پسوریازیس چیست؟ انواع، علائم، عوارض و درمان
آنچه باید در مورد پسوریازیس بدانید
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که باعث رشد سریع سلول ها روی پوست می شود. رشد بیش از حد سلول ها باعث ایجاد پلاک های ضخیم، پوسته پوسته شدن پوست، خارش یا ناراحتی می شود.
انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد. تفاوت آنها در ظاهر پوسته ها و محل آنها در بدن است. در ایالات متحده، بیش از 8 میلیون نفر به نوعی پسوریازیس مبتلا هستند.
محرک های محیطی اغلب باعث تشدید علائم پسوریازیس می شوند. در این مقاله انواع مختلف پسوریازیس، علائم و نحوه درمان آنها را بررسی می کنیم.
اگرچه هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با پیشرفتهای اخیر در درمانهای پسوریازیس میتوان تعداد دفعات شعلهور شدن و شدت علائم آن را کاهش داد. برای تشخیص و کنترل بیماری پسوریازیس می توانید به کلینیک یادمان طب در تهران مراجعه کنید.
علائم پسوریازیس
پسوریازیس باعث تجمع سلول های پوستی روی سطح پوست و در نتیجه پوسته پوسته شدن آن می شود.
در پوست های روشن، این بیماری معمولاً به صورت لکه های صورتی یا قرمز با پوسته های سفید یا نقره ای ظاهر می شود. در پوست های تیره، این بیماری بیشتر به صورت لکه های بنفش یا قهوه ای تیره با پوسته های خاکستری ظاهر می شود.
علائم پسوریازیس می تواند به طور متناوب بین دوره های شعله ور شدن، که در طی آن شدید هستند و دوره بهبودی که طی آن از بین می روند، تغییر کنند.
دوره های بهبودی هر بار به طور متوسط 1 تا 12 ماه طول می کشند. با این حال، پیش بینی مدت زمان شعله ور شدن و دوره های بهبودی می تواند چالش برانگیز باشد.
علائم یک فرد می تواند از خفیف تا شدید متغیر بوده و بسته به نوع پسوریازیس فرد متفاوت باشد.
به گفته بنیاد ملی پسوریازیس:
- در نوع خفیف، کمتر از 3 درصد از بدن را درگیر می کند.
- در نوع متوسط، 3 تا 10 درصد از بدن را درگیر می کند.
- در نوع شدید، بیش از 10 درصد از بدن را درگیر می کند.
پلاک ها می توانند در هر جایی ایجاد شوند، اما معمولاً به صورت لکه های کوچک روی آرنج، زانو، کمر و پوست سر شکل می گیرند.
انواع پسوریازیس
انواع مختلفی از پسوریازیس وجود دارد. در ادامه جزئیات بیشتری را بررسی می کنیم.
پسوریازیس پلاکی
حدود 80 تا 90 درصد افراد مبتلا به پسوریازیس، پسوریازیس پلاکی دارند. در پوست روشن، معمولاً به صورت ضایعه برآمده، ملتهب و قرمز رنگ با پوسته های سفید یا نقرهای، ظاهر میشود. در پوست تیره به صورت لکه های بنفش یا قهوه ای تیره با پوسته های خاکستری ظاهر می شود.
علائم در نوع پلاکی اغلب در آرنج، زانو، پوست سر و پایین کمر است.
پسوریازیس معکوس
پسوریازیس معکوس در چین های پوستی ایجاد می شود. علائم معمولاً نواحی زیر را تحت تاثیر قرار می دهد:
- زیر بغل
- کشاله ران
- نواحی زیر سینه ها
- سایر چین های پوستی، مانند چین های اطراف اندام تناسلی و باسن
ضایعات در پسوریازیس معکوس، معمولاً پوسته هایی که در نوع پلاکی ایجاد می شود را ندارند.
ضایعات ممکن است صاف و براق باشند.
تحریک ناشی از مالش و تعریق می تواند این نوع پسوریازیس را به دلیل قرار گرفتن در چین های پوستی و نواحی حساس بدتر کند.
این نوع در بین افراد دارای اضافه وزن و افرادی که چین های پوستی عمیقی دارند شایع تر است.
پسوریازیس اریترودرمیک
پسوریازیس اریترودرمیک نوعی پسوریازیس است که در نواحی وسیعی از بدن التهاب ایجاد می کند. این وضعیت نادر است و حدود 1٪ تا 2.25٪ از افراد مبتلا به پسوریازیس به آن دچار می شوند.
علاوه بر التهاب شدید، فرد مبتلا ممکن است خارش شدید، درد و ریزش قسمت های بزرگی از پوست را تجربه کند.
پسوریازیس اریترودرمیک تعادل شیمیایی بدن را نیز مختل می کند. این اختلال ممکن است باعث از دست دادن پروتئین و مایعات شده و منجر به ایجاد عوارض شدیدی مانند ذات الریه و نارسایی احتقانی قلب در فرد شود.
تورم ناشی از احتباس مایعات، ممکن است در اطراف مچ پا رخ دهد. همچنین گاهی به علت عدم توانایی بدن در تنظیم دمای خود، فرد دچار لرز می شود.
عوارض پسوریازیس اریترودرمیک می تواند خطرناک باشد. هر کسی که علائم این بیماری را دارد باید فوراً با پزشک تماس بگیرد. در صورت شدید بودن علائم، گاهی لازم است فرد مبتلا مدتی را در بیمارستان بگذراند.
بیشتر بخوانید : تشخیص و درمان نارسایی قلبی حاد
پسوریازیس خالدار
پسوریازیس خالدار در کودکان و نوجوانان شایع تر از بزرگسالان است. این نوع پسوریازیس کمتر از 30 درصد از کل موارد را تشکیل می دهد.
به صورت لکه های کوچک و منفرد روی پوست ظاهر می شود. لکه ها معمولاً به اندازه ضایعات در نوع پلاکی، ضخیم یا پوسته نیستند.
طیف وسیعی از بیماری ها می توانند باعث پسوریازیس خالدار شود، برای مثال:
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- عفونت های استرپتوکوکی
- ورم لوزه
- استرس
- آسیب به پوست
- برخی داروها از جمله داروهای ضد مالاریا، لیتیوم و بتابلوکرها
پسوریازیس خالدار ممکن است بدون درمان برطرف شود و هرگز عود نکند. اما گاهی موقتا از بین رفته و بعداً به صورت نوع پلاکی ظاهر می شود.
پسوریازیس پوسچولار
پسوریازیس پوسچولار شکل نادری از پسوریازیس است که به صورت جوش های سفید یا تاول های چرکی احاطه شده با پوست ملتهب ظاهر می شود. این نوع می تواند نواحی خاصی از بدن مانند دست ها و پاها را تحت تاثیر قرار دهد. پوسچولار عفونی و مسری نیست.
علائم این بیماری معمولا دوره ای است که در آن بعد از تغییر رنگ پوست، راش و پوسته ها ایجاد می شوند.
عوارض پسوریازیس
ممکن است پسوریازیس باعث بیماری های دیگری شود. اگرچه برخی آن را یک بیماری پوستی می دانند، اما می تواند استخوان ها، ماهیچه ها و سیستم متابولیک را نیز درگیر کند.
در ادامه برخی از عوارض این بیماری را با جزئیات بیشتری بررسی می کنیم.
آرتریت پسوریاتیک
حدود 20 تا 30 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس مشکل التهاب مفاصل و علائم آرتریت دارند. در مجموع، این علائم با عنوان آرتریت پسوریاتیک شناخته می شود.
این نوع بیماری باعث آسیب تدریجی به مفاصل می شود. بیشتر افراد 30 تا 50 ساله به این نوع مبتلا می شوند.
سایر عوارض
افراد مبتلا به پسوریازیس ممکن است طرد اجتماعی، مشکلات مربوط به عزت نفس پایین را تجربه کنند. همراه با ناراحتی فیزیکی، خارش و درد پسوریازیس، این عوارض اضافی کیفیت کلی زندگی آنها را پایین می آورند.
نیازهای اجتماعی و فیزیکی این بیماری مزمن نیز ممکن است باعث افسردگی و اضطراب شود.
پسوریازیس همچنین خطر بیماری های قلبی عروقی، سندرم متابولیک، دیابت و برخی از انواع سرطان، از جمله سرطان ریه و سرطان پوست غیر ملانومایی را بیشتر می کند.
بیشتر بخوانید : آنکولوژی ( سرطان شناسی )
علل و محرک ها
اگرچه علت پسوریازیس هنوز مشخص نیست، دانشمندان معتقدند که این یک بیماری خود ایمنی است. بیماری های خود ایمنی، سیستم ایمنی که سازنده سلول های T برای محافظت از بدن در برابر عوامل عفونی است را درگیر می کنند.
در افراد مبتلا به این بیماری، ممکن است محرکها باعث شوند که ژنها به سیستم ایمنی دستور هدف قرار دادن سلولهای اشتباه را بدهند.
سلول های T به گونه ای به یک محرک پاسخ می دهند که گویی در حال مبارزه با عفونت یا کار برای بهبود زخم هستند. آنها مواد شیمیایی تولید می کنند که باعث التهاب می شود.
در پسوریازیس، این فعالیت خودایمنی منجر به رشد بیش از حد سلول های پوست می شود. به طور معمول، جایگزینی سلول های پوست حدود 1 ماه طول می کشد. اما در افراد مبتلا به پسوریازیس، این مدت حدود 3 تا 4 روز است.
محرکها در هر فرد مبتلا به این بیماری متفاوت است، اما برخی از محرکهای رایج عبارتند از:
- استرس و اضطراب
- آسیب های پوستی
- عفونت ها
- تغییرات هورمونی
داروهایی که می توانند باعث تشدید پسوریازیس شوند عبارتند از:
- لیتیوم
- ضد مالاریا
- کینیدین
- ایندومتاسین
نکته مهم این است که این بیماری مسری نیست. دانستن و به خاطر داشتن این موضوع می تواند به افراد مبتلا کمک کند که راحت تر معاشرت کنند.
عوامل خطرزا
برخی عوامل خارجی و داخلی خطرزا، احتمال ابتلا به پسوریازیس را افزایش می دهند. موارد زیر از جمله این موارد هستند:
- بیماری قلب و عروقی
- سندرم متابولیک
- آسیب به پوست
- فشار خون
- دیابت
- عفونت
- چاقی
ژنتیک می تواند نقش مهمی در ایجاد پسوریازیس داشته باشد. در مطالعات، بیش از 60 نشانگر ژنتیکی مرتبط با فعال شدن سلول Th17 که نقش کلیدی در التهاب ناشی از پسوریازیس دارد، پیدا شده است.
در نتیجه، سابقه خانوادگی در میزان خطر ابتلا به این بیماری موثر است. در واقع، حدود 40 درصد از افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک سابقه خانوادگی این بیماری ها را دارند.
در میان افراد جوان، پسوریازیس ممکن است پس از عفونت شعله ور شود. برخی از عفونت های تنفسی رایج عبارتند از گلودرد استرپتوکوکی، برونشیت و التهاب لوزه.
پسوریازیس در بین مردان و زنان به یک اندازه شایع است. این بیماری می تواند در هر سنی شروع شود، اما بیشتر در افراد 15 تا 25 ساله دیده می شود.
میانگین زمان ابتلا در افراد 28 سالگی است. گفته می شود، حدود یک سوم افراد مبتلا به پسوریازیس در دوران کودکی به آن مبتلا می شوند.
بیشتر بخوانید : علت زردی پوست چیست؟
آیا پسوریازیس مسری است؟
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است. برخی محرکها باعث بروز آن یا بدتر شدن علائم موجود می شوند. با این حال، این بیماری مسری نیست. امکان ابتلا به پسوریازیس از طریق تماس با شخص دیگر وجود ندارد.
تشخیص پسوریازیس
در حال حاضر هیچ آزمایش خونی برای تایید وجود پسوریازیس وجود ندارد، بنابراین پزشک با ارزیابی بثورات و ضایعات پوستی فرد، این بیماری را تشخیص میدهد. ظاهر علائم بسته به شدت بیماری و نوع بیماری فرد متفاوت است.
پزشک علائم را بررسی کرده و در مورد سابقه شخصی و خانوادگی فرد می پرسد. همچنین ممکن است برای رد سایر بیماری ها مانند اگزما بیوپسی پوست انجام دهند.
فردی که بثورات دائمی دارد که با داروهای بدون نسخه (OTC) برطرف نمی شود، بهتر است به پزشک مراجعه کند. تشخیص و درمان زودهنگام علائم، اغلب عوارض منفی و طولانی مدت ناشی از پسوریازیس را کاهش می دهد.
کنترل و درمان پسوریازیس
در صورت تأیید ابتلا به پسوریازیس، درمان به نوع و شدت بیماری بستگی خواهد داشت. گزینه های اصلی شامل داروها و فتوتراپی است.
افراد مبتلا به این بیماری باید هنگام استفاده از سایر روش های درمانی، از نرم کننده برای مرطوب نگه داشتن پوست استفاده کنند.
با این اقدام احتیاطی می توان خارش و سوزش و همچنین گاهی تعداد ضایعات یا پلاک ها را کاهش داد.
داروها
داروهای موضعی، خوراکی و تزریقی بسیاری برای افراد مبتلا به پسوریازیس در دسترس هستند.
برخی از داروهای OTC می توانند به تسکین علائم پسوریازیس بسیار خفیف کمک کنند. موارد زیر از جمله این داروها هستند:
- قطران زغال سنگ : می تواند به تسکین پسوریازیس پلاکی، خارش و ضایعات روی پوست سر، کف دست ها و کف پا کمک کند. می توان از قطران زغال سنگ به تنهایی یا در کنار درمان دیگری استفاده کرد.
- پماد هیدروکورتیزون : این کرم ها التهاب و خارش را کاهش می دهند.
- اسید سالیسیلیک : اغلب در افراد مبتلا به پسوریازیس پوست سر به کاهش تورم و از بین بردن پوسته ها کمک می کند.
- داروهای ضد خارش : این داروها شامل محصولات حاوی کالامین، هیدروکورتیزون، کافور یا منتول است.
درمان های موضعی
درمان های موضعی مستقیماً روی پوست اعمال می شوند. آنها معمولا داروهای خط اول درمان برای علائم خفیف تا متوسط هستند و هدف آنها کاهش رشد سلول های پوست، التهاب، خارش یا ناراحتی است.
این درمان ها را بدون نسخه یا با نسخه می توان تهیه کرد و شامل غیر استروئیدها و استروئیدها می شوند. نمونه هایی از این دارو ها عبارتند از:
- کورتیکواستروئیدها : پزشکان اغلب کورتیکواستروئیدها را برای کمک به درمان علائم پسوریازیس توصیه می کنند. استروئیدهای مختلفی به صورت ژل، فوم، کرم، اسپری و پماد موجود است. بنیاد ملی پسوریازیس راهنمایی را برای شناخت نقاط قوت کورتیکواستروئید ارائه داده است.
- ویتامین D مصنوعی : اغلب از این ویتامین در کنار کورتیکواستروئید استفاده می شود. ویتامین D مصنوعی می تواند به صاف کردن پلاک ها، کند کردن رشد سلول های پوست و از بین بردن پوسته ها کمک کند.
- رتینوئیدها : رتینوئید ویتامین A مصنوعی است که می تواند به کند کردن رشد سلول های پوست، کاهش تغییر رنگ و خارش کمک کند. تازاروتن که یک رتینوئید موضعی است معمولا با درمان با کورتیکواستروئید ترکیب می شود.
- کرم پیمکرولیموس و پماد تاکرولیموس : این موارد درمانهای استروئیدی اگزما هستند که پزشک برای کمک به کاهش علائم پسوریازیس معکوس و پلاکی تجویز می کند. این داروها اغلب با مصرف یک دوره استروئیدها ترکیب می شوند.
- نرم کننده ها : استفاده از نرم کننده های آووکادو باعث حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از پوسته پوسته شدن می شود.
درمان های سیستمیک
در درمان های سیستمیک بر روی کل سیستم بدن کار می شود. پزشکان این درمان ها را برای افراد مبتلا به پسوریازیس متوسط تا شدید و آرتریت پسوریاتیک تجویز می کنند. درمان های سیستمیک پیشرفت بیماری را می دهند.
در بخشهای بعدی با جزئیات بیشتری به برخی از درمانهای سیستمیک می پردازیم.
داروهای بیولوژیک
این داروها مبتنی بر مواد پروتئینی مشتق شده ازسلول های زنده هستند. داروهای بیولوژیک سلول های T و پروتئین های سیستم ایمنی را که باعث پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک می شوند، هدف قرار می دهند.
سازمان غذا و دارو (FDA) چندین داروی بیولوژیک را تایید کرده است. اتانرسپت، اینفلیکسیماب و آدالیموماب از جمله این داروها هستند.
با این حال، افراد باید در مورد درمان بیولوژیک هزینه ها را در نظر بگیرند و بهتر است که با یک ارائه دهنده بیمه در مورد پوشش بیمه این داروها صحبت شود.
متوترکسات
پزشکان متوترکسات را برای پسوریازیس بسیار شدیدی تجویز می کنند که عملکرد روزانه را مختل کرده و به هیچ درمان دیگری پاسخ نمی دهد. متوترکسات برای آرتریت پسوریاتیک و همچنین پسوریازیس اریترودرمیک، پالموپلانتار و پسوریازیس ناخن موثر است.
سیکلوسپورین
پزشکان معمولاً سیکلوسپورین را برای جلوگیری از پس زدن اندام های پیوندی تجویز می کنند. اما این دارو می تواند به افرادی که علائم شدید انواع پسوریازیس را دارند نیز کمک کند. انواعی مانند:
- پسوریازیس پلاکی
- پسوریازیس خالدار
- اریترودرمیک
- پسوریازیس پوسچولار منتشر
- پالموپلانتار
رتینوئیدهای خوراکی
افراد مبتلا به پسوریازیس شدید می توانند دارویی به نام آسیترتین مصرف کنند. این دارو در سراسر بدن با اثرات این بیماری مقابله می کند. آسیترتین فعالیت ایمنی را کاهش نمی دهد و برای افراد مبتلا به HIV نیز ایمن تر است.
استفاده از رتینوئیدهای خوراکی برای افراد مبتلا به همه انواع پسوریازیس به جز پسوریازیس معکوس مفید است.
داروهای بدون برچسب
در صورت برطرف نشدن علائم با داروهای استاندارد تایید شده توسط FDA یا ابتلا به یک بیماری دیگر که مانع از استفاده از داروهای خاص می شود، پزشکان ممکن است داروهای بدون برچسب خاصی را تجویز کنند.
با این حال، به دلیل وجود چندین داروی بیولوژیکی بی خطر که اخیراً به بازار آمده است، اکنون این داروها کمتر استفاده می شوند.
فتوتراپی
در فتوتراپی، پوست به طور منظم تحت نظارت پزشکی در معرض نورها و لیزرهای خاص قرار داده می شود. نور رشد سلولی و فعالیت سیستم ایمنی را کاهش می دهد.
در صورت موفقیت آمیز بودن درمان اولیه، افراد می توانند با استفاده از لایت باکس یا دستگاه دستی، فتوتراپی را در خانه انجام دهند.
برخی از افراد ممکن است قبل از شروع فتوتراپی نیاز به مصرف قرص پسورالن داشته باشند تا پوست آنها به نور حساس تر شود.
در صورت ابتلا به هر گونه عارضه ای که فرد را نسبت به نور حساس می کند، مانند لوپوس یا ابتلا به سرطان پوست در گذشته، نباید از فتوتراپی استفاده شود.
درمان های خانگی
جلوگیری از پیشرفت پسوریازیس امکان پذیر نیست. با این حال، ممکن است یک فرد بتواند با کاهش عوامل خطرزا خارجی، خطر پیشرفت این بیماری را کاهش دهد. این روش ها می توانند در کنار برنامه های درمانی سنتی کار کنند.
برخی از روش ها عبارتند از:
- کاهش استرس با یوگا، ورزش و مدیتیشن
- شناخت و اجتناب از محرک های غذایی
- خوردن یک رژیم غذایی متعادل
- سیگار نکشید یا الکل بیش از حد مصرف نکنید
استفاده از داروهای خانگی موضعی نیز برای کاهش علائمی مانند خارش مفید است. علاوه بر این، برای کاهش خارش، مرطوب نگه داشتن پوست و اجتناب از دوش گرفتن طولانی مدت نیز موثر است.
اگرچه پسوریازیس می تواند منزوی کننده و ناراحت کننده باشد، اما افراد گزینه های زیادی برای مدیریت علائم و درمان تاثیرات منفی این بیماری بر سیستم ایمنی دارند.
رژیم غذایی برای پسوریازیس
هیچ رژیم غذایی خاصی وجود ندارد که بتواند این بیماری را درمان کند. با این حال، طبق توصیه بنیاد ملی پسوریازیس، داشتن یک رژیم غذایی سالم ممکن است به مدیریت علائم و کاهش خطر ابتلا به عوارض پسوریازیس کمک کند.
التهاب یکی از علائم اصلی این بیماری است. می توان با انتخاب غذاهای خاص به کاهش یا حتی پیشگیری از التهاب در بدن کمک کرد.
حفظ یک رژیم غذایی سالم همچنین ممکن است خطر ابتلا به عوارضی مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری قلبی را کاهش دهد.
بنیاد ملی پسوریازیس توصیه می کند که افراد مبتلا به این بیماری رژیم غذایی سالم و متنوعی داشته باشند که در آن موارد زیر رعایت شود:
- محدود کردن مصرف الکل
- اولویت دادن به منابع پروتئین بدون چربی، مانند سینه مرغ
- خوردن ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3
- کاهش مصرف گلوتن، اگر فردی به گلوتن حساسیت دارد
- پرهیز از غذاهای التهاب زا، مانند کربوهیدرات های ساده و چربی های اشباع شده
بیشتر بخوانید : عفونت مجاری ادراری و ممنوعیت مصرف الکل
خلاصه
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که باعث می شود بدن سلول های پوستی را با سرعت بیشتری تولید کند. سپس با جمع شدن این سلولها روی پوست، پلاکها تشکیل می شوند.
انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد، از لکه های کوچک و خارش دار تا بثورات شدید که می توانند قسمت های بزرگی از بدن را درگیر کنند.
علت اصلی پسوریازیس نامشخص است. با این حال، بسیاری از محرک های محیطی از جمله استرس و تغییرات هورمونی می توانند باعث تشدید علائم شوند.
درمان موارد خفیف این بیماری با پمادهای موضعی و تنظیم سبک زندگی صورت می گیرد. با این حال، در موارد شدید، روماتولوژیست ها ممکن است درمان های پیشرفته تری مانند کورتیکواستروئیدها، رتینوئیدها، داروهای بیولوژیک یا فتوتراپی را تجویز کنند.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.