تست نوار مغز در تشخیص تشنج

تست نوار مغز بدون خواب و بیدار ماندن به مدت طولانی قبل از تست یا الکتروانسفالوگرام، نوعی تست نوار مغزی است که برای انجام آن بیمار می­بایست کمتر از حد معمول خوابیده باشد.

مانند هر تست نوار مغز استانداردی، این آزمایش نیز یک روش غیر تهاجمی برای ثبت فعالیت الکتریکی مغز است که برای این منظور الکترودهایی را به پوست سر متصل می­کنند تا امواج غیر طبیعی مغز را شناسایی کند.

تست های نوار مغزی معمول، تشنج و صرع را تشخیص می­دهند اما تست نوار مغز محروم از خواب، قادر به تشخیص تشنج های نامحسوس مانند تشنج غایب و تشنج کانونی نیز می­باشد.

مقالۀ پیش رو اطلاعاتی را دربارۀ نوار مغزی محروم از خواب، اهداف این تست، خطرات، هزینه های احتمالی و هرآنچه که قبل و بعد از انجام تست باید دانست را در اختیار خوانندگان قرار می­دهد.

هدف از تست نوار مغز به روش محرومیت از خواب چیست؟

سالهاست که مطالعاتی پیرامون رابطۀ خواب و صرع در حال انجام است. اما تست نوار مغز به روش محرومیت از خواب، به عنوان یک روش فعال، صرع و حملات متناوب صرع را تشخیص می­دهد و همچنین الگوهای الکتریکی غیرطبیعی که مشخصۀ صرع بوده و ممکن است در خلال تشنج بالینی اتفاق ­افتد را شناسایی می­کند.

متخصص مغز و اعصاب با بورد تخصصی صرع در صورتی که با انجام تست نوار مغزی معمول قادر به شناسایی فعالیت الکتریکی غیرعادی مغز بیماری که مشکوک به تشنج است نباشد، غالباً انجام تست نوار مغزی محروم از خواب را برای او تجویز می­کند.

روش محرومیت از خواب دقت تشخیص صرع را افزایش داده و همچنین احتمال تشخیص الگوهای الکتریکی که به ترشحات کنترل نشده از نورونها معروف هستند را افزایش می­دهد.

تست­های نوار مغزی معمول، قادر به تشخیص موارد بسیاری هستند از جمله:

• تومورهای مغزی
• آسیب های مغزی ناشی از صدمه و آسیب سر
• سایر اختلالات عملکرد مغز
• التهاب مغزی
• سکتۀ مغزی
• کما یا بی­هوشی
•   اختلال های خواب

تست نوار مغز به روش محرومیت از خواب عمدتاً تغییرات فعالیت مغزی ناشی از اختلالات مختلف مغزی مانند صرع یا تشنج را ارزیابی می­کند و قادر به تشخیص و تمییز انواع مختلفی از صرع است.

تشنج گاهی با علائم روانی همراه است.

بنابراین گاهی در یک بیماری خاص، پزشک با استفاده از تست نوار مغز به روش محرومیت از خواب، ناهنجاری هایی که عموماً در طول تشنج رخ می­دهند را شناسایی می­کند.

تست نوار مغزی به روش محرومیت از خواب گرچه روشی رایج برای تشخیص صرع و تشنج است اما پروتکل یا دستورالعمل این تست بنا بر نظر و صلاح­دید پزشک ممکن است متفاوت باشد.

برای مثال پزشک ممکن است بر اساس شرایط هر بیمار نظر متفاوتی در رابطه با میزان خواب وی در شب قبل، زمان انجام تست، و حتی تعیین روز انجام تست داشته باشد.

بر این اساس ممکن است نتایج تست انجام شده در یک مرکز با نتایج همان آزمایش در مراکز دیگر متفاوت باشد.

خطرات و مواردی که مانع از انجام تست نوارمغز به روش محرومیت از خواب می­شود

تست نوار مغز به روش محرومیت از خواب روشی ایمن، بدون درد بوده که خطری جدی برای بیمار ندارد.

اکثر افراد در طول انجام تست معمولاً احساس ناخوشایندی ندارند و یا به میزان کمی آن را تجربه خواهند کرد، و نکتۀ حائز اهمیت این است که الکترودها بار الکتریکی به مغز منتقل نمی­کنند، بلکه تنها فعالیت الکتریکی مغز را ارزیابی می­کنند.

مانند روش­های تحریک و تهییج مغزی که در تست نوار مغزی استفاده می­شود مانند چراغ های چشمک زن، یا تنفس عمیق؛ بی خوابی نیز منجر به تحریک فعالیت های مغزی شده که می­تواند منجر به تشنج شود.

افرادی که از تست نوارمغزی بی خوابی استفاده می­کنند در تمام مراحل تست، تحت کنترل خواهند بود.

افراد مستعد تشنج، در صورتی که در خلال انجام تست، دچار تشنج شوند بلافاصله با داروهای ضدتشنج درمان خواهند شد.

در صورت طولانی شدن تشنج مانند شرایطی که در صرع رخ می­دهد، دستگاه اکسیژن و تجهیزات ایمنی مناسب در نزدیکی اتاق نظارت نگه داشته می­شود تا در صورت بروز مشکل، به کمک آنها بلافاصله برطرف شود.

مواردی که پیش از تست نوارمغزی باید رعایت نمود

زمان سنجی

تست نوارمغزی معمول، حدود 1 ساعت تا 1ساعت و نیم زمان می­برد و حدود 20 تا 40 دقیقه هم طول می­کشد تا با استفاده از الکترودهای متصل به مغز، فعالیت مغز را ثبت ­کنند.

اما تست نوار مغزی بابی خوابی معمولاً چند ساعت طول می­کشد.

همچنان که بیمار در حال خوابیدن یا چرت زدن است عملیات ثبت فعالیت مغز ادامه می­یابد. پس از پایان آزمایش، بیمار می­تواند بلافاصله به خانه بازگردد.

پزشک قبل از انجام تست، از بیمار می­خواهد که کمتر بخوابد و یا از داشتن خواب کامل در شب قبل از آزمایش خودداری کند.

میزان خواب بیمار به دستور پزشک بستگی دارد و حتی المقدور باید دستورالعمل های پزشک را پیروی کرد.

تست نوارمغزی به روش محرومیت از خواب در اغلب موارد در ابتدای صبح انجام می­شود تا تاثیر بی­خوابی را بر فعالیت مغزی ارزیابی کنند چرا که ممکن است بیمار در خلال روز به دلیل فشار بی­خوابی، بخوابد.

موقعیت

تست نوارمغزی بی خوابی معمولاً یک روش سرپایی بوده و نیازی به بستری شدن بیمار، نیست.

بسته به شرایط بیمار و نظر پزشک، این آزمایش ممکن است در مطب پزشک، آزمایشگاه، بیمارستان و یا کلینیک انجام شود.

در بعضی موارد، برای تشخیص صرع در بیمار نیاز به کنترل و نظارت طولانی مدت بیمار بوده که اینکار از طریق نظارت ویدیویی انجام خواهد شد.

ترتیب دادن نحوۀ بازگشت به خانه

از آنجائیکه برای انجام تست مغزی به روش محرومیت از خواب، بیمار خواب آلوده خواهد بود، لذا حتما باید حداقل یک نفر همراه داشته باشد تا پس از آزمایش او را تا خانه مشایعت نماید.

لباس مناسب برای انجام تست

از آنجا که بیمار در طول آزمایش، در حالت نشسته یا دراز کشیده خواهد بود، لذا توصیه می­شود تا لباسی راحت بر تن داشته باشد و درصورتیکه لباس دارای دکمه یا زیپ باشد بهتر است که آن ها را باز کند.

در این تست نیازی به پوشاندن سر نیست و استفاده از جواهرات نیز مجاز بوده، اما با توجه به مکان قرارگیری الکترودها بهتر است که از گوشواره یا آویزهای بلند استفاده نشود.

وضعیت مو

موها پیش از انجام تست باید تمیز باشند و نباید از هیچگونه مواد آرایشی و بهداشتی چون روغن های طبیعی، نرم کننده، کرم مو، ژل یا اسپری مو استفاده کرد چرا که این محصولات مانع از چسبیدن ژل یا خمیر مخصوص قرار دادن الکترودها، روی پوست سر می­شود.

غذا و نوشیدنی ها

می­بایست حداقل 8 تا 12 ساعت قبل از آزمایش از مصرف هرگونه نوشیدنی حاوی کافئین، مانند قهوه یا چای ، خودداری کرد.

کافئین ممکن است در نتایج آزمایش اختلال ایجاد کند.

پیش از انجام تست نباید ناشتا بود، چراکه سطح پایین قند خون نیز در نتیجۀ آزمایش تاثیر می­گذارد.

در صورت استفاده از داروهای و مکمل های بدون نسخه، حتماً باید به پزشک خود اطلاع داد. و بنا بر نظر پزشک، مصرف داروهای تجویزی چنانچه در نتیجۀ آزمایش اختلال ایجاد نکند(مانند داروهای آرامبخش) باید ادامه یابد.

هزینه و بیمه های درمانی

بیمه های درمانی در صورتیکه ضرورت انجام تست نوارمغزی، از سوی پزشک برای بیمار تایید شود، هزینۀ آن را تحت پوشش قرار می­دهند.

اما در صورتیکه بیمار تحت پوشش هیچ بیمه­ ای نباشد و یا اعتبار بیمه اش تمام شده باشد باید هزینۀ آزمایش و حق ویزیت را پرداخت کند.

هزینۀ انجام این تست با توجه به مکانی که تست انجام می­شود (هزینۀ انجام تست در مطب ها به تبع از بیمارستان و کلینیک بیشتر خواهد بود.) و وضعیت اقامت بیمار (سرپایی یا بستری) متفاوت خواهد بود.

توصیه می­شود که حتماً پیش از انجام آزمایش، هرگونه مسئله و نگرانی مالی در این خصوص را برطرف نمود.

در طول انجام آزمایش

بیمار پیش از آزمایش باید رضایت نامه ی را امضا کند. تکنسین نوارمغزی مسئولیت اجرای آزمون و نظارت بر بیمار را در طول آزمایش بر عهده خواهد داشت.

برای انجام تست نوار مغزی بیمار به اتاق آزمایش راهنمایی می­شود، در صورتیکه در بیمارستان تست انجام ­شود، بیمار به واحد کنترل صرع، که معمولاً در بخش عصب شناسی یا صرع است منتقل می­شود.

اتاق آزمایش معمولاً کم نور و ساکت است و بیمار با آرامش باید روی یک صندلی نشسته یا روی تخت دراز بکشد.

قبل از قرار دادن الکترودها، تکنسین سر بیمار را اندازه گیری می­کند تا محل دقیق نقاطی که قرار است الکترودها روی آن واقع شوند را شناسایی کند.

در تست نوار مغزی بی خوابی حدود حداقل 16 و حداکثر 25 الکترود روی سر بیمار قرار می­گیرد.

تکنسین با استفاده از یک کرم لایه­ بردار، محل قرارگیری الکترودها را به آرامی پاک می­کند؛ این کار منجر به چسبندگی بهتر خمیر یا ژل الکترود به پوست سر شده و همچنین به نوبه خود، منجر به افزایش کیفیت خوانش سیگنال ها می­شود.

پس از شروع تست نوار مغزی محروم از خواب، تکنسین از بیمار می­خواهد که چشم های خود را به آرامی ببندد و چند نفس عمیق بکشد.

پس از شروع آزمایش، بیمار باید حتماً ثابت و بدون حرکت بماند حتی چشمک زدن یا بلع می تواند خوانش را دچار اختلال کند؛ برای این منظور معمولاً توصیه می­شود که بیمار در حین آزمایش چرت بزند.

تکنسین به منظور مشاهده هرگونه علائم تشنج ناشی از این تست به طور مرتب بیمار را تحت نظر خواهد داشت.

پس از انجام تست

پس از اتمام آزمایش، تکنسین الکترودها را جدا کرده و به کمک مقداری آب یا استون محل اتصال خمیر یا ژل را پاک می­کند.

اگرچه پس از پایان تست، فرد معمولاً به دلیل کم خوابی خسته تر از حالت معمول خواهد بود اما باید قادر به انجام فعالیت های طبیعی باشد.

بهتر است که یک نفر همراه بیمار باشد تا پس از اتمام تست او را به خانه برساند.

پس از انجام تست حتماً پوست سر را باید شست. به دلیل چسب یا ژل مورد استفاده در فرایند تست، ممکن است پوست سر ملتهب شود که البته طی چند روز برطرف خواهد شد.

در صورتی که بیمار، پیش از انجام تست مصرف برخی داروها را متوقف کرده باشد تحت نظارت پزشک می­بایست دوباره مصرف آنها را از سر بگیرد.

تفسیر نتایج تست

نتایج تست نوار مغز باید  توسط یک متخصص مغز و اعصاب با بورد تخصصی صرع تفسیر شود.

آزمایشگاه نتایج آزمایش را به صورت یک گزارش به متخصص ارجاع می­دهد. زمان آماده شدن نتایج بستگی به روند تفسیر نتایج توسط متخصص مغز و اعصاب دارد، جواب تست ممکن است بلافاصله پس از تست آماده شود و یا حتی چندین هفته طول بکشد.

بر اساس این نتایج، متخصص مغز و اعصاب وجود فعالیت الکتریکی غیر طبیعی مغز و وجود هرگونه تشنج آشکار را تشخیص خواهد داد.

متخصص برای ارزیابی وضعیت بیمار، علاوه بر نتایج آزمایش، به موارد دیگری از جمله تمام مشاهدات انجام شده در هنگام تست، تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه جسمی و آزمایشات قبلی او توجه خواهد کرد.

در صورت وجود فعالیت الکتریکی غیرعادی مغز در طول تست نوارمغزی به روش محرومیت از خواب، ممکن است یکی از وضعیت های زیر تشخیص داده شود:

•   صرع عمومی
• صرع کانونی
• سایر سندروم های صرعی

بیشتر بخوانید: تست نوار مغز صرع یا اپیلپسی + تشخیص

ادامۀ روند درمان پس از تشخیص بیماری

پس از ارزیابی و تشخیص وضعیت بیمار، پزشک جلسۀ ملاقاتی را با بیمار هماهنگ می­کند.

گاهی لازم است تا یکی از اعضای خانواده یا یک دوست همراه بیمار باشد تا از نكات مهم و ضروری که در رابطه با وضعیت بیمار وجود دارد مطلع شود.

گاهی لازم است تا مواردی که پزشک بدان ها اشاره می­کند را یادداشت نمود. بیمار باید در رابطه به نیاز به هر گونه ارزیابی بعدی برای تشخیص بیشتر و عواملی که ممکن است بر نتیجۀ تست نوار مغزی بی خوابی تاثیر بگذارد از پزشک خود سوال بپرسد.

در صورت غیرطبیعی بودن نتایج، پزشک برای تشخیص ضایعات یا ناهنجاری های دیگر مغز که ممکن است منجر به تشنج شود انجام آزمایشات دیگری چون نوع دیگری از تست نوار مغزی یا آزمایشات تصویربرداری، مانند تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) را تجویز کند.

روش های درمان صرع بستگی به تشخیص نهایی وضعیت بیمار دارد که ممکن است با دارو یا جراحی درمان شود.

سخن آخر

داشتن علائم تشنج یا عارضه ای که لازم به انجام تست نوارمغزی باشد ممکن است برای افراد دلهره ­آور باشد.

کم خوابی در طول تست نوارمغزی به روش محرومیت از خواب به دستیابی به اطلاعات و نتایج بهینه که از تست نوار مغزی معمول قابل اخذ نیست کمک می­کند.

طولانی شدن فرایند بررسی نتایج ممکن است فرد را دچار اضطراب کند در این صورت بهتر است بیمار بر روی تاثیر و ارزش نتیجۀ آزمون در روند درمان و بهبودی خود تمرکز کند.

متخصص مغز و اعصاب با بورد تخصصی صرع، پس از انجام موفق­یت آمیز تست نوارمغزی به روش محرومیت از خواب و تفسیر مناسب، وضعیت و شرایط سلامتی بیمار را تشریح خواهد کرد و در رابطه با روند درمان او برنامۀ مناسب درمانی را اتخاذ خواهد نمود.

بیشتر بخوانید: تست نوار مغز کودکان تهران

بیشتر بخوانید: نوار مغز یا EEG – الکتروانسفالوگرام

خدمات آزمایشگاهی کلینیک یادمان شامل تست نوار مغز می باشد. برای انجام بررسی های اولیه می توانید یک نوبت ملاقات با پزشک مغز و اعصاب کلینیک یادمان، دکتر بابک جلالیان، تنظیم کنید

برای انجام تست نوار مغز، نوار عصب و عضله و یا تست نوار مثانه با کلینیک یادمان با شماره‌های ۰۲۱۸۸۰۷۴۱۹۶ و ۰۲۱۸۸۰۸۸۵۴۱ تماس بگیرید.

آدرس و اطلاعات تماس با کلینیک یادمان تب

  کلینیک تست نوار مغز یادمان در شهرک غرب