لاپاراسکوپی چیست و چگونه برای آن آماده شویم؟
لاپاراسکوپی روشی تشخیصی-جراحی است که برای معاینه اندام های داخل شکم به کار می رود. این روش، کم خطر و با تهاجم حداقلی است که تنها نیاز به برش های کوچک دارد.
لاپاراسکوپی از ابزاری به نام لاپاراسکوپ برای مشاهده اندام های شکمی استفاده می کند.
لاپاراسکوپ، لوله ای بلند و باریک با نوری شدید و دوربینی با رزولوشن بالا در جلو بوده که از طریق برشی در دیواره شکمی در محل نصب می شود.
هم زمان با حرکت این ابزار، دوربین تصاویری را به مانیتور می فرستد.
لاپاراسکوپی به پزشک اجازه می دهد داخل بدن را بدون جراحی باز مشاهده کند. در طول عمل، پزشک می تواند نمونه برداری نیز انجام دهد.
چرا لاپاراسکوپی انجام می شود؟
اغلب اوقات لاپاراسکوپی برای شناسایی و تشخیص منبع درد لگنی یا شکمی به کار رفته و معمولا زمانی اجرا می شود که روش های غیر تهاجمی کمکی به تشخیص نمی کند.
در بسیاری از موارد، مشکلات شکمی به کمک تکنیک های تصویربرداری مانند موارد زیر نیز تشخیص داده می شود:
- فراصوت، که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر بدن استفاده می کند.
- سی تی اسکن، که از پرتوهای ایکس به خصوص برای ایجاد تصاویر مقطعی از بدن استفاده می کند.
- MRI، که از آهنربا و امواج رادیویی برای تولید تصاویر بدن استفاده می کند.
لاپاراسکوپی زمانی انجام می شود که این تست ها اطلاعات کافی را برای تشخیص فراهم نمی کنند. گاهی از این روش برای نمونه برداری از یک اندام به خصوص در شکم استفاده می شود.
گاهی پزشک برای معاینه موارد زیر نیز انجام لاپاراسکوپی را تجویز می کند:
- آپاندیس
- کیسه صفرا
- کبد
- پانکراس
- روده کوچک و بزرگ
- طحال
- معده
- اندام های لگنی یا تولیدمثلی
با مشاهده این نواحی به کمک لاپاراسکوپ، پزشک می تواند موارد زیر را شناسایی کند:
- توده یا تومور شکمی
- وجود مایع در حفره شکمی
- بیماری کبدی
- اثربخشی درمان های به خصوص
- درجه پیشرفت یک سرطان به خصوص
خطرات لاپاراسکوپی چیست؟
شایع ترین خطرات مرتبط با لاپاراسکوپی، خونریزی، عفونت و آسیب به اندام های شکمی است. اگرچه، این موارد به ندرت اتفاق می افتند.
پس از عمل، لازم است وجود هرگونه علائم عفونت بررسی شود. در صورت تجربه موارد زیر باید با پزشک تماس گرفته شود:
- تب یا لرز
- درد شکمی که با گذشت زمان شدیدتر می شود
- قرمزی، تورم، خونریزی در محل برش ها
- حالت تهوع یا استفراغ مداوم
- تنگی نفس
- ناتوانی در ادرار
- سرگیجه
ریسک اندکی وجود دارد که اندام های مورد معاینه طی لاپاراسکوپی، آسیب ببینند. در صورت سوراخ شدن یک اندام، ممکن است خون و مایعات دیگر نیز به داخل بدن نشت کند.
در این صورت، برای ترمیم آسیب نیاز به جراحی دیگر است.
خطرات دیگر عبارت اند از:
- عوارض ناشی از بیهوشی عمومی
- التهاب دیواره شکمی
- لخته خونی که می تواند به لگن، پاها یا ریه ها منتقل شود
در برخی مواقع، جراح معتقد است خطر لاپاراسکوپی تشخیصی بسیار بالا است.
این وضعیت اغلب برای کسانی رخ می دهد که قبلا جراحی شکمی انجام داده اند که این امر، خطر چسبندگی بین ساختارهای شکمی را افزایش می دهد.
انجام لاپاراسکوپی در زمان وجود چسبندگی، زمان بسیار بیشتری می گیرد و خطر آسیب به اندام ها را افزایش می دهد.
چگونه باید برای لاپاراسکوپی آماده شد؟
لازم است پزشک را از مصرف هرگونه داروی تجویزی یا بدون نسخه مطلع کرد. او اطلاعات لازم در مورد چگونگی مصرف داروها پیش از عمل و پس از آن را در اختیار فرد خواهد گذاشت.
گاهی پزشک، دوز هرگونه داروی موثر بر نتیجه لاپاراسکوپی را تغییر می دهد. این داروها عبارت اند از:
- ضد انعقادها مانند رقیق کننده های خون
- داروهای ضد التهابی غیر استروییدی مانند آسپرین یا ابیوپروفن
- سایر داروهای موثر بر لخته شدن خون
- مکمل های گیاهی یا غذایی
- ویتامین K
در صورت بارداری یا احتمال بارداری نیز باید به پزشک اطلاع داده شود. این کار، خطر آسیب به کودک را کاهش می دهد.
پیش از لاپاراسکوپی، ممکن است پزشک دستور انجام تست خون، تست ادرار، الکتروکاردیوگرام، تست اشعه ایکس قفسه سینه و برخی تست های تصویربرداری مانند فراصوت، سی تی اسکن یا MRI را صادر کند.
این تست ها به پزشک در درک بهتر ناهنجاری کمک می کند. نتایج حاصل نیز برای پزشک به منزله راهنمایی بصری از داخل شکم بوده و می تواند اثربخشی لاپاراسکوپی را افزایش دهد.
احتمالا نیاز است حداقل هشت ساعت پیش از لاپاراسکوپی از خوردن و آشامیدن پرهیز شود. لازم است یکی از اعضای خانواده یا دوستان نیز فرد را پس از عمل به خانه برساند.
لاپاراسکوپی اغلب با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می شود که می تواند باعث خواب آلودگی فرد شده و رانندگی تا چند ساعت پس از جراحی را برای او غیرممکن کند.
لاپاراسکوپی چگونه انجام می شود؟
لاپاراسکوپی معمولا به صورت سرپایی انجام می شود. به این معنی که فرد می تواند در همان روز جراحی به خانه برود.
این عمل در بیمارستان یا مرکز جراحی صورت می گیرد.
احتمالا برای این نوع جراحی، فرد تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. به این معنی که در طول عمل می خوابد و هیچ دردی احساس نمی کند.
در بیهوشی عمومی، ست تزریق وریدی در یکی از وریدها کار گذاشته شده و از طریق آن، داروهای به خصوصی وارد بدن شده و آب بدن نیز تامین می شود.
در برخی موارد، بی حسی موضعی صورت می گیرد. این نوع بی حسی، ناحیه را بی حس کرده و فرد با وجود بیدار بودن، دردی را احساس نمی کند.
طی لاپاراسکوپی، جراح، برشی را در زیر ناف ایجاد کرده و یک لوله کوچک به نام کانولا را وارد می کند. از کانولا برای متورم کردن شکم با گاز کربن دی اکسید استاده می شود.
این گاز به پزشک اجازه مشاهده واضح تر اندام های شکمی را می دهد.
پس از متورم شدن شکم، جراح، لاپاراسکوپ را از طریق برش وارد می کند. دوربین متصل به لاپاراسکوپ، تصاویر را روی یک صفحه نشان داده و امکان مشاهده اندام ها را فراهم می کند.
تعداد و اندازه برش ها به نوع بیماری بستگی دارد. به طور کلی، یک تا چهار برش 1 تا 2 سانتیمتری ایجاد می شود.
این برش ها امکان ورود سایر ابزارها را فراهم می کند. برای مثال، گاهی برای نمونه برداری نیاز به استفاده از ابزار جراحی دیگری است.
پس از اتمام عمل، ابزارها خارج شده، برش ها به کمک بخیه یا چسب جراحی بسته شده و گاهی باندهایی روی برش ها گذاشته می شود.
زمان لازم برای بهبودی پس از انجام لاپاراسکوپی چقدر است؟
پس از اتمام جراحی، فرد تا چند ساعت قبل از مرخص شدن، تحت نظر خواهد بود. علائم حیاتی مانند تنفس و ضربان قلب با دقت بررسی خواهد شد.
کادر بیمارستان، هرگونه واکنش منفی نسبت به بیهوشی یا عمل را تحت نظر خواهند داشت.
زمان مرخص شدن متفاوت بوده و به موارد زیر بستگی دارد:
- شرایط فیزیکی عمومی
- نوع بیهوشی
- واکنش بدن به جراحی
در برخی موارد، فرد شب را در بیمارستان سپری می کند.
در صورت بیهوشی عمومی، لازم است یکی از اعضای خانواده یا دوستان، فرد را به خانه برساند. اثرات بیهوشی عمومی معمولا تا چند ساعت باقی می ماند، بنابراین رانندگی پس از عمل می تواند خطرناک باشد.
طی روزهای پس از لاپاراسکوپی، ممکن است فرد در نواحی مجاور برش ها احساس درد داشته باشد. هرگونه درد یا ناراحتی باید طی چند روز بهبود یابد. گاهی پزشک برای تسکین درد، دارو تجویز می کند.
درد شانه پس از عمل نیز شایع است که معمولا ناشی از گاز کربن دی اکسیدی است که برای متورم کردن شکم استفاده شده است.
این گاز می تواند دیافراگم را که اعصاب مشترکی با شانه دارد، تحریک کرده و باعث نفخ شود. این احساس ناراحتی باید طی چند روز از بین برود.
معمولا طی یک هفته می توان به تمام فعالیت های طبیعی ادامه داد. لازم است حدود دو هفته پس از لاپاراسکوپی، جلسه ملاقاتی با پزشک تشکیل شود.
در اینجا برخی از اقدامات برای تضمین ریکاوری بهتر آورده شده است:
- آغاز فعالیت های سبک به منظور کاهش خطر ایجاد لخته خونی
- خواب بیشتر از حد معمول
- استفاده از قرص های گلو برای کاهش گلودرد
- پوشیدن لباس های گشاد
نتایج لاپاراسکوپی
در صورت نمونه برداری، پاتولوژیست به بررسی آن خواهد پرداخت. پاتولوژیست، پزشک متخصص در آنالیز بافت است. گزارشی با تحلیل نتایج برای پزشک ارسال می شود.
نتایج طبیعی لاپاراسکوپی، عدم وجود خونریزی شکمی، فتق و انسداد روده ای را نشان می دهد. این نتایج به معنی سلامت تمام اندام ها نیز می باشد.
نتایج غیرطبیعی، عارضه های معینی را نشان می دهد، مانند:
- چسبندگی یا اسکار حاصل از جراحی
- فتق
- التهاب آپاندیس
- فیبرویید یا زائده های غیرطبیعی در رحم
- کیست یا تومور
- سرطان
- التهاب کیسه صفرا
- اندومتریوز، اختلالی که در آن، بافت تشکیل دهنده لایه پوششی رحم، در خارج از رحم رشد می کند
- آسیب یا ضربه به یک اندام خاص
- بیماری التهاب لگن، عفونت اندام های تولیدمثل
پزشک، جلسه ملاقاتی را برای گفتگو در مورد نتایج تنظیم خواهد کرد. در صورت وجود عارضه جدی، پزشک، گزینه های درمانی مناسب را با فرد در میان گذاشته و با همکاری او، برنامه ای را برای حل آن مشکل تنظیم خواهد کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت نوبت با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
