دیسلکسیا یا اختلال خواندن چیست؟ علائم و مدیریت
نارساخوانی، خوانش‌پریشی، اختلال در خواندن، دُش‌خوانی یا دیسلکسیا (Dyslexia) یک مشکل یادگیری است که توانایی فرد در خواندن و نوشتن را مختل می کند.
نارساخوانی مربوط به توانایی مغز در پردازش نمادهای گرافیکی و صداهای کلمات است. این عارضه معمولاً بر تشخیص کلمات، املا و توانایی تطبیق حروف با صداها تأثیر می گذارد.
یک فرد مبتلا به دیسلکسیا ممکن است در خواندن با صدای بلند مشکل داشته باشد.
نارساخوانی یک بیماری عصبی و ژنتیکی است و ارتباطی با هوش ندارد. این مشکل نتیجه آموزش یا تربیت ضعیف نیست.
دیسلکسیا مشکل شایعی است. برخی از کارشناسان معتقدند که 5 تا 10 درصد افراد به آن مبتلا هستند، در حالی که برخی دیگر شیوع آن را 17 درصد تخمین می زنند.
با تشخیص زودهنگام و دریافت راهنمایی، از سنین پایین می توان تاثیرات این بیماری را کاهش دهید. برای تشخیص و درمان دیسلکسیا یا اختلال در خواندن می توانید به کلینیک یادمان طب در تهران مراجعه کنید.
دیسلکسیا چیست؟
دیسلکسیا بر توانایی مغز در پردازش نوشتار تأثیر می گذارد و تشخیص، املا و فهم معنای کلمات را دشوارتر می کند.
اثرات دیسلکسیا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. افراد مبتلا به این بیماری معمولاً نمی توانند سریع و بدون اشتباه بخوانند. همچنین ممکن است در درک مطالبی که می خوانند مشکل داشته باشند.
اگرچه این عارضه می تواند چالش برانگیز باشد، اما تقریباً همه افراد مبتلا به نارساخوانی در صورت دریافت آموزش صحیح می توانند خواندن را یاد بگیرند.
در اوایل سال 2018، 33 لایحه قانونی مربوط به نارساخوانی در ایالات متحده ارائه شد. این نشان دهنده این واقعیت است که سازمان های دولتی نیاز به مداخله زودهنگام برای حمایت از کودکان مبتلا به دیسلکسیا را متوجه شده اند.
تشخیص دیسلکسیا
مشکل افراد مبتلا به نارساخوانی به احتمال زیاد در کودکی یا بزرگسالی تشخیص داده می شود.
افرادی که در بزرگسالی مشکل شان تشخیص داده می شود، معمولاً در تمام زندگی خود به این بیماری مبتلا بوده اند. این بیماری می تواند به دلیل آسیب مغزی نیز ایجاد شود.
اگر والدین، سرپرست یا معلمی مشکوک به ابتلای یک جوان به دیسلکسیا باشد، باید درخواست انجام ارزیابی حرفه ای بدهد. مدرسه نیز می تواند کمک کند. تشخیص زودهنگام به احتمال زیاد به مدیریت موثر کمک می کند.
تشخیص دیسلکسیا راه را برای حمایت بیشتر از کودک یا نوجوان باز می کند. آنها ممکن است واجد شرایط دریافت خدمات آموزشی ویژه و برنامه های حمایتی در دانشگاه ها تشخیص داده شوند.
به گفته انجمن بین المللی دیسلکسیا، ارزیابی های تشخیصی اغلب حوزه های زیر را شامل می شود:
- اطلاعات زمینه ای، مانند سابقه خانوادگی و رشد اولیه
- هوش
- مهارت های زبان شفاهی
- تشخیص کلمه
- مهارت های روانی
- درک مطلب
- دانش واژگان
- رمزگشایی یا توانایی خواندن کلمات جدید با استفاده از دانش حروف-صدا
- پردازش واج شناختی، یا نحوه پردازش صداهای کلمات در مغز
در طول ارزیابی، هدف معاینه کننده رد سایر شرایطی با علائم مشابه است. به عنوان مثال می توان به مشکلات بینایی، اختلالات شنوایی، فقدان آموزش و عوامل اجتماعی و اقتصادی اشاره کرد.
علائم دیسلکسیا
علائم دیسلکسیا می تواند در هر سنی نمود پیدا کند، اما علائم از همان دوران کودکی وجود داشته است.
نارساخوانی می تواند باعث چالش هایی مانند موارد زیر شود:
- رسیدن به نقاط عطف رشد : کودکان مبتلا به دیسلکسیا ممکن است دیرتر از همسالان خود خزیدن، راه رفتن، صحبت کردن و دوچرخه سواری را بیاموزند.
- یادگیری صحبت کردن : یادگیری صحبت کردن برای کودک مبتلا به نارساخوانی بیشتر طول می کشد. آنها همچنین کلمات را اشتباه تلفظ می کنند، قافیه را چالش برانگیز می دانند و متوجه تفاوت بین صداهای مختلف کلمات نمی شوند.
- یادگیری خواندن : این مشکل می تواند در اوایل دوران پیش دبستانی ظاهر شود. برای کودک تطبیق حروف با صداها مشکل است و صداهای کلمات را تشخیص نمی دهد.
- یادگیری نوشتن : فرد مبتلا به نارساخوانی هنگام نوشتن، بدون اینکه متوجه شود اعداد و حروف را برعکس می نویسد. همچنین، الگوهای یادگیری برخی از کودکان مبتلا به نارساخوانی با الگوهای مورد انتظار برای پیشرفت در یادگیری مطابقت ندارد. برای مثال، ممکن است یاد بگیرند که یک کلمه را هجی کنند و روز بعد آن را کاملا فراموش کنند.
- پردازش صداها : اگر یک کلمه بیش از دو هجا داشته باشد، پردازش صداها می تواند بسیار چالش برانگیزتر شود. فرد مبتلا به دیسلکسیا می تواند صداهای حروف ابتدایی و انتهایی را پردازش کند، اما صداهای بین آنها را نه.
- مجموعه ای از داده ها : یادگیری حروف الفبا و نحوه تلفظ آنها برای کودکان مبتلا به نارساخوانی بیشتر طول می کشد. همچنین در به خاطر سپردن روزهای هفته، ماه های سال، رنگ ها و برخی جداول ریاضی مشکل دارند.
- هماهنگی : فرد مبتلا به نارساخوانی نسبت به همسالان خود هماهنگی حرکتی کمتری دارد. به عنوان مثال، شاید گرفتن توپ برای او دشوار باشد و یا چپ و راست را با هم اشتباه بگیرد. کاهش هماهنگی دست و چشم می تواند نشانه ای از سایر بیماری های عصبی مشابه، از جمله دیسپراکسی باشد.
- تمرکز : افراد مبتلا به نارساخوانی اغلب به سختی می توانند تمرکز کنند. این مشکل گاهی به دلیل خستگی ذهنی پس از چند دقیقه تلاش برای خواندن یا نوشتن است.
- بیش فعالی : همچنین، در مقایسه با سایر افراد، تعداد بیشتری از کودکان مبتلا به نارساخوانی دارای اختلال نقص توجه یا بیش فعالی (ADHD) هستند.
- ADHD : بر اساس برخی برآوردها، 30 درصد از افراد مبتلا به نارساخوانی مبتلا به ADHD نیز هستند، 3 تا 5 درصد از جمعیت مدارس عمومی هر دو بیماری را دارند.
- توالی افکار : یک فرد مبتلا به نارساخوانی افکار خود را در یک توالی بیان می کند که برای همسالانش غیرمنطقی یا بی ارتباط به نظر می رسد.
- بیماری های خود ایمنی : افراد مبتلا به نارساخوانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های خود ایمنی مانند آلرژی های فصلی، آسم و اگزما هستند.
گاهی علائم دیسلکسیا زمانی ایجاد می شود که جوانان شروع به یادگیری مهارت های پیچیده تر می کنند. به عنوان مثال، این بیماری می تواند باعث ایجاد مشکل در موارد زیر شود:
- یادگیری دستور زبان
- درک مطلب
- روان خواندن
- ساختار جمله
- نوشتن مطالبی با مفاهیم عمیق
مراقبان و معلمان ممکن است متوجه عدم تمایل کودک به خواندن شوند . آنها از موقعیت هایی که به خواندن نیاز دارد اجتناب می کنند.
مدیریت نارساخوانی در کودکان
هیچ درمانی برای نارساخوانی وجود ندارد، اما با استفاده از طیف وسیعی از رویکردها می‌توان انجام کارهای روزانه را آسان تر کرد.
نارساخوانی روی هر فرد تأثیر متفاوتی می گذارد و بیشتر مردم راه هایی برای سازگاری با تفاوت های یادگیری خود پیدا کرده و پیشرفت می کنند.
تشخیص زودهنگام و دریافت حمایت در اوایل زندگی می تواند در بلندمدت مزایای زیادی داشته باشد. مدیریت نارساخوانی در کودکان شامل موارد زیر است:
- ارزیابی نیازهای فردی : به معلمان کمک می کند تا یک برنامه هدفمند برای کودک ایجاد کنند.
- ابزارهای یادگیری سازگار : کودکان مبتلا به دیسلکسیا باید از ابزارهای یادگیری که حواس آنها را تحریک می کنند، مانند لامسه، بینایی و شنوایی بهره مند شوند.
- راهنمایی و پشتیبانی : با کمک مشاوره می توان هرگونه تأثیر بر عزت نفس را به حداقل رساند. سایر اشکال حمایت می تواند شامل اختصاص زمان اضافی برای امتحانات باشد.
- ارزیابی مداوم : بزرگسالان مبتلا به نارساخوانی می توانند از کمک به توسعه استراتژی های مقابله ای در حال تکامل بهره مند شوند و زمینه هایی که در آنها حمایت بیشتری دریافت خواهند کرد را بشناسند. علاوه بر این، این کار برای آنها فرصتی برای انطباق با فضاهای کاری یا یادگیری ایجاد می کند.
موارد زیر نکاتی در رابطه با مطالعه با دیسلکسیا هستند:
- بکارگیری استراتژی های مدیریت زمان مانند تقسیم پروژه ها به قسمت های کوچکتر و تهیه پیش نویس طرح کلی قبل از شروع کار
- استفاده از ابزارهایی مانند فلش کارت و فناوری تبدیل متن به صدا
- ساختاردهی به یادداشت ها به صورت بصری، با استفاده از برجسته کننده ها یا سیستم کدگذاری رنگ
- با کار در یک فضای ساکت و روشن – با استفاده از گوش گیر یا هدفون حذف نویز در صورت لزوم – حواس پرتی را به حداقل برسانید
علل دیسلکسیا
محققان از علت دچار شدن برخی افراد به دیسلکسیا مطمئن نیستند.
به نظر می رسد یک رابطه ژنتیکی وجود دارد، زیرا نارساخوانی در بین اعضای خانواده ها دیده می شود. برخی از محققان تغییرات در ژن DCDC2 را با مشکلات خواندن و دیسلکسیا مرتبط می دانند.
اگرچه اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به نارساخوانی از بدو تولد به آن مبتلا هستند، اما معمولاً دلیل آن آسیب مغزی یا سکته مغزی است.
زبان مادری فرد می تواند بر تجربه او از این بیماری تأثیر بگذارد. برای مثال، برای یک فرد مبتلا به نارساخوانی خفیف تا متوسط، یادگیری زبانی با ارتباطات واضح بین فرم نوشتاری و صداهای آن و با قواعد گرامری ثابت – مانند ایتالیایی یا اسپانیایی – آسان‌تر است.
زبان‌هایی که در آنها ارتباط نامشخصی بین فرم‌های نوشتاری و صداهای کلمات وجود دارد – مانند «cough» و « dough» در انگلیسی – برای یک فرد مبتلا به نارساخوانی چالش‌برانگیزتر هستند.
علائم دیسلکسیا با افزایش سن تغییر می کند. در زیر، نحوه بروز این بیماری در مراحل مختلف زندگی شرح داده شده است.
کودکان قبل از ورود به مدرسه، ممکن است علائم زیر را نشان دهند:
- تاخیر در پیشرفت در یادگیری گفتار و واژگان
- مشکل در ساخت و انتخاب کلمات، به عنوان مثال، مخلوط کردن کلمات با صداهای مشابه
- مشکل در حفظ اطلاعات، مانند اعداد، الفبا و نام رنگ ها
کودکانی که در سن مدرسه هستند، معمولا:
- نسبت به گروه سنی خود مهارت پایینی در خواندن دارند
- در پردازش اطلاعات و به خاطر سپردن توالی ها مشکل دارند
- در پردازش صداهای کلمات ناآشنا مشکل دارند
- خواندن و نوشتن برای آنها بیشتر طول می کشد
- از کارهایی که شامل خواندن است اجتناب می کنند
نوجوانان و بزرگسالان ممکن است:
- در خواندن با صدای بلند مشکل داشته باشند
- خواندن و نوشتن برای آنها بیشتر طول بکشد
- با املا مشکل داشته باشند
- کلمات را اشتباه تلفظ کنند
- در یادآوری کلمات مربوط به اشیاء یا موضوعات خاص مشکل داشته باشند
- در یادگیری زبان دیگر، به خاطر سپردن متن و حل مسائل ریاضی مشکل داشته باشند
- خلاصه کردن یک داستان برایشان دشوار باشد
انواع اختلال در خواندن
در حال حاضر هیچ دسته بندی تشخیصی رسمی برای اختلال در خواندن وجود ندارد. اما محققان در حال بررسی گروه هایی از علائمی هستند که برخی افراد تجربه می کنند.
به طور کلی، با شناسایی چالش های خاص یک فرد می توان حمایت مناسب را برای او فراهم کرد. برخی افراد مشکلات زیر را تجربه می کنند:
- نارساخوانی واجی : که به عنوان نارساخوانی شنیداری نیز شناخته می شود، مشکل در شکستن کلمات به واحدهای کوچکتر است که تطبیق صداها با شکل نوشتاری آنها را دشوار می کند.
- خوانش پریشی سطحی: که نارساخوانی بصری نیز نامیده می شود، مشکل در تشخیص کلمات از طریق دید است که یادگیری و به خاطر سپردن کلمات را سخت می کند.
- اختلال نامگذاری سریع : فرد هنگام مشاهده یک حرف یا عدد در گفتن نام آنها مشکل دارد.
- نارساخوانی مضاعف : مشکل در جداسازی صداها برای نامگذاری حروف و اعداد است.
گاهی اوقات به مشکل تشخیص چپ از راست “نارساخوانی جهت دار” می گویند. این یک ویژگی مشترک در بین مبتلایان به این بیماری است.
اگر فردی با اعداد و ریاضیات مشکل داشته باشد، اصطلاح پزشکی مخصوص این اختلال محاسبه پریشی (Dyscalculia) است. این اختلال می تواند همراه با دیسلکسیا یا به طور جداگانه رخ دهد.
بیشتر بخوانید : کلینیک مغز و اعصاب
خلاصه
دیسلکسیا یک تفاوت در یادگیری است که برای خواندن و نوشتن چالش هایی ایجاد می کند.
اگرچه هیچ درمانی برای اختلال در خواندن وجود ندارد اما بسیاری از رویکردها و ابزارها انجام فعالیت های روزمره را برای فرد مبتلا آسان می کنند.
هر فرد مبتلا به دیسلکسیا این بیماری را به گونه‌ای متفاوت تجربه می‌کند. افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند با دریافت حمایت مناسب، مانند افراد دیگر پیشرفت کنند.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
