیک

از سال 1998 تعاریف مختلفی برای سندرم متابولیک ارائه شده است. تعریف فدراسیون بین المللی دیابت (IDF) و انجمن قلب آمریکا (AHA) در سال 2009 به شرح زیر بود :

وجود هر سه مورد (یا بیشتر) از عوامل زیر تشخیص سندرم متابولیک تایید می کند:

چاقی شکمی : دور کمر در مردان ≥102 سانتی متر و در زنان ≥88 سانتی متر.

افزایش سطح تری گلیسیرید:

• > 150 mg/dL (1·7 mmol/L)
• اگر فرد در حال درمان این ناهنجاری لیپیدی باشد

کاهش کلسترول HDL:

• <40 mg/dL (1·03 mmol/L) در مردان
• <50 mg/dL ((1·29 mmol/L در زنان
• اگر فرد در حال درمان این ناهنجاری لیپیدی باشد

 افزایش فشار خون :

• فشار سیستولیک ≥130 میلی متر جیوه
• فشار دیاستولیک ≥85 میلی متر جیوه
• یا درمان فشار خون بالا که قبلا تشخیص داده شده است

افزایش گلوکز پلاسما در حالت ناشتا:

گلوکز پلاسما در حالت ناشتا ≥ 110 mg/dL ((6.1 mmol/L

اکثر افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بر اساس این معیارها به سندرم متابولیک مبتلا هستند.

بیماری سندرم متابولیک کودکان و نوجوانان

IDF در سال 2007 تعریفی را برای کودکان و نوجوانان ارائه کرد:

سنین 6 تا 9 سال

دور کمر صدک 90؛ با این حال، سندرم متابولیک را نمی توان بر این اساس تشخیص داد، اما اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سندرم متابولیک، دیابت نوع 2، دیس لیپیدمی، بیماری قلبی عروقی، فشار خون بالا و/یا چاقی وجود داشته باشد، باید بررسی های بیشتری انجام شود.

در سنین 10 تا 15 سال

دور کمر ≥ صدک 90 یا حذف بزرگسالان اگر کمتر باشد:

• تری گلیسیرید ≥1.7 mmol/L (≥(150 mg/dL ، HDL-C <1.03 mmol/L (<40 mg/dL)
• فشار خون سیستولیک ≥130 یا فشار خون دیاستولیک ≥85 میلی متر جیوه
• قند خون ناشتا ≥5.6 mmol/L ((100 mg/dL

سن بالای 16 سال

برای بزرگسالان از معیارهای IDF موجود استفاده می شود.

سندرم متابولیک چقدر شایع است

• سندرم متابولیک یک اپیدمی رو به رشد در سراسر جهان است. بسته به کشور، تقریباً از هر 4 یا 5 بزرگسال، یک نفر مبتلا به سندرم متابولیک می شود.
• احتمال ابتلا با افزایش سن افزایش می یابد. طبق تخمین ها، بیش از 40٪ از افراد بالای 50 سال در جمعیت ایالات متحده و نزدیک به 30٪ از افراد بالای 50 سال در اروپا به سندرم متابولیک مبتلا هستند.
• شیوع چاقی در سراسر جهان در یک دوره دو دهه دو برابر شده است. میزان شیوع چاقی و سندرم متابولیک بین کشورها و گروه های قومی مختلف تفاوت دارد.

علت بیماری سندرم متابولیک

عوامل مختلفی در ایجاد سندرم متابولیک نقش دارند. ژنتیک، سبک زندگی (مانند رژیم غذایی و فعالیت بدنی)، چاقی و مقاومت به انسولین همگی می توانند در ابتلا به سندرم متابولیک موثر باشند.

با این حال، تصور می ‌شود که مقاومت به انسولین نقش عمده ‌ای در ارتباط جنبه های مختلف سندرم متابولیک و افزایش احتمال ابتلا به آن دارد.

افزایش اسیدهای چرب آزاد و پروفایل های غیر طبیعی آدیپوکین، با ایجاد مقاومت به انسولین، باعث بیماری زایی سندرم متابولیک خواهند شد.

بیشتر بخوانید : هر آنچه باید در مورد بیماری قلبی بدانید

درمان بیماری سندرم متابولیک

روش های مدیریت سندرم متابولیک مختص این سندرم نبوده و شامل موارد زیر است:

• مدیریت عوامل خطرزای زمینه ای برای ابتلا به بیماری قلبی عروقی و دیابت.
• درمان هر بیماری قبلی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت یا بیماری مزمن کلیوی.
• ارزیابی و رسیدگی به همه عوامل خطرزا برای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی بدون توجه به تطابق یا عدم تطابق با معیارهای تشخیص سندرم متابولیک.

عوامل خطرزا برای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی عبارتند از:

• سبک زندگی – سیگار کشیدن، کم تحرکی، رژیم غذایی ناسالم
• فشار خون
• چاقی
• پروفایل چربی نامطلوب
• انعقاد بیش از حد و غلظت خون

عوامل خطرزای غیر قابل تغییر عبارتند از : سن، جنسیت، نژاد و سابقه خانوادگی.

اصلاح سبک زندگی در درمان سندرم متابولیک و کاهش شدت ناهنجاری های مرتبط با آن (قند خون ناشتا، دور کمر، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و تری گلیسیرید) موثر است.

درمان دارویی سندرم متابولیک

علائم و عوارض سندرم متابولیک باید بر اساس دستورالعمل های تعیین شده برای درمان هیپرلیپیدمی (افزایش چربی خون)، بیماری های قلبی عروقی، فشار خون بالا و دیابت درمان شوند. بنابراین داروهای مورد استفاده، شامل موارد زیر خواهد بود :

• آسپرین با دوز پایین
• داروهای ضد فشار خون
• استاتین ها و/یا فیبرات ها
• داروهای مخصوص دیابت

بیشتر بخوانید : زوال عقل عروقی چیست + علائم و درمان

در آخر

سندرم متابولیک مجموعه ای از بیماری هایی است که خطر ابتلا به بیماری های مزمنی مانند بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی و حتی انواع خاصی از سرطان ها را افزایش می دهند.

در پزشکی سندرم متابولیک بر اساس مجموعه ای از معیارها مانند چاقی، کلسترول بالا، قند خون بالا و فشار خون بالا مشخص می شود.

سندرم متابولیک علائم مشخصی ندارد و علت آن نیز مشخص نیست. تنها می دانیم که عواملی مانند چاقی، سن، ژنتیک و مقاومت به انسولین، خطر ابتلا به آن را افزایش می دهند.

هدف از درمان، کاهش مقادیر مربوط به معیارهای تعریف کننده این سندرم، با تغییرات مداوم در شیوه زندگی مانند ورزش و رژیم غذایی سالم است.

ممکن است داروهایی نیز برای کمک به تغییرات سبک زندگی تجویز شود. مکمل ها به کاهش خطر یا درمان برخی از بیماری های زمینه ای کمک می کنند.

همیشه قبل از شروع مصرف مکمل ها با پزشک مشورت کنید زیرا نباید آنها را به عنوان جایگزینی برای درمان دارویی استفاده کرد. هدف از مصرف مکمل‌ها ارتقای سلامت عمومی می باشد.

برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.