ناتوانی یا کم توانی ذهنی چیست + درمان آن
ناتوانی یا کم توانی ذهنی شامل مشکلاتی در توانایی های ذهنی است که در دو زمینه بر عملکرد فرد تأثیر می گذارد:
- عملکرد فکری (مانند یادگیری، حل مسئله، قضاوت).
- عملکرد انطباقی (فعالیت های زندگی روزمره مانند ارتباطات و زندگی مستقل).
علاوه بر این، مشکلات فکری و انطباقی در اوایل دوره رشد شروع می شود.
کم توانی ذهنی در سه دسته خفیف (اکثر افراد دارای ناتوانی ذهنی در این دسته هستند)، متوسط یا شدید تعیین می شود. علائم کم توانی ذهنی در دوران کودکی شروع می شود.
حدود 1% از جمعیت، دچار کم توانی ذهنی هستند و از این تعداد حدود 85% کم توانی ذهنی خفیف دارند. ناتوانی ذهنی در میان مردان بیشتر از زنان است.
تاخیر در شکل گیری مهارت های زبانی یا حرکتی تا دو سالگی دیده شود. با این حال، کم توانی ذهنی خفیف تا سن مدرسه و زمانی که کودک در تحصیل به مشکل بر می خورد، شناسایی نمی شود. برای دریافت مشاوره و راهکارهای بیشتر برای پیشگیری و مقابله با ناتوانی یا کم توانی ذهنی در کودک خود، می توانید به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید.
تشخیص کم توانی ذهنی
کم توانی ذهنی با مشکلاتی در عملکرد ذهنی و انطباقی شناسایی می شود.
عملکرد فکری با آزمون‌های هوش جامع، معتبر از نظر روان‌سنجی و متناسب با فرهنگ فرد اندازه‌گیری می‌شود. اگرچه، دیگر برای تشخیص نیازی به نمره آزمون IQ در مقیاس کامل نیست، تست استاندارد به عنوان بخشی از تشخیص این بیماری استفاده می شود.
مقیاس کامل (حدود 70 تا 75) نشان دهنده محدودیت قابل توجهی در عملکرد فکری است. با این حال، نمره IQ باید در زمینه مشکلات فرد در توانایی های ذهنی عمومی تفسیر شود.
علاوه بر این، نمرات در خرده آزمون‌ها می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی متفاوت باشد، به طوری که گاهی نمره IQ در مقیاس کامل به طور دقیق عملکرد فکری کلی را منعکس نمی کند. بنابراین، در تفسیر نتایج تست های هوش به قضاوت بالینی نیاز است.
سه حوزه برای عملکرد انطباقی در نظر گرفته شده است:
- مفهومی : زبان، خواندن، نوشتن، ریاضی، استدلال، دانش، حافظه.
- اجتماعی : همدلی، قضاوت اجتماعی، مهارت های ارتباطی، توانایی پیروی از قوانین و توانایی ایجاد و حفظ دوستی ها.
- عملی : استقلال در زمینه هایی مانند مراقبت شخصی، مسئولیت های شغلی، مدیریت پول، تفریح، و مدیریت وظایف در مدرسه و محل کار.
عملکرد انطباقی از طریق معیارهای استاندارد شده فردی و مصاحبه با دیگران، مانند اعضای خانواده، معلمان و مراقبان ارزیابی می شود.
علل کم توانی ذهنی
علل مختلفی برای ناتوانی ذهنی وجود دارد. کم توانی ذهنی می تواند با یک سندرم ژنتیکی مانند سندرم داون یا سندرم ایکس شکننده همراه باشد یا به دنبال یک بیماری مانند مننژیت، سیاه سرفه، سرخک یا پس از ضربه به سر در دوران کودکی یا در اثر قرار گرفتن در معرض سمومی مانند سرب یا جیوه ایجاد شود.
عوامل دیگری که ممکن است در کم توانی ذهنی نقش داشته باشند عبارتند از:
- ناهنجاری کاورنوما مغزی
- بیماری مادر
- تأثیرات محیطی (الکل، مواد مخدر یا سایر سموم)
- حادثه ای در زمان زایمان
- عفونت در دوران بارداری
- مشکلات هنگام تولد، مانند دریافت نکردن اکسیژن کافی
بیشتر بخوانید : نوار مغز و آشنایی با مراحل آن
درمان کم توانی ذهنی
ناتوانی ذهنی یک عارضه مادام العمر است. با این حال، مداخله زودهنگام و مداوم ممکن است عملکرد فرد را بهبود بخشد و فرد را قادر به رشد و پیشرفت در طول زندگی خود کند. عارضه های زمینه ای یا ژنتیکی و بیماری های همزمان اغلب زندگی افراد کم توان ذهنی را پیچیده تر می کنند.
پس از تشخیص کم توانی ذهنی، کمک به افراد کم توان ذهنی بر توجه به نقاط قوت، نیازها و حمایت های مورد نیاز او برای داشتن عملکرد مناسب در خانه، مدرسه، محل کار و در جامعه متمرکز می شود.
خدمات مخصوص افراد دارای معلولیت ذهنی و خانواده های آنها می تواند زمینه ای را برای مشارکت کامل این افراد در جامعه فراهم کند.
انواع مختلفی از پشتیبانی ها و خدمات می توانند کمک دهنده باشند، مانند:
- مداخله زودهنگام (نوزادان و کودکان نوپا)
- آموزش ویژه
- حمایت از خانواده (به عنوان مثال، گروه های حمایتی مراقبت از خانواده ها)
- خدمات مرتبط با عبور از کودکی به بزرگسالی
- برنامه های شغلی
- برنامه های روزانه برای بزرگسالان
- مسائل مربوط به مسکن و محل اقامت
- مدیریت موردی
بر اساس قانون فدرال آمریکا (قانون آموزش افراد دارای معلولیت، IDEA، 1990)، خدمات مداخله زودهنگام، برای شناسایی و کمک به نوزادان و کودکان نوپا با معلولیت است.
بر اساس قانون فدرال، آموزش‌های ویژه و خدمات مرتبط با کودکان واجد شرایط دارای معلولیت، از جمله معلولیت ذهنی، رایگان است.
علاوه بر این، پشتیبانی می‌تواند از طرف خانواده، دوستان، همکاران، اعضای جامعه، مدرسه، تیم پزشکی یا یک سیستم خدماتی باشد. راهنمای شغلی نمونه ای از پشتیبانی است که می تواند توسط یک سیستم خدمات ارائه شود.
با حمایت مناسب، افراد کم توانی ذهنی قادر به ایفای نقش های موفق و سازنده در جامعه خواهند بود.
تشخیص کم توانی ذهنی اغلب واجد شرایط بودن برای دریافت خدمات و حمایت از حقوق آنها، مانند خدمات آموزشی ویژه و خدمات خانگی و اجتماعی را تعیین می کند.
انجمن آمریکایی ناتوانی‌های فکری و رشدی (AAIDD) تاکید می‌کند که دلیل اصلی ارزیابی افراد دارای ناتوانی ذهنی شناسایی و ارائه حمایت‌ها و خدماتی است که به رشد آنها در جامعه کمک می‌کنند.
بیماری های مرتبط و همزمان
افراد کم توان ذهنی، اغلب دچار برخی بیماری های سلامت روان، رشد عصبی و جسمانی نیز هستند، از جمله اختلال طیف اوتیسم، فلج مغزی، صرع، اختلال کمبود توجه، بیش فعالی، اختلال کنترل تکانه و اختلالات افسردگی و اضطراب.
شناسایی و تشخیص مشکلات همزمان می تواند چالش برانگیز باشد، برای مثال تشخیص افسردگی در فردی با توانایی کلامی محدود.
نقش خانواده در شناسایی تغییرات کوچک اهمیت زیادی دارد. برای داشتن یک زندگی سالم و رضایت بخش، مهم است که تشخیص و درمان دقیق انجام شود.
- اختلال طیف اوتیسم
- اختلال کمبود توجه-بیش فعالی
- اختلال کنترل تکانه
- افسردگی
- اختلالات اضطرابی
بیشتر بخوانید : درمان اختلال حرکتی دیستونی + علائم و علل
نکاتی برای والدین
- کمک بخواهید، درباره ناتوانی فرزندتان اطلاعات کسب کنید.
- با سایر والدین کودکان دارای معلولیت ارتباط برقرار کنید.
- صبور باشید؛ یادگیری ممکن است برای فرزند شما کندتر باشد.
- استقلال و مسئولیت پذیری را در کودک تان تشویق کنید.
- در مورد خدمات آموزشی مورد نیاز فرزندتان آموزش ببینید.
- درباره قوانینی که به فرزندتان در داشتن بهترین زندگی ممکن کمک می کند، اطلاعات کسب کنید.
- در جامعه خود به دنبال فرصت هایی برای فعالیت های اجتماعی، تفریحی و ورزشی باشید (مانند المپیک ویژه معلولین).
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
