تشنج چیست؟ علائم، انواع، تشخیص، درمان و نوار مغز تشنج

تشنج چیست؟

تشنج شامل تغییراتی در فعالیت الکتریکی مغز است.

این تغییرات هم می توانند سبب علائم چشمگیر و قابل توجهی گردند و هم در بعضی از موارد سبب هیچ علائمی نمی گردند.

علائم یک حمله تشنج شدید شامل لرزش شدید و از دست دادن کنترل می باشد.

با این حال حملات صرع خفیف نیز می توانند نشانه ای از یک مشکل پزشکی مهم باشد، بنابراین شناسایی آنها اهمیت زیادی دارد.

انواع تشنج

مجمع بین المللی مقابله با تشنج (ILAE) طبقه بندی های به روز رسانی شده ای را در سال 2017 معرفی کرد که بسیاری از انواع مختلف تشنج را بهتر توصیف می کنند.

دو نوع اصلی این حملات، حملات آغاز کانونی و حملات آغاز کلی (یا حملات تعمیم یافته) هستند.

تشنج های کانونی فوکال Focal

تشنج کانونی فوکال به حملات آغاز جزئی اشاره دارند. آنها در یک ناحیه از مغز رخ می دهند.

اگر بدانید که دچار حمله شده اید، این حمله تشنج کانونی نامیده می شود. اگر آگاه نباشید که چه زمانی حمله رخ می دهد، این حمله، آگاهی معیوب کانونی نامیده می شود.

تشنج های تعمیم یافته

این تشنج ها بصورت همزمان در هر دو طرف مغز رخ می دهند. حملات تونیک کلویک، غایب و آتونیک (ضعیف) از جمله رایج ترین انواع تشنج تعمیم یافته هستند.

• تونیک کلونیک: اینها تشنج بزرگ نامیده می شوند. تونیک به معنای سفت شدن ماهیچه ها و کلونیک به معنای حرکات ناگهانی دست ها و پاها در حین تشنج می باشد. شما احتمالاً در طی این حملات – که ممکن است تا چند دقیقه طول بکشند – هشیاری خود را از دست می دهید.
• غایب: اینها تشنج کوچک نیز نامیده می شوند و فقط چند ثانیه طول می کشند. این حملات می توانند باعث شوند که مکرراً پلک بزنید یا به یک نقطه خیره شوید. افراد دیگر ممکن است به اشتباه فکر کنند که در حال فکر کردن هستید.
• آتونیک: در طی این حملات – که حملات افت هم نامیده می شوند – ماهیچه هایتان بصورت ناگهانی شل می شوند. ممکن است سرتان تکان بخورد یا بر روی زمین بیافتید. حملات آتونیک، مختصر هستند و حدود 15 ثانیه طول می کشند.

تشنج های ناشناخته

بعضی اوقات هیچ کس متوجه آغاز یک حمله نمی شود.

به عنوان مثال فردی ممکن است نیمه شب بیدار شود و ببیند که همسرش دچار حمله تشنج شده است.

اینها حملات آغاز ناشناخته نامیده می شوند و بخاطر اطلاعات غیرکافی در مورد نحوه آغازشان، در هیچ طبقه ای جای نگرفته اند.

علائم تشنج چیست؟

شما ممکن است هر دو حملات کانونی فوکال و تعمیم یافته (کلی) را بصورت همزمان تجربه کنید یا اینکه آنها را بصورت متوالی تجربه کنید.

علائم این عارضه در هر یک حمله می تواند از چند ثانیه تا 15 دقیقه طول بکشد.

بعضی اوقات علائم این عارضه قبل از وقوع حمله رخ می دهد.

این علائم عبارتند از:

• احساس ناگهانی ترس یا نگرانی
• احساس مریضی در درون معده خود
• سرگیجه
• تغییر در بینایی
• حرکت ناگهانی دست و پا که می تواند باعث سقوط اشیاء شود
• احساس کنید خارج از بدن خود هستید
• سردرد

علائمی که نشان دهنده وقوع حمله تشنج هستند عبارتند از:

• از دست دادن هشیاری، و سپس کنفوزیون (گم گشتگی)
• اسپاسم غیر قابل کنترل ماهیچه ها
• بیرون آمدن کف یا بزاق از دهان
• زمین خوردن
• احساس یک طعم عجیب درون دهان
• به هم فشردن دندان ها
• گاز گرفتن زبان خود
• حرکات ناگهانی و سریع چشم
• تولید صداهای غیرعادی، مانند خر خر کردن
• از دست دادن کنترل مثانه یا عملکرد روده
• تجربه تغییرات ناگهانی در خلق و خو

چه چیزهایی باعث تشنج می شوند؟

تشنج ها می توانند از عارضه های سلامتی مختلفی ناشی گردند.

هر چیزی که بر بدن تأثیر می گذارد می تواند سبب اختلال در مغز و منجر به حمله تشنج گردد.

مواردی که می تواند باعث تشنج شود:

• ترک ناگهانی مصرف شدید الکل
• یک عفونت مغزی مانند مننژیت
• آسیب دیدن مغز در حین تولد
• معیوب بودن مغز از همان بدو تولد
• احساس خفگی
• سوء مصرف یا اُوِر دوز دارو (مصرف مواد مخدر)
• ترک ناگهانی استفاده از دارو یا مواد مخدر
• عدم تعادل الکترولیتی بدن
• شوک الکتریکی
• تشنج
• فشار خون خیلی بالا
• تب
• ترومای سر (آسیب سر)
• از کار افتادن کلیه یا کبد
• سطوح پایین قند خون
• سکته
• تومور مغزی
• نابهنجاری عروقی در مغز

تشنج ممکن است در کل اعضای خانواده رخ دهد. اگر شما یا هر فرد دیگری در خانواده تان سابقه تشنج را دارید به پزشک خود بگویید.

در بعضی از نمونه ها، خصوصاً در کودکان کم سن و سال، علت حمله ممکن است ناشناخته باشد.

تشنج چه اثراتی دارد؟

اگر بخاطر تشنج مورد درمان قرار نگرفته اید علائم آنها ممکن است بدتر شود و طول مدت آنها بتدریج افزایش یابد.

تشنج خیلی طولانی می تواند منجر به کما یا مرگ شود.

تشنج ممکن است منجر به آسیب هایی مانند زمین خوردن یا تروما (آسیب دیدن بدن) نیز گردند.

مهم است که دستبند شناسایی تشنج را به دست کنید که به پاسخگویان اورژانس نشان می دهد شما تشنج دارید.

تشخیص تشنج، تشنج چطور تشخیص داده می شود؟

پزشک سوابق کامل پزشکی و رویدادهای منجر شده به تشنج را با دقت بررسی می کند که در زیر به تشریح آنها را بررسی خواهیم کرد.

بعنوان مثال عارضه هایی مانند سردردهای میگرن، اختلالات خواب، و استرس روانی مفرط میتوانند سبب بروز علائم شبیه به تشنج گردند.

کلینیک یادمان شهرک غرب، یکی از بهترین کلینک های تخصصی و فوق تخصصی در غرب تهران می باشد که شما می توانید جهت تشخیص، معاینه و درمان تشنج به این کلینیک مراجعه نمایید. دکتر بابک جلالیان متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ صرع در روزهای زوج در کلینیک یادمان پاسخگوی شما عزیزان خواهند بود.

اطلاعات تماس کلینیک یادمان

آزمایشات آزمایشگاهی می توانند به پزشک کمک کنند تا (احتمالاً ابتلای شما به) عارضه های دیگری که فعالیت های شبیه به تشنج را ایجاد می کنند را شناسایی کند.

این آزمایشات عبارتند از:

• آزمایش خون برای بررسی عدم تعادل الکترولیت
• شیر نخاعی برای تشخیص ابتلا (یا عدم ابتلا) به عفونت
• غربالگری سم شناسی برای آزمایش داروها (مواد مخدر)، زهر یا سم

نوار مغز (EEG) می تواند به پزشک تان کمک کند تشنج را تشخیص دهد. این آزمایش، امواج مغز شما را ارزیابی می کند.

مشاهده امواج مغز در حین حمله تشنج می تواند به پزشک کمک کند تا نوع حمله را تشخیص دهد.

عکس های اسکن مانند سی تی اسکن یا ام آر آی اسکن نیز با فراهم سازی تصویر واضحی از مغز، به این تشخیص کمک می کنند.

این اسکن ها به پزشک تان اجازه می دهد تا نابهنجاری هایی مانند انسداد جریان خون یا وجود تومور را ببیند.

درمان تشنج ، تشنج چطور درمان می شوند؟

درمان های تشنج به علت آنها بستگی دارد.

شما با درمان علت حملات، ممکن است قادر باشید که از وقوع تشنج در آینده جلوگیری کنید.

درمان های حملات ناشی از تشنج عبارتند از:

• دارو
• جراحی برای اصلاح ناهنجاری های مغز
• تحریک عصبی
• یک رژیم غذایی خاص، با نام رژیم غذایی کم قند

شما با درمان منظم می توانید علائم حملات را کاهش دهید یا آنها را متوقف سازید.

چطور می توانید به فردی که دچار تشنج شده است کمک کنید؟

اطراف فردی که دچار حمله شده است را خالی کنید تا از آسیب احتمالی او جلوگیری کنید.

در صورت امکان بیمار را بر روی پهلویش بخوابانید و بالشی را زیر سرش بگذارید.

در صورت مشاهده هر کدام از موارد زیر، کنار بیمار بمانید و هر چه زودتر با اورژانس تماس بگیرید:

• حملات بیش از 3 دقیقه طول بکشند
• فرد بعد از حمله بیدار نشود
• فرد حملات مکرری را تجربه کند
• حمله در یک فرد حامله رخ دهد
• حمله در فردی رخ دهد که قبلاً هرگز دچار حمله نشده است

سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. با اینکه راهی برای متوقف کردن تشنج وجود ندارد اما می توانید کمک هایی را انجام دهید.

کمک هایی که توسط آکادمی عصب شناسی آمریکا پیشنهاد شده اند عبارتند از:

• به محض مشاهده علائم حمله، به ساعت نگاه کنید و مدت زمان آنرا ثبت کنید. اغلب حملات بین 1 تا 2 دقیقه طول می کشند. اگر فرد تشنج داشته باشد و حملات بیش از 3 دقیقه طول بکشد با اورژانس تماس بگیرید.
• اگر فردی که دچار حمله شده است سر پا ایستاده است سعی کنید از زمین خوردن او یا آسیب رساندن به خودش جلوگیری کنید و او را در آغوش بگیرید یا به آرامی او را روی زمین بنشانید.
• مطمئن شوید که فرد از وسایل یا اشیائی که ممکن است روی او بیفتد یا سبب آسیب دیدن او شود، دور بماند.
• اگر فردی که دچار حمله شده است روی زمین افتاده است تلاش کنید او را روی پهلویش قرار دهید تا بزاق یا استفراغی که از دهانش خارج میشود روی زمین بریزد نه اینکه دوباره به داخل نای برگردد.
• هیچ چیزی درون دهان مریض قرار ندهید.
• وقتی حمله به فرد دست داد سعی نکنید آنها را محکم پایین نگه دارید.

بعد از وقوع حملات

وقتی که حمله به پایان رسید میتوانید این کارها را انجام دهید:

• احتمال آسیب دیدن فرد را بررسی کنید.
• اگر در حین حمله نتوانسته بودید فرد را روی پهلویش بخوابانید اکنون اینکار را بکنید.
• اگر فرد در نفس کشیدن مشکل داشت با استفاده از انگشت خود بزاق یا استفراغ داخل دهان او را تمیز کنید و هر لباسی که به گردن یا مچ فرد فشار می آورد را از تنش در بیاورید.
• کنار او بمانید تا اینکه کاملاً بیدار یا هوشیار می گردد.
• محل ایمن و راحتی را برای استراحت او آماده کنید.
• خوردن یا آشامیدن هیچ چیزی را به بیمار پیشنهاد نکنید تا اینکه او کاملاً هوشیار می گردد و بخوبی از محیط اطرافش آگاه می گردد.
• از او بپرسید اکنون کجاست، چه کسی است، و اینکه امروز چه روزی است. ممکن است چند دقیقه طول بکشد تا فرد کاملاً هوشیار گردد و بتواند جواب سوال هایتان را بدهد.

نکاتی برای زندگی کردن با بیماری تشنج

زندگی کردن با این افراد میتواند دشوار باشد. اما اگر پشتیبانی درستی از فرد داشته باشید میتوانید یک زندگی کامل و سالم داشته باشید.

اطلاعات لازم درباره این عارضه را به دوستان و خانواده خود بدهید

 به دوستان و خانواده خود در مورد بیماری تشنج و نحوه مراقبت از شما در صورت تشنج آموزش های لازم را بدهید.

این اطلاعات شامل مراحلی برای کاهش ریسک آسیب ها است:

بعنوان مثال گذاشتن بالش زیر سر شما، شل کردن لباس های تنگ، و خواباندن شما بر روی پهلو در صورت استفراغ.

پیدا کردن راه هایی برای حفظ سبک زندگی جاری خود

در صورت امکان فعالیت های معمول خود را ادامه دهید و راه هایی برای کنترل حملات خود پیدا کنید تا بتوانید سبک زندگی خود را حفظ کنید.

بعنوان مثال اگر دیگر اجازه ندارید رانندگی کنید چون دچار حمله می شوید میتوانید تصمیم بگیرید که به محله ای بروید که بتوانید پیاده بروید، یا اینکه حمل و نقل عمومی خوبی دارد، یا مثلاً میتوانید از خدمات رانندگی اشتراکی استفاده کنید تا بتوانید کارهایتان را انجام دهید.

نکات دیگر

• یک پزشک خوب پیدا کنید که باعث میشود احساس راحتی کنید.
• تکنیک های آرمیدگی و آرامش مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق را امتحان کنید.
• یک گروه پشتیبانی از تشنج پیدا کنید. میتوانید با جستجوی آنلاین یا سوال کردن از پزشک خود چنین گروهی را در نزدیکی محل سکونت خود پیدا کنید.

نکاتی برای مراقبت از فردی که دچار تشنج میشود

اگر با فردی زندگی می کنید که دچار تشنج می شود میتوانید برای کمک کردن به او کارهای زیر را انجام دهید:

• در مورد این عارضه اطلاعات بیشتری کسب کنید
• فهرستی از داروها، نوبت های مراجعه به پزشک، و اطلاعات پزشکی مهم دیگر فرد تهیه کنید.
• در مورد این عارضه با بیمار صحبت کنید و اینکه فرد مایل است چه کارهایی را برای او انجام دهید.

اگر کمک لازم داشتید به پزشک یا یک گروه پشتیبانی از تشنج مراجعه کنید.

مشاوره حضوری و غیرحضوری کلینیک یادمان

چطور می توانید از وقوع تشنج جلوگیری کنید؟

در بسیاری از وارد تشنج قابل پیشگیری نیستند.

با این حال حفظ یک سبک زندگی سالم میتواند شانس کاهش این ریسک را به شما بدهد.

شما میتوانید برای پیشگیری از تسنج کارهای زیر را انجام دهید:

• به اندازه کافی بخوابید
• از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید و آب کافی بنوشید
• بصورت منظم ورزش کنید
• از تکنیک های کاهش استرس استفاده کنید
• از مصرف داروهای غیرقانونی پرهیز کنید

اگر برای بیمار تشنج یا عارضه های پزشکی دیگر دارو مصرف می کنید آنها را طبق دستور پزشک مصرف نمایید.

در صورتی که قبلا تجربه حملات تشنجی را داشته اید بهترین راه حل برای پیشگیری از این اتفاق مشاوره پزشکی است.

کلینیک یادمان غرب تهران، کلینیک یادمان یک مجموعه پزشکی و کلینیک تخصصی و فوق تخصصی است که با بهره مندی از پزشکان متخصص در حوزه های درمانی مختلف از جمله: فیزیوتراپی، کاردمانی، گفتار درمانی، اورولوژی و ارتوپدی، اختلال بلع و انجام آزمایش های تخصصی تست نوار مثانه، تست نوار عصب و عضله و تست نوار مغز خدمات درمانی و پزشکی را ارائه می کند.

برای مشاوره پزشکی و درمانی هم اکنون تماس بگیرید.

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک