سندرم ورنیکه کورساکوف + علل، علائم و تشخیص
سندرم ورنیکه کورساکوف چیست؟
سندرم ورنیکه کورساکوف (Wernicke-Korsakoff مخفف WKS) یک نوع غیر معمول اختلال مغزی و حافظه ای است که به دلیل کمبود تیامین (ویتامین B1) نیاز به درمان فوری دارد. تیامین یک ویتامین مورد نیاز بدن برای تبدیل غذا به انرژی می باشد. این بیماری به نام متخصص مغز و اعصاب آلمانی کارل ورنیکه و روانپزشک روسی سرگئی کورساکوف نامگذاری شده است.
سندرم ورنیکه کورساکوف اغلب در افراد مبتلا به اختلال مصرف الکل و سوء تغذیه اتفاق می افتد. اگرچه درمان قطعی برای آن وجود ندارد، ارائه دهندگان خدمات درمانی می توانند درمان هایی را برای مدیریت علائم توصیه کنند.
WKS دو مرحله دارد:
1. آنسفالوپاتی ورنیکه، یک اختلال مغزی ناگهانی و شدید (حاد)
2. سندرم کورساکوف، یک اختلال حافظه طولانی مدت (مزمن)
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به سندرم ورنیکه کورساکوف مبتلا هستید، پیش بینی آینده بیماری، به شدت علائم و تشخیص به موقع بستگی خواهد داشت. درمان فوری به معکوس کردن علائم و جلوگیری از عوارض طولانی مدت کمک می کند. WKS، در صورت عدم درمان می تواند منجر به ناتوانی و حتی مرگ شود. برای درمان به موقع این عارضه می توانید به کلینیک یادمان طب در تهران مراجعه کنید.
آنسفالوپاتی ورنیکه و سندرم کورساکوف چه ارتباطی با هم دارند؟
آنسفالوپاتی ورنیکه در صورت عدم درمان به سندرم کورساکوف تبدیل می شود. افراد مبتلا به آنسفالوپاتی ورنیکه معمولاً سه علامت اصلی دارند:
- گیجی
- عدم هماهنگی حرکات ارادی (همچنین با عنوان آتاکسی شناخته می شود)
- تغییرات بینایی و مشکلات چشمی دیگر
علاوه بر این، ممکن است مقداری از عضلات تحلیل روند. طولانی شدن این علائم، باعث آسیب دائمی مغز و سلول های عصبی خواهد شد. از دست دادن شدید حافظه و ناتوانی در به یاد آوردن خاطرات جدید نتیجه این آسیب است و می تواند منجر به سندرم کورساکوف گردد.
تشدید سندرم ورنیکه–کورساکوف با گذشت زمان، وضعیت خطرناکی به وجود می آورد. درمان اورژانسی با تیامین ضروری است و می تواند علائم را تسکین داده و از آسیب دائمی به حافظه و سایر عملکردهای مغز جلوگیری کند.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائم WKS را دارید، فوراً با ارائه دهنده خدمات درمانی خود یا 115 تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید : ناهنجاری کاورنومای مغزی چیست؟ علل + تشخیص و درمان
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سندرم ورنیکه کورساکوف هستند؟
اغلب افراد مبتلا به سوءمصرف الکل دچار آنسفالوپاتی ورنیکه می شوند. مصرف طولانی مدت الکل، معده و دستگاه گوارش را تحریک می کند. همچنین در توانایی بدن برای جذب ویتامین ها (سوء جذب) اختلال ایجاد می کند.
تخمین زده می شود که تیامین در بدن 80 درصد از افراد مبتلا به اعتیاد به الکل به اندازه کافی جذب یا حفظ نمی شود.
این عارضه گاهی در افرادی رخ می دهد که به دلیل بیماری های خاص نمی توانند غذا را به خوبی جذب کنند. احتمال بروز آن پس از جراحی کاهش وزن (چاقی) یا به عنوان یک عارضه جانبی شیمی درمانی نیز وجود دارد.
سایر عوامل خطرزا عبارتند از:
- مشکلات روده یا معده، از جمله بیماری التهابی روده یا بیماری معده (گاستروپاتی)
- سرطان (مراحل پیشرفته)
- سطح هورمون تیروئید بسیار بالا (تیروتوکسیکوز)
- داشتن تغییرات ژنتیکی خاص (جهش)
- نارسایی قلبی که با ادرارآور برای مدت طولانی درمان شود
- HIV/AIDS، که می تواند منجر به عارضه های کاهش دهنده تیامین شود
- نارسایی کلیه، زیرا دیالیز طولانی مدت توانایی بدن برای جذب تیامین را کاهش می دهد
- عدم دسترسی به مراقبت های پزشکی یا غذای سالم
- استفراغ و حالت تهوع شدید در بارداری
سندرم ورنیکه کورساکوف چه کسانی را درگیر می کند؟
مردان بیشتر از زنان به WKS مبتلا می شوند. این بیماری معمولا بین سنین 30 تا 70 سالگی رخ می دهد. بیشتر موارد سندرم ورنیکه کورساکوف مرتبط با الکل در میان مردان و افراد بالای 40 سال است.
زنان و افرادی که سن کمتری دارند به دلایل دیگر (به غیر از الکل) احتمال بیشتری برای ابتلا به این سندرم دارند. سندرم ورنیکه کورساکوف به ندرت در کودکان گزارش می شود.
آیا عارضه های دیگری مانند سندرم ورنیکه کورساکوف وجود دارد؟
سایر اختلالات ناشی از کمبود ویتامین B1 عبارتند از:
- آتاکسی فصلی آفریقایی
- بری بری
- میلینولیز مرکزی پونتین (CPM)
- بیماری لی
- نوروپاتی بینایی تغذیه ای
بیشتر بخوانید : آسیب مغزی چیست؟
سندرم ورنیکه کورساکوف چقدر شایع است؟
سندرم ورنیکه–کورساکوف در 2٪ از افراد در سراسر جهان رخ می دهد.
حدود 50 درصد از افراد مبتلا به آنسفالوپاتی ورنیکه در نهایت به سندرم کورساکوف مبتلا می شوند. این تعداد در میان افرادی که اختلال سوءمصرف الکل دارند (80%) بیشتر است.
علت سندرم ورنیکه کورساکوف
سندرم ورنیکه-کورساکوف به دلیل کمبود تیامین رخ می دهد. این ویتامین ضروری قند را به انرژی تبدیل می کند. در صورت کمبود بیش از حد تیامین، مغز انرژی کافی برای داشتن عملکرد درست ندارد.
شایع ترین علت کمبود تیامین مصرف طولانی مدت الکل است. الکل جذب تیامین و ذخیره آن در کبد را برای بدن دشوار می کند. همچنین می تواند استفاده از ویتامین B1 را برای سایر عملکردهای ضروری بدن دشوار کند.
علل دیگر سندرم ورنیکه-کورساکوف عبارتند از:
- تغذیه نامناسب
- اختلالات اشتها
- عفونت های مزمن
- جراحی، از جمله عمل های کاهش وزن مانند جراحی بای پس معده
- آسیب به سر (آسیب مغزی تروماتیک)، اگرچه این اتفاق نادر است
علائم سندرم ورنیکه کورساکوف
WKSمی تواند طیف گسترده ای از علائم را ایجاد کند. یکی از علائم افراد مبتلا به نوع شدید این بیماری، افسانه سازی است، به طوری که فرد برای مخفی کردن از دست دادن حافظه خود داستان هایی می سازد.
افراد مبتلا به این سندرم، گیج یا سردرگم می شوند. سردرگمی درک وجود مشکل را برای آنها سخت کرده و باعث می‌شود آنها به دنبال درمان نروند.
برخی از علائم رایج آنسفالوپاتی ورنیکه شامل موارد زیر است:
- مشکلات تعادلی یا از دست دادن هماهنگی
- افسانه سازی
- گیجی (هذیان)
- مشکل در راه رفتن (راه رفتن نامتعادل)
- خواب آلودگی
- از دست دادن شدید گرمای بدن (هیپوترمی یا سرمازدگی)
- مشکلات قلبی، از جمله ضربان قلب سریع (تاکی کاردی) یا فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
- عدم هماهنگی عضلات (آتاکسی)
مشکلات چشمی نیز رایج است، مانند:
- حرکت غیر طبیعی چشم (نیستاگموس)
- دوبینی
- افتادگی پلک (پتوز)
- فلج یا ضعف عضلات چشم (افتالموپلژی)
آنسفالوپاتی ورنیکه در صورت عدم درمان، می تواند منجر به سندرم کورساکوف، یک اختلال مزمن حافظه شود. علائم آن عبارتند از:
- فراموشی یا ناتوانی در ایجاد خاطرات جدید
- تغییرات رفتاری، مانند آشفتگی یا عصبانیت
- افسانه سازی
- هذیان و سرگردانی
- خستگی یا بی حالی
- توهم، به ویژه در کسانی که الکل مصرف نمی کنند
- عدم تمرکز یا توجه
- راه رفتن نامتعادل
برخی از علائم حتی با درمان بهبود نمی یابند. در موارد شدید، افراد هوشیاری خود را از دست می دهند (کما).
تشخیص سندرم ورنیکه کورساکوف
تشخیص زودهنگام WKS برای درمان موثر بسیار مهم است. ارائه دهندگان خدمات درمانی با استفاده از معاینه فیزیکی WKS را تشخیص می دهند. آنها همچنین در مورد علائم و سابقه خانوادگی می پرسند. سردرگمی ذهنی یا از دست دادن حافظه، تشخیص سندرم ورنیکه-کورساکوف را دشوار می کند.
ارائه دهنده خدمات درمانی حتما باید علائم زیر را بررسی کند:
- سوء مصرف الکل
- سوء تغذیه
- کمبود تیامین
بیشتر بخوانید : آسیب تروماتیک مغزی + علائم و تشخیص
آزمایشات تشخیص سندرم ورنیکه کورساکوف
ارائه دهنده خدمات درمانی برای بررسی سطح قند خون و تیامین آزمایش خون تجویز می کند. ارائه دهندگان خدمات درمانی اغلب علائم سوء مصرف الکل را با آزمایش الکل خون و آزمایش عملکرد کبد تشخیص می دهند. یکی از علائم رایج این بیماری آسیب کبدی است.
ارائه دهندگان خدمات درمانی گاهی آزمایش های دیگری را برای رد سایر علل احتمالی انجام می دهند، مانند:
- آزمایش گاز خون شریانی (ABG) برای اندازه گیری سطح دی اکسید کربن و اکسیژن خون
- شمارش کامل خون (CBC)
- غربالگری سم شناسی (دارو)
همچنین ممکن است به آزمایش های تصویربرداری مانند موارد زیر نیاز باشد:
- سی تی اسکن
- ام آر آی
- تست نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (EKG)
آیا سندرم ورنیکه-کورساکوف قابل درمان است؟
WKS درمان قطعی ندارد. اما ارائه دهندگان خدمات درمانی می توانند با درمان فوری به تسکین علائم کمک کنند. با درمان، آنسفالوپاتی ورنیکه می توان جلوی پیشرفت بیماری به سندرم کورساکوف را گرفت.
در بسیاری از موارد، درمان می تواند علائمی مانند گیجی، مشکلات چشمی و هماهنگی عضلات را کند یا معکوس کند. ارائه‌دهنده خدمات درمانی با ارائه گزینه‌های درمانی موجود به شما، یک برنامه مراقبتی متناسب با نیازهای شما تنظیم می کند.
درمان سندرم ورنیکه کورساکوف
درمان سندرم ورنیکه-کورساکوف به علائم بستگی دارد و معمولاً شامل موارد زیر است:
- قرص یا تزریق ویتامین B1
- مایعات IV (هیدراتاسیون مجدد)
- درمان اختلال مصرف الکل
- حمایت تغذیه ای
بیشتر بخوانید : تومور مغزی چیست؟
پیشگیری از ابتلا به سندرم ورنیکه کورساکوف
در بسیاری از موارد، توقف یا محدود کردن مصرف الکل برای کاهش خطر ابتلا به سندرم ورنیکه-کورساکوف ضروری است. تغذیه مناسب و مصرف مکمل (تزریق یا قرص تیامین [ویتامین B1]) ممکن است خطر ابتلا را کاهش دهد، به ویژه برای کسانی که اعتیاد به الکل دارند.
چگونه از خودم مراقبت کنم؟
تشخیص WKS گاهی چالش برانگیز است. شاید لازم باشد برای درمان به بیمارستان بروید. متوقف یا محدود کردن مصرف الکل (از توصیه های ارائه دهنده خدمات درمانی خود پیروی کنید) و داشتن تغذیه مناسب به بهبودی بیمار کمک می کند.
برای مدیریت عوارض و درمان علائم، از توصیه های ارائه دهنده خدمات درمانی خود پیروی کنید. آنها می توانند برای بازیابی سلامت شما با همکاری خودتان یک برنامه مراقبت شخصی ایجاد کنند.
یادداشتی از کلینیک یادمان
سندرم ورنیکه-کورساکوف یک اختلال حافظه غیر معمول است که برای تسکین علائم و جلوگیری از عوارض، نیاز به درمان فوری دارد.
در مراحل پیشرفته این بیماری، علائم عصبی مانند گیجی و حواس پرتی شدید بروز می کند. این علائم ممکن است تشخیص علائم این بیماری را برای شخص و اطرافیانش دشوار کند، بنابراین تشخیص زودهنگام بسیار مهم است. ارائه دهنده خدمات درمانی گزینه های درمانی مناسب را برای رفع نیازهای شما توصیه خواهد کرد.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
