سندروم تونل کارپال
سندروم تونل کارپال عارضه ای دردناک و پیش رونده است که زمانی رخ می دهد که عصب میانی در مچ فشرده می شود.
این عارضه هنگامی اتفاق می افتد که یک عصب متورم می شود، تاندون ها ملتهب می شوند یا عاملی باعث تورم در تونل کارپال می شود.
علائم شامل خارش یا سوزش و بی حسی در کف دست و انگشتان دست، خصوصا انگشت شست و انگشت اشاره است.
موسسه ملی اختلالات نورولوژیکی و سکته مغزی، سندروم تونل کارپال را با عنوان “شایع ترین و شناخته شده ترین نوروپاتی که در آن، اعصاب محیطی بدن فشرده شده یا آسیب می بینند” تعریف می کند.
سندروم تونل کارپال، بین 3 تا 6 درصد از بزرگسالان را در ایالات متحده درگیر کرده است. معمولا بین 45 تا 64 سالگی رخ می دهد و شیوع آن با سن افزایش می یابد.
این عارضه می تواند در یک یا هر دو مچ ظاهر شود و در زنان نسبت به مردان شایع تر است.
بدون درمان، سندروم تونل کارپال می تواند تاثیری منفی بر روی کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
در نهایت، عصب میانی می تواند به شدت آسیب ببیند و باعث بی حسی دائمی در انگشتان دست و ضعف دائمی در عضلاتی شود که توسط عصب میانی، عصب رسانی می شده اند.
این عارضه اغلب با استفاده از کامپیوتر مرتبط است اما گزارشات موجود به دهه 1800 باز می گردد. جراحان ارتوپدی پیش از استفاده وسیع از کامپیوتر نیز با این عارضه آشنا بودند.
علائم سندروم تونل کارپال
علائم به تدریج با گذشت زمان آشکار می شوند.
اولین علائم، اغلب در طول شب یا در زمان بیدار شدن در صبح ظاهر می شوند.
بیماران احساس می کنند نیاز است دست های خود را در زمان بیدار شدن تکان دهند. ممکن است احساس ناراحتی، آن ها را چندین بار در طول شب بیدار کند.
سه علامت اصلی مرتبط با سندروم تونل کارپال عبارت اند از:
- درد
- بی حسی
- خارش
این علائم در انگشت شست و دو انگشت مجاور آن و نیز نیمی از انگشت حلقه ایجاد می شود. گاهی این علائم به بقیه دست و ساعد نیز سرایت می کنند.
با پیشرفت عارضه، ممکن است علائم در طول روز نیز باقی بمانند. فرد، قدرت گرفتن اجسام را از دست می دهد و مچ کردن دست و گرفتن اجسام کوچک برایش دشوار می شود.
باز کردن بطری نوشابه، بستن دکمه و تایپ نیز برای او تبدیل به یک کار چالش برانگیز می شود.
در صورت عدم درمان، ماهیچه های انگشت شست، قدرت خود را از دست می دهند و فرد دیگر نخواهند توانست گرمی و سردی را با انگشت شست و سایر انگشتان تشخیص دهد.
علائم پس از استفاده از دست درگیر، پدیدار می شوند یا بدتر می شوند. در صورتی که دست به مدت طولانی در یک حالت باقی بماند، احساس خارش، سوزش و درد بدتر می شود.
درمان سندروم تونل کارپال
هدف از درمان، کاهش علائم و کاهش سرعت پیشرفت سندروم تونل کارپال از طریق کاهش فشار وارد بر عصب میانی است.
ممکن است در افراد دارای علائم خفیف، عارضه بدون درمان طی چند ماه بهبود یابد خصوصا اگر فرد، 30 سال یا کمتر سن داشته باشد یا اگر سندروم تونل کارپال در دوران بارداری رخ داده باشد.
نکات خود مراقبتی
موارد زیر به کاهش ناراحتی کمک می کند:
استراحت دادن به دست و مچ: دست و مچ هر چه بیشتر استراحت کند، شانس کاهش علائم بیشتر است.
کمپرس سرد: قرار دادن یک بسته یخ بر روی مچ می تواند کمک کننده باشد، اما یخ نباید مستقیما روی پوست قرار گیرد.
کنترل محرک ها: اگر سندروم تونل کارپال ناشی از حرکات مکرر دست باشد، فرد باید استراحت کند تا دست و مچ، زمان لازم برای استراحت و بهبودی داشته باشند.
کار درمانی: درمانگر می تواند نحوه انجام کارهای تکراری را به شیوه ای متفاوت آموزش دهد.
آتل مچ: آتل، مچ را ثابت نگه می دارد و مانع از خم شدن آن می شود. می توان از آن ها در زمان خواب استفاده کرد اما در صورت عدم تداخل در فعالیت های روزانه، می توان در طول روز نیز از آن ها استفاده کرد.
آتل های مچ در داروخانه ها موجود است. پزشک یا داروساز می تواند در مورد انتخاب بهترین گزینه به فرد مشورت دهد.
اغلب بیماران دارای علائم خفیف که از این استراتژی ها پیروی می کنند، طی 4 هفته متوجه ایجاد بهبودی می شوند.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی سندروم تونل کارپال
دارو
گاهی پزشک برای کاهش التهاب، تزریق کورتیکواستروییدها را تجویز می کند. این داروها معمولا مستقیما به داخل تونل کارپال تزریق می شوند.
قرص نیز وجود دارد اما معمولا اثربخشی کمتری دارد. در ابتدا، ممکن است درد افزایش یابد اما باید پس از دو روز شروع به کاهش کند.
اگر واکنش، مطلوب باشد اما علائم پس از چند ماه برگردد، یک دوز دیگر تجویز می شود. اگرچه، مصرف مداوم کورتیکواستروییدها توصیه نمی شود زیرا ممکن است باعث اثرات جانبی طولانی مدت شود.
داروهای ضد التهابی غیر استروییدی، مانند آسپرین یا ایبوپروفن می تواند به کاهش درد در کوتاه مدت کمک کند. این ها تنها در صورتی مفید هستند که سندروم تونل کارپال ناشی از یک عارضه التهابی زمینه ای باشد و حاصل استفاده مکرر نباشد.
سایر درمان ها شامل انجام برخی تمرینات و تزریق بوتاکس است.
مقاله ای که در مجله توان بخشی بالینی چاپ شده است شواهد محکمی را در مورد تاثیر استروییدهای موضعی و خوراکی نشان می دهد؛ شواهد متوسطی وجود دارد که ویتامین B6 تاثیری ندارد و استفاده از آتل موثر است و شواهد محدودی وجود دارد که داروهای ضد التهابی غیر استروییدی، ادرارآورها، یوگا، لیزر و فراصوت موثر است، در حالی که تمرین درمانی و سم بوتولینوم تاثیری ندارد.
جراحی
در موارد شدید که درمان، موثر نبوده است و علائم حداقل 6 ماه ادامه داشته است، ممکن است جراحی مناسب باشد.
جراحی آزادسازی تونل کارپال، یک عمل سرپایی است که نیاز به بستری در بیمارستان ندارد.
جراحی شامل بریدن رباط کارپال برای کاهش فشار وارد بر عصب میانی است.
همانند هر جراحی دیگری، همواره ریسک بروز عوارضی مانند عفونت، خونریزی، آسیب عصبی و ایجاد زخم وجود دارد.
تشخیص سندروم تونل کارپال
تست های سندروم تونل کارپال شامل ضربات آهسته به مچ است تا بررسی شود آیا این کار باعث ایجاد احساس خارش یا بی حسی در انگشتان می شود.
تست دیگر شامل خم کردن مچ یا نگه داشتن آن بالای سر به مدت یک دقیقه است. در صورت وجود درد، بی حسی یا خارش، ممکن است حاکی از وجود سندروم تونل کارپال باشد.
اگرچه، این تست ها قطعی نیستند.
پزشک عمومی معمولا می تواند سندروم تونل کارپال را پس از بررسی علائم و معاینه دست و مچ از نظر وجود علائم ضعف در عضلات اطراف انگشت شست تشخیص دهد.
آن ها نحوه استفاده فرد از دست و مچ خود را نیز ارزیابی خواهد کرد.
تست های مختلفی می تواند نشان دهد آیا فرد به سندروم تونل کارپال دچار شده است.
تست تینل
پزشک، به آرامی بر روی عصب میانی مچ ضربه می زند تا ببیند آیا بیمار در یک یا چند انگشت خود احساس بی حسی یا خارش می کند.
تست فالن
بیمار، پشت دست ها را به یکدیگر می فشارد تا مچ به حالت خمیده قرار گیرد. اگر خارش یا بی حسی طی یک دقیقه رخ دهد، ممکن است عصب میانی آسیب دیده باشد.
تست هدایت عصبی
الکترودهایی روی دست و مچ قرار می گیرند. شوک های الکتریکی کوچکی اعمال می شود. تست، سرعت انتقال ایمپالس ها به عضلات توسط عصب ها را اندازه گیری می کند.
تست عصب و عضله
در تست عصب و عضله یک سوزن ظریف به داخل ماهیچه وارد می شود. فعالیت الکتریکی روی صفحه، می تواند هرگونه آسیب عصب میانی و شدت آن را نشان دهد.
تست خون
تست خون می تواند عارضه زمینه ای مرتبط با سندروم تونل کارپال، از جمله کم کاری تیروئید، روماتیسم یا دیابت را شناسایی کند.
اسکن های تصویربرداری
تست اشعه ایکس می تواند نشان دهد آیا شکستگی یا اختلالات دیگری وجود دارد. اسکن فراصوت می تواند ساختار عصب میانی را بررسی کند.
مطالعات نشان می دهد اسکن MRI می تواند به تشخیص سندروم تونل کارپال کمک کند.
تمرین هایی که به درمان سندروم تونل کارپال کمک می کنند
در اینجا دو تمرینی که می تواند به کاهش ناراحتی ناشی از سندروم تونل کارپال کمک کند، آورده شده است:
1. درحالی که پشت دست خود را به سمت پایین نگه داشته اید، دست خود را مشت کنید. انگشتان خود را باز کنید تا زمانی که مستقیما به سمت سقف قرار بگیرند. 5 تا 10 بار تکرار کنید.
2. دست خود را مشت کنید. دست خود را باز کنید و انگشتان خود را تا حد امکان بکشید. 5 تا 10 بار تکرار کنید.
اگرچه، هنوز واضح نیست آیا تمرینات واقعا می توانند مفید واقع شوند.
دلایل بروز سندروم تونل کارپال
تونل کارپال، یک مسیر باریک و سخت از استخوان ها و رباط ها در دست است. عصب میانی و تاندون ها نیز در تونل کارپال قرار دارند.
گاهی تونل کارپال باریک می شود زیرا تاندون ها حساس و ملتهب می شوند یا تورم به عصب میانی فشار وارد می کند.
احساس در کف دست، انگشت شست و سه انگشت دیگر توسط عصب میانی کنترل می شود.
عصب میانی، ماهیچه ای را که انگشت شست را از میان کف دست به انگشت کوچک متصل می کند نیز کنترل می کند. این عصب، انگشت کوچک را کنترل نمی کند.
فشار بر روی این عصب می تواند منجر به درد، بی حسی و ضعف در دست و مچ شود و این امر موجب می شود درد به ساق، بازو و حتی شانه سرایت کند.
سندروم تونل کارپال می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود.
اگرچه، در صورتی که فرد به شکل مکرر از مچ استفاده کند و یا اگر به صورت مکرر از انگشتان خود، مثلا به هنگام تایپ کردن استفاده کند، احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپال بیشتر است.
گاهی اوقات، هیچ دلیل واضحی وجود ندارد.
شایع ترین دلایل عبارت اند از:
- حرکات مکرر
- استفاده مکرر از ابزارهای ارتعاش دهنده دست
- فشار کاری
- بارداری، مثلا به خاطر آماس یا احتباس مایعات
- روماتیسم مفاصل
- کم کاری تیروئید
- دیابت
- آسیب ، مثلا جا به جایی یا شکستگی مچ
- مشکلات ساختاری در مفصل مچ
- ضایعات مچ
- کیست یا تومور در تونل کارپال
- پرکاری غده هیپوفیز
- هرگونه تورم یا التهاب در اطراف تاندون ها
فاکتورهای ریسک
محققین دریافته اند که شکستگی مچ در گذشته و استفاده از انسولین، متفورمین و سولفونیل اوراز با افزایش احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپال مرتبط است.
به نظر نمی رسد سیگار کشیدن، درمان جایگزینی هورمون، قرص پیشگیری از بارداری و کورتیکواستروییدهای خوراکی با افزایش ریسک سندروم تونل کارپال مرتبط باشند.
یک مطالعه نشان می دهد که چاقی، در کنار مچ مربع شکل می تواند احتمال سندروم تونل کارپال را افزایش دهد.
اگرچه، این تیم به این نتیجه رسید که احتمالا چاقی، علت ایجاد آن نبوده است، زیرا با کاهش وزن شرکت کنندگان، سندروم تونل کارپال همچنان باقی ماند.
همین تیم در مطالعه دیگری به این نتیجه رسید که سن زنان در زمان یائسگی، می تواند یکی از فاکتورها باشد و هورمون های مرتبط با بارداری ممکن است ریسک سندروم تونل کارپال را در زنان در دوران یائسگی افزایش دهد.
زنانی که در یائسگی از داروهای بازدارنده برای سرطان سینه استفاده می کنند، اغلب دچار سندروم تونل کارپال می شوند.
جدا از فاکتورهای مرتبط با کار، ریسک اصلی سندروم تونل کارپال، آرتروز التهابی است اما به نظر می رسد کم کاری تیروئید و دیابت نیز در آن نقش دارند.
موسسه ملی اختلالات نورولوژیکی و سکته مغزی می گوید احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپال، در افرادی که در حرفه های مونتاژی مشغول به کار هستند، سه برابر بیشتر از افرادی است که با داده ها سر و کار دارند.
مرکز سلامت و ایمنی کار کانادا، حرفه های زیر را به عنوان فاکتور ریسک سندروم تونل کارپال لیست کرده است:
- کشاورزان و خصوصا آن هایی که با گاوهای شیرده سروکار دارند
- کارگرانی که با ابزارهای دستی با قدرت هوا سروکار دارند
- کارگران خط مونتاژ که اجسام را روی نوار نقاله جا به جا می کنند
- صندوق دارانی که از اسکنرهای لیزری استفاده می کنند
- کارگران کارخانه ها یا مزارع که از دستکش های تنگ استفاده می کنند
- باغبان هایی که با دست وجین می کنند
- قفل ساز هایی که کلید می چرخانند
- مکانیک هایی که از پیچ گوشتی استفاده می کنند
- نوازنده هایی که در سازهای زهی از کمان استفاده می کنند
- کارمندانی که از موس و کیبورد استفاده می کنند
- نقاش هایی که به صورت مکرر از اسپری استفاده می کنند
- کارگران مراکز فرآوری گوشت و مرغ که کار جدا کردن استخوان و برش ها را انجام می دهند
- کارگران اصطبل، نقاش ها و نجارهایی که ابزارها را به کف دست فشار می دهند
حرکات تکراری ناشی از فعالیت هایی مانند بافندگی نیز می تواند ریسک را افزایش دهد.
پیشگیری
اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا به سندروم تونل کارپال عبارت اند از:
- محکم نگرفتن اجسام در زمان انجام کارهای دستی
- خم نکردن بیش از حد مچ
- خوابیدن و کار کردن با مچ صاف
- پرهیز از خم و راست کردن مکرر مچ
- حفظ وضعیت بدنی صحیح برای جلوگیری از کشش بی مورد مچ و دست
- طراحی مجدد محل کار برای کاهش موقعیت های غیر طبیعی و نامناسب مچ
- استراحت در زمان انجام کارهای روزمره برای جلوگیری از اثرات بلندمدت
- گرم نگه داشتن دست ها با پوشیدن دستکش در محیط سرد، زیرا سرد شدن دست می تواند ریسک سندروم تونل کارپال را افزایش دهد
- درمان هرگونه عارضه زمینه ای مانند کنترل صحیح گلوکوز برای پیشگیری از عوارض دیابت
مطابق کتابخانه ملی پزشکی، هیچ شواهدی وجود ندارد که استفاده از کامپیوتر، ریسک سندروم تونل کارپال را افزایش می دهد، اما کیبوردهای ارگونومیک و منحنی با افزایش ارتفاع می توانند کشش وارد بر مچ را با حفظ دست در موقعیت خنثی کاهش دهند.
برخی افراد توصیه به تمرینات حرکتی دست می کنند، مانند یوگا و ماساژ، اما تحقیقات تاثیر این اقدامات را تایید نکرده است.
جهت معاینه، تشخیص و درمان سندروم تونل کارپال و انجام آزمایش های تست نوار عصب و عضله زیر نظر دکتر بابک جلالیان به کلینیک یادمان در شهرک غرب مراجعه نمایید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک