درد مثانه ، علت و درمان

چه زمانی درد مثانه رخ می دهد؟ دلایل اصلی درد مثانه چیست و چگونه می توان از آن پیشگیری کرد و یا درد مثانه را درمان کرد.

مثانه، اندامی توخالی در نیمه تحتانی شکم است که ادرار را ذخیره می کند.

زمانی که مثانه پر می شود، ماهیچه های موجود در دیواره های آن شل می شوند تا بتواند منبسط شود.

پس از اینکه مثانه طی ادرار کردن، خالی می شود، ماهیچه ها منقبض می شوند تا ادرار را از طریق مجرای ادراری خارج کنند.

دلایل درد مثانه

مشکلات مثانه ای متعددی می تواند باعث درد شود. سه دلیل اصلی درد مثانه، التهاب مثانه، عفونت مجرای ادراری و سرطان مثانه است.

التهاب مثانه

التهاب مثانه (IC) یک عارضه مزمن است که در آن، مثانه ملتهب و برانگیخته می شود.

التهاب، دیواره مثانه را سفت می کند و انبساط کامل مثانه به هنگام پر بودن را دشوار می کند.

IC ممکن است به علت نقصی در دیواره مثانه، آسیب مثانه، آسیب طناب نخاعی یا دلایل دیگر رخ دهد اما تحقیقات، دلیل دقیق را مشخص نکرده اند.

زنان، بسیار بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این عارضه هستند.

یکی از علائم اصلی IC، درد است که زمانی که مثانه پر می شود، به حداکثر میزان خود می رسد و هنگامی که مثانه خالی می شود، آرام می گیرد.

درد می تواند به صورت کلی تر در نیمه تحتانی کمر، شکم یا کشاله ران نیز احساس شود.

افراد درگیر این عارضه، به صورت مکرر نیز ادرار می کنند یا احساس نیاز فوری به ادرار پیدا می کنند، اما با این حال ممکن است هر بار میزان بسیار کمی ادرار خارج شود.

مشکلات جنسی نیز می تواند با التهاب مثانه مرتبط باشد.

اغلب، تشخیص IC با رد کردن سایر عارضه هایی که موجب علائم مشابه می شوند، مثل عفونت مجرای ادراری، عفونت مهبلی، سنگ کلیه و سرطان انجام می شود.

پزشک، سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند و معاینه فیزیکی انجام می دهد.

تشخیص

از فرد پرسیده می شود که آیا نیاز فوری به ادرار دارد یا نه، چه زمانی درد دارد و هر چند وقت یک بار به دستشویی می رود.

تست های زیر نیز ممکن است انجام شود:

• نمونه گیری ادرار
• سیستوسکوپی. پزشک، یک سیستوسکوپ بلند و باریک را از طریق مجرای ادراری وارد می کند تا درون مثانه را ببیند.
• تست فراصوت یا سی تی اسکن لگنی، برای رد عارضه های دیگر انجام می شود.

تست های زیر می تواند برای تشخیص سرطان مثانه به کار رود:

سیستوسکوپی

پزشک، یک لوله باریک چراغ دار به نام سیستوسکوپ را درون مثانه قرار می دهد.

در طول تست، پزشک می تواند نمونه های بافتی را از مثانه جدا کند تا در آزمایشگاه از نظر وجود سرطان بررسی شوند (بیوپسی).

شستشوی مثانه نیز به منظور بررسی وجود سرطان انجام می شود.

فرآیندی به نام سیستوسکوپی فلوروسانس، روش دیگری است که پزشکان به کمک آن می توانند سرطان را مورد بررسی قرار دهند.

تست های تصویربرداری

سی تی اسکن یا MRI برای به دست آوردن تصاویری با جزئیات بالا از مثانه به کار می رود، که این تصاویر به صفحه کامپیوتر فرستاده می شوند.

پزشک ممکن است یک رنگ مخصوص را تزریق کند تا به افزایش وضوح مثانه کمک کند.

پیلوگرام درون وریدی (IVP)، مجموعه ای از تصاویر اشعه ایکس است که از کلیه ها، میزنای ها و مثانه، با استفاده از یک رنگ برای متمایز کردن اندام ها گرفته می شود.

آنالیز ادرار و کشت ادرار

پزشک، یک نمونه ادراری را برای بررسی وجود باکتری و سایر موادی که می تواند نشان دهنده بیماری باشد، مورد آزمایش قرار می دهد.

سایتولوژی ادرار

ادرار، زیر میکروسکوپ آزمایش می شود تا از نظر وجود سلول های غیرطبیعی بررسی شود.

درمان سرطان مثانه به میزان تهاجمی بودن سرطان و وسعت گسترش آن (متاستاز) بستگی دارد.

اگر سرطان، کوچک باشد و گسترش پیدا نکرده باشد، درمان های زیر به کار می روند:

• جراحی برای برداشتن تومور (اغلب، برش مثانه از طریق مجرای ادراری انجام می شود)
• شیمی درمانی
• درمان درون مثانه ای (درمانی که سیستم ایمنی را برای رفتن به سراغ سرطان مثانه برمی انگیزد)

برای سرطان پیشرفته تر مثانه، درمان ها به صورت زیر هستند:

• جراحی برای برداشتن بخشی از مثانه
• جراحی برای برداشتن تمام مثانه (سیستکتومی ریشه ای)
• شیمی درمانی پیش از جراحی به منظور کوچک کردن تومور یا پس از آن، برای از بین بردن هرگونه سلول سرطانی باقی مانده
• ترکیب شیمی درمانی و پرتودرمانی، در بیمارانی که نمی توانند تحت جراحی قرار بگیرند

از آنجا که درد مثانه می تواند علت های بسیاری داشته باشد، همیشه بهترین راه این است که برای بررسی آن، قرار ملاقاتی با پزشک خود تنظیم کنید.

درمان درد مثانه

درمان های بسیاری برای کمک به رهایی از علائم درد مثانه و نیاز فوری به ادرار، مفید هستند اما یافتن درمانی که مناسب فرد باشد، اغلب نیازمند آزمون و خطا است.

در اینجا برخی گزینه های درمانی آورده شده است:

دارو

پنتوسان پلی سولفات سدیم (المیرون) تنها داروی خوراکی است که دارای تاییدیه FDA برای درمان التهاب مثانه است.

اما این دارو برای همه موثر نیست و ممکن است تاثیر آن، ماه ها به طول بیانجامد.

سایر داروهایی که برای درمان IC به کار می روند شامل آنتی هیستامین هیدروکسی زین و داروی ضد افسردگی تری سایکلیک امیتریپتیلین است.

گاهی اوقات، داروهای تشنج مثل گاباپنتین، نورونتین و توپیرامات نیز استفاده می شوند.

درمان های دیگری که امتحان شده اند شامل داروهای سرکوب کننده ایمنی مثل سیکلوسپورین و ازاتیوپرین است.

تحقیقات بیشتری برای بررسی ایمنی و اثرگذاری تمامی این درمان ها نیاز است.

در مورد درد مثانه خفیف، مسکن های بدون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن یا استامینوفن می تواند مفید واقع شود.

در مورد IC، اغلب نیاز به داروهای تجویزی است.

 شستشوی مثانه

یک لوله باریک (کاتتر) برای پر کردن مثانه با داروهایی مثل دی متیل سولفوکساید (DMSO)، هپارین، استروییدها یا داروی بی حسی موضعی به کار می رود.

فرد، مایع را درون مثانه خود حداکثر به مدت 15 دقیقه نگه می دارد و سپس رها می کند.

باور بر این است که این روش درمانی، کار خود را با کاهش التهاب و احساس درد انجام می دهد.

انبساط مثانه

درحالی که فرد بیهوش است، پزشک، مثانه او را با مایعی پر می کند تا دیواره های آن کشیده شود.

انبساط مثانه، تکنیکی است که برای تشخیص IC به کار می رود اما در کاهش درد برخی بیماران نیز موثر است، احتمالا به این دلیل که ظرفیت مثانه را افزایش می دهد یا در کار عصب هایی که سیگنال های درد را از مثانه منتقل می کنند، تداخل ایجاد می کند.

تحریک عصبی

در برخی بیماران، تکنیکی به نام تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)، به کاهش درد و کاهش نیاز فوری برای ادرار کمک می کند.

الکترودهایی که روی پوست قرار می گیرد یا در بدن کاشته می شود، ایمپالس های الکتریکی را به عصب هایی که مثانه را کنترل می کنند، می فرستد.

این تکنیک می تواند در تقویت ماهیچه های کنترل کننده مثانه کمک کننده باشد و ممکن است برانگیزنده ی رهاسازی مواد شیمیایی باشد که درد را مسدود می کنند.

طب سوزنی

تحقیقات محدودی نشان می دهند که طب سوزنی می تواند باعث کاهش درد در برخی افراد درگیر التهاب مثانه شود.

جراحی

اگر سایر درمان ها موثر نباشند و درد مثانه از بین نرود، امکان دارد پزشک به عنوان آخرین گزینه، به جراحی متوسل شود.

ایجاد تغییرات زیر در سبک زندگی نیز در کاهش مشکلات التهاب مثانه موثر است:

رژیم غذایی

غذاهای معینی مثل گوجه فرنگی، مرکبات، قهوه، شکلات یا الکل می تواند علائم IC را در برخی افراد تشدید کند.

برای یافتن غذاهایی که مثانه را تحریک می کنند، تمام آنچه را در طول روز می خورید یادداشت کنید.

زمانی که درد مثانه شروع به شدت گرفتن کرد، سعی کنید الگویی را در رژیم غذایی خود بیابید.

تمرین دادن مثانه

این روش، در شرایطی که فرد به طور مداوم احساس نیاز فوری به ادرار دارد، مفید است.

فرد باید به تدریج تلاش کند زمان بین مراجعات به دستشویی را مثلا طی بازه های ده دقیقه ای، افزایش دهد.

در نهایت، فرد قادر خواهد بود مدت طولانی تری را بدون ادرار سپری کند.

مدیریت تنش

افراد درگیر IC، اغلب اظهار می کنند که علائم، با افزایش تنش فیزیکی، ذهنی یا احساسی بدتر می شود.

تمرینات لگنی

به طور مکرر، ماهیچه هایی را که ادرار را کنترل می کنند، منقبض و منبسط کنید تا به تقویت این ماهیچه ها کمک کنید.

پزشک یا پرستار می توانند فرد را در پیدا کردن ماهیچه های مربوطه یاری کنند.

عفونت سیستم ادراری

سیستم ادراری معمولا استریل است اما گاهی اوقات باکتری ها می توانند از طریق مجرای ادراری، که مثانه را به خارج از بدن مرتبط می کند، وارد شوند.

عفونت سیستم ادراری می تواند هر بخش از سیستم، از جمله مثانه، میزنای ها، مجرای ادراری و کلیه ها را تحت تاثیر قرار دهد.

اگرچه، بیش از همه در مثانه شایع است (التهاب مثانه).

زنان بیش از مردان احتمال ابتلا به عفونت مثانه دارند.

علائم عفونت مثانه شامل موارد زیر است:

• درد یا سوزش طی ادرار
• نیاز فوری به ادرار
• درد شکمی
• ادرار تیره، خون آلود یا با بوی نامساعد
• تب خفیف
• نیاز مکرر به ادرار
• وجود خون در ادرار

پزشکان با نمونه گیری ادرار و بررسی آن از نظر وجود باکتری، عفونت سیستم ادراری را تشخیص می دهند.

آنتی بیوتیک ها می توانند به مدت چند روز برای درمان عفونت مثانه تجویز شوند.

همچنین، باید مقدار زیادی آب برای بیرون راندن باکتری ها از سیستم ادراری نوشیده شود.

 سرطان مثانه

همانطور که سرطان می تواند در سایر اندام ها ایجاد شود، مثانه را نیز می تواند درگیر کند.

شایع ترین نوع سرطان مثانه، سرطان سلول انتقالی است، که از داخلی ترین لایه ی بافت پوشاننده ی مثانه آغاز می شود.

علاوه بر درد مثانه، سایر علائم سرطان مثانه شامل موارد زیر است:

• وجود خون در ادرار
• درد در هنگام ادرار
• دشواری در خروج ادرار
• ادرار مکرر یا نیاز فوری به ادرار
• درد در نیمه تحتانی کمر

بیشتر بخوانید: تست نوار مثانه یا یوروداینامیک چیست و چه کاربردی دارد؟

برای تشخیص علت درد مثانه و درمان آن نزد پزشک متخصص و جراح کلیه و مجاری ادراری دکتر علی حاجب با کلینیک یادمان غرب تهران تماس بگیرید.

اطلاعات تماس و دریافت نوبت

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک