بیماری عروق مغزی + انواع، علت، تشخیص و درمان
بیماری عروق مغزی اصطلاحی برای عارضه هایی است که بر جریان خون به مغز تأثیر می گذارند. سکته مغزی، آنوریسم مغزی، خونریزی مغزی و بیماری شریان کاروتید نمونه هایی از این عارضه ها هستند.
این عارضه ها جز وضعیت های اورژانسی در پزشکی محسوب می شوند و نیاز به درمان فوری با داروها یا جراحی دارند. احتمال ناتوانی یا مرگ در اثر آنها وجود دارد اما برخی از افراد بهبودی کامل پیدا می کنند.
افراد با هر جنس، سن و نژاد ممکن است به بیماری عروق مغزی مبتلا شوند. برخی عوامل غیر قابل کنترل وجود دارد که برخی از افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری عروق مغزی قرار می دهد، مانند سن یا جنسیت بیولوژیکی.
گرفتگی عروق مغزی شایع ترین نوع آسیب مغزی تهدید کننده زندگی و پنجمین علت شایع مرگ است.
اگرچه بیماری عروق مغزی می تواند باعث ناتوانی و مرگ شود، اما بسیاری از افراد مبتلا عمر طبیعی دارند. اگر درمان فوری دریافت کنید، شانس شما بیشتر است. برای دریافت نوبت حضوری جهت تشخیص و درمان بیماری عروق مغزی می توانید با کلینیک یادمان طب در تهران تماس بگیرید.
بیماری عروق مغزی چیست؟
بیماری عروق مغزی (Cerebrovascular disease) یک اصطلاح کلی برای عارضه هایی است که بر عروق خونی مغز تأثیر می گذارند. “Cerebro” به مغز و “vascular” به رگ های خونی (شریان ها و وریدها) اشاره دارد.
این بیماری ممکن است باعث کاهش جریان خون به مغز (ایسکمی) یا خونریزی در بخشی از مغز شود. به هر دو حالت معمولاً “سکته مغزی” می گویند.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان به این بیماری دچار شده اید، باید بدانید که بازگرداندن سریع جریان خون به مغز اهمیت زیادی دارد. در غیر این صورت، سلول های مغز به سرعت می میرند و باعث ناتوانی دائمی یا مرگ می شوند.
بیماری های عروق مغز چه رگ های خونی را تحت تاثیر قرار می دهند؟
بیماری های عروق مغزی بر شریان ها و سیاهرگ ها تأثیر می گذارند. بیشترین احتمال آسیب در میان رگ‌های مغزی که خون را به مغز می‌رسانند، در رگ های زیر است:
- شریان های کاروتید : این رگ های خونی در جلوی گردن قرار دارند. بیشتر مردم یک شریان کاروتید در سمت راست و یکی در سمت چپ دارند.
- شریان های مهره ای : این رگ های خونی در پشت گردن قرار دارند. بیشتر مردم یک شریان مهره ای در سمت راست و یکی در سمت چپ دارند.
انواع بیماری های عروق مغزی
سکته مغزی شایع ترین نوع بیماری گرفتگی مغزی است. انواع دیگر بیماری عروق مغزی نیز وجود دارند، اما محدود به موارد زیر نیستند:
- ناهنجاری شریانی وریدی (AVM)
- آنوریسم مغزی
- خونریزی مغزی
- بیماری شریان کاروتید (تنگی شریان کاروتید)
- پارگی شریان گردنی
- سندرم انقباض عروق مغزی برگشت پذیر
- خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH)
- حمله ایسکمیک گذرا (TIA) یا سکته مغزی خفیف
- تلانژکتازی هموراژیک ارثی (HHT)
- بیماری مویامویا
علت بیماری عروق مغزی
موارد زیر از جمله علل بیماری عروق مغزی هستند:
- لخته خونی که به طور خود به خود در رگ خونی مغز ایجاد می شود. این عارضه “ترومبوز” نام دارد و معمولاً در قسمت هایی از رگ ایجاد می شود که باریک یا نامنظم است.
- لخته خونی که از جای دیگر بدن به مغز می رود (آمبولی). شایع‌ترین نوع آمبولی زمانی است که لخته‌ای از قلب به مغز بر‌ود.
- پارگی رگ خونی (خونریزی). این مشکل معمولاً به علت فشار خون بالای کنترل نشده رخ می دهد.
- ایجاد پلاک در عروق (آترواسکلروز) مغزی
- مشکلات ساختاری در رگ های خونی مغز
- آسیب تروماتیک مغزی (TBI)
علائم بیماری عروق مغزی
علائم بیماری عروق مغزی بسته به ناحیه تحت تاثیر گرفته مغز متفاوت است. علائم شایع عبارتند از:
- مشکلات تعادلی
- دلیریوم
- غش کردن
- از دست دادن بینایی، مشکلات میدان دید یا دوبینی
- فلج یا ضعف در یک طرف بدن یا صورت
- سردرد ناگهانی و شدید
- مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار (آفازی)
- گفتار نامفهوم (دیسرتری)
- تغییرات حسی در یک طرف بدن یا صورت
بیشتر بخوانید : شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب
تشخیص بیماری عروق مغزی
بیماری عروق مغزی یک وضعیت اورژانسی در پزشکی است که نیاز به تشخیص سریع دارد. یک ارائه دهنده خدمات درمانی ابتدا در مورد سابقه پزشکی بیمار سوال می پرسد.
آنها یک معاینه فیزیکی برای جستجوی موارد زیر انجام می دهند:
- وضعیت ذهنی (درجه هوشیاری و درک محیط)
- حرکات غیرطبیعی چشم یا تغییرات بینایی
- ضعف یا فلج
- کاهش یا غیر طبیعی بودن حواس
- جنبه های مختلف گفتار مانند روانی، درک مطلب و نامگذاری
- از دست دادن تعادل و هماهنگی
- سرگیجه یا احساس چرخش اتاق دور سر
اگر پزشک مشکوک به گرفتگی عروق مغزی باشد، از آزمایشاتی مانند موارد زیر استفاده می کند:
- آنژیوگرافی
- آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری عروق کرونری
- الکتروکاردیوگرام (EKG)
- ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
- تپ ستون فقرات (پنکسیون کمری)
این آزمایشات به پزشک کمک می کنند تا علت این بیماری را پیدا کند. ممکن است بسته به شرایط بیمار به آزمایشات دیگری نیز نیاز باشد.
پیشگیری از گرفتگی عروق مغزی
شما می توانید با داشتن یک شیوه زندگی سالم، خطر ابتلا به گرفتگی عروق مغزی را کاهش دهید. هوشمندانه است که:
- فشار خون بالا را کنترل کنید.
- از رژیم غذایی کم نمک، چربی و کالری استفاده کنید.
- ورزش کنید.
- مصرف الکل را محدود کنید.
- از داروهای تفریحی استفاده نکنید.
- وزن خود را در حد مناسب نگه دارید.
- سطح قند و کلسترول خون خود را کنترل کنید.
- سیگار را ترک کنید.
- استرس را کاهش دهید.
- برای چکاپ های منظم به پزشک خود مراجعه کنید.
- در صورت نیاز برای بیماری هایی مانند آریتمی قلبی، داروهای رقیق کننده خون مصرف کنید.
- خطر لخته شدن خون را در مقابل فواید هورمون درمانی برای علائم یائسگی سبک و سنگین کنید.
بیشتر بخوانید : مننژیت یا التهاب پرده مغز چیست + علل، تشخیص و درمان
درمان بیماری عروق مغز
درمان بیماری عروق مغزی به شرایط خاص بیمار بستگی دارد. برای محدود کردن دامنه آسیب به مغز، پس از شروع علائم باید درمان را هر چه سریع تر شروع کنید.
پزشک معمولاً بیمار را با داروهای مخصوص بهبود جریان خون در مغز درمان می کند. داروهای زیر نمونه هایی از این دارو ها هستند:
- داروهای فشار خون
- رقیق کننده های خون (ضد انعقادها)
- داروهای کاهش دهنده کلسترول
- داروهای قند خون
در صورت انسداد شدید رگ های خونی، ممکن است نیاز به جراحی باشد. انواع جراحی های احتمالی شامل موارد زیر هستند:
- آنژیوپلاستی عروق کاروتید، که در آن جراح یک کاتتر که در سر آن یک بالون وجود دارد را در داخل شریان باد می کند تا آن شریان باز شود.
- اندارترکتومی کاروتید، که در آن جراح برای برداشتن پلاک، یک برش در شریان کاروتید ایجاد می کند.
- استنت گذاری کاروتید، که در آن جراح یک لوله فلزی باریک (استنت) را برای بهبود جریان خون وارد شریان کاروتید می کند.
- ترومبکتومی مکانیکی با هدایت کاتتر، که در آن جراح یک کاتتر را به همراه دستگاهی برای مکیدن لخته خون وارد شریان می کند.
بیماری های که خطر ابتلا به گرفتگی عروق مغزی را افزایش می دهند
به طور کلی، در صورت داشتن موارد زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق مغزی قرار دارید:
- دیابت
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
ممکن است بیشتر در معرض خطر انواع خاصی از بیماری عروق مغزی قرار داشته باشید اگر:
- باردار هستید، زیرا خطر ترومبوز وریدهای مغزی را افزایش می دهد.
- یک بیماری ارثی (مادرزادی) دارید.
- آسیب مغزی تروماتیک داشته اید.
- از درمان جایگزینی هورمون (HRT) استفاده می کنید، که در صورت ابتلا به تصلب شرایین یا بیماری شریان کاروتید می تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد.
عوارض بیماری های عروق مغزی
افراد مبتلا به بیماری عروق مغزی کنترل شده اغلب می توانند با رسیدن به بهبودی کامل، زندگی عادی داشته باشند. در برخی موارد، این بیماری ممکن است منجر به مرگ یا ناتوانی شود.
عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آفازی یا مشکل در یافتن کلمات
- اختلالات در راه رفتن
- از دست دادن حافظه
- فلج یا ضعف در صورت، بازوها یا پاها
- ناتوانی ذهنی موقت یا دائم
- مشکل در تفکر و استدلال (اختلال شناختی)
عوارض بیماری های عروق مغزی به چه عواملی بستگی دارد
همانطور که در بالا ذکر شد، برخی از افراد به بهبودی کامل می‌رسند، در حالی که برخی دیگر دچار مشکلات دائمی می شوند.
در صورت ابتلا به بیماری عروق مغزی، پیش بینی عوارض پیش رو به موارد زیر بستگی دارد:
- سرعت درمان چقدر است
- شدت عارضه یا گستردگی تاثیرات سکته مغزی
- ناحیه تحت تاثیر در مغز
- نوع بیماری عروقی
مراقبت های پس از ابتلا به بیماری عروق مغزی
شما می توانید به روش های زیر به مراقبت از خود در برابر بیماری عروق مغزی ادامه دهید:
- داشتن یک سبک زندگی سالم
- مصرف دارو برای درمان هر گونه بیماری زمینه ای
اگر بیماری بر عملکرد مغز تأثیر گذاشته باشد، به درمان های توانبخشی نیاز خواهد بود، مانند:
- کار درمانی
- فیزیوتراپی
- روان درمانی
- گفتار درمانی
چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنم؟
در صورت مشاهده علائم این بیماری فوراً با 115 تماس بگیرید. برای شناسایی علائم، موارد زیر را در خاطر داشته باشید:
- افتادگی صورت
- ضعف بازو
- مشکل گفتار
همچنین، اگر هر گونه نگرانی در مورد عوارض جانبی درمان های خود دارید یا بعد از مدتی نتیجه نگرفتید، به پزشک خود مراجعه کنید. آنها می توانند درمان های دیگری را پیشنهاد کنند.
یادداشتی از کلینیک یادمان
بیماری عروق مغزی اصطلاحی برای عارضه هایی است که بر رگ های خونی ارسال کننده خون به مغز تأثیر می گذارد. با آسیب به این رگ ها میزان اکسیژن ارسال شده به مغز کاهش می یابد و موجب آسیب می شود.
سایر بیماری ها شامل آنوریسم مغزی، خونریزی مغزی، بیماری شریان کاروتید و حملات ایسکمیک گذرا (TIA) یا سکته های خفیف و غیره است.
علائم احتمالی گرفتگی عروق مغزی شامل مشکلات تعادلی، از دست دادن بینایی، سردرد و مشکل در صحبت کردن می باشد.
ارائه دهنده خدمات درمانی می تواند این بیماری را با داروها و جراحی درمان کند. همچنین می توانید با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، مانند انجام ورزش بیشتر و کاهش استرس، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
