آفازی پیشرونده اولیه + علائم و درمان
آفازی پیشرونده اولیه نوعی سندرم نادر سیستم عصبی است که مستقیماً بر توانایی فرد در صحبت کردن و برقراری ارتباط اثرگذار است.
افراد مبتلا به این بیماری اغلب در بیان افکار، درک کردن یا پیدا کردن کلمات مناسب دچار مشکل می شوند.
علائم بیماری قبل از ۶۵ سالگی و به صورت تدریجی آغاز شده و با گذشت زمان وخیم تر می‌شود.
فرد مبتلا به آفازی پیشرونده اولیه پس از مدتی قدرت تکلم، درک و مهارت های نوشتاری خود را از دست خواهد داد.
البته سرعت رشد این علائم بسیار کند است؛ بنابراین فرد تا چند سال اول پس از درگیری با این بیماری قادر است به زندگی عادی خود ادامه دهد.
بیماری آفازی در واقع نوعی زوال عقل مربوط به لوب های جلویی و گیجگاهی مغز است که قسمت های مربوط به گفتار را در مغز درگیر می کند.
اگر علائمی مانند: اختلال در فهمیدن معنای کلمات، ضعف در دستور زبان برای نوشتن یا صحبت کردن و … را دارید؛ بهتر است به کلینیک یادمان تب مراجعه کنید و زیر نظر پزشکان متخصص مغز و اعصاب به درمان خود بپردازید.
علائم آفازی پیشرونده اولیه
علائم بیماری آفازی پیشرونده اولیه بسته به اینکه کدام قسمت از مغز را درگیر کرده باشد متفاوت است. به طور کلی این بیماری سه نوع مختلف دارد که هرکدام علائم مختلفی ایجاد می کنند.
آفازی پیشرونده اولیه از نوع معنایی
علائم و نشانه های این نوع از بیماری عبارتند از
- اختلال در درک زبان چه به صورت گفتاری و چه به صورت نوشتاری به ویژه در تک واژه ها
- اختلال در فهمیدن معنای کلمات
- تلاش برای پیدا کردن نام اشیا
آفازی پیشرونده اولیه از نوع لوگوپنیک
- علائم این نوع از بیماری شامل:
- اختلال در یادآوری کلمات و جایگزین کردن آنها
- توقف در مکالمه برای پیدا کردن کلمه مناسب
- اختلال در تکرار عبارت ها و کلمات
آفازی پیشرونده اولیه آگروماتیک
علائم این نوع از بیماری یک یا چند مورد از اینهاست:
- ضعف در دستور زبان برای نوشتن یا صحبت کردن
- اختلال در درک جملات پیچیده
- استفاده غلط از دستور زبان
به علاوه فرد ممکن است با برخی از اختلالات گفتاری مثل عدم تشخیص آواها معروف به آپراکسی گفتار روبرو شود.
علل آفازی پیشرونده اولیه
علت اصلی بیماری آفازی پیشرونده اولیه کوچک شدن (آتروفی) قسمت‌هایی از مغز (لوبها) است که مستقیماً با گفتار در ارتباط هستند.
اگر چخ همه لوب ها ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند، اما احتمال ایجاد اختلال در بخش‌های جلویی، گیجگاهی یا کناری بیشتر از سایر قسمت ها است. در واقع بخش های سمت چپ بیشتر تحت تاثیر قرار دارند.
در صورتی که میزان پروتئین های غیرطبیعی در مغز زیاد باشد، احتمال ابتلا به آتروفی افزایش یافته و عملکرد مغز در مناطق آسیب دیده کاهش می یابد.
عوامل خطر
عوامل خطر بیماری آفازی پیشرونده اولیه عبارتند از:
اختلال در یادگیری . اگر فردی در دوران کودکی درگیر ناتوانی در یادگیری به خصوص خوانش پریشی (اختلال در توانایی خواندن) بوده بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به آفازی قرار دارد.
جهش ژنی . برخی از انواع جهش های ژنتیکی خاص با این اختلال در ارتباطا هستند.
در صورتی که یکی از اعضای خانواده مبتلا به آفازی است احتمال انتقال این ژن به دیگران هم وجود دارد.
عوارض آفازی پیشرونده اولیه
فرد مبتلا به آفازی پیشرونده اولیه پس از مدتی توانایی درک و تکلم را از دست داده و در گفتار و نوشتار دچار مشکل خواهد شد.
در برخی موارد حتی اگر بیمار در توانایی گفتار و درک همچنان خوب عمل کند، باز هم ممکن است در ایجاد صدا هنگام صحبت کردن ناتوان باشد.
با پیشرفت بیماری سایر عملکردها و مهارت های ذهنی و قدرت حافظه نیز تاثیر قرار خواهد گرفت.
گاهی بیمار حتی درگیر مشکلات حرکتی نیز خواهد بود، به گونه‌ای که پس از مدتی نیاز به مراقبت داشته و باید در انجام کارهای شخصی از دیگران کمک بگیرد.
بیماران مبتلا به آفازی پیشرونده اولیه در مراحل پیشرفته بیماری دچار علائم افسردگی یا اختلالات رفتاری اجتماعی می شوند.
بی توجهی، قضاوت ضعیف یا رفتارهای اجتماعی غلط از دیگر عوارض این بیماری است.
بیشتر بخوانید : اختلالات سیستم عصبی
تشخیص
پزشک برای تشخیص بیماری آفازی پیشرونده اولیه ابتدا علائم فرد را بررسی کرده و انجام یک سری آزمایشات را توصیه می کند.
اولین نشانه نگران کننده این بیماری، وخیم تر شدن مشکل ارتباطی بدون تغییرات قابل توجه در تفکر و رفتار در فاصله زمانی یک یا دو سال است.
معاینات عصبی
در وهله اول پزشک یک معاینه عصبی، ارزیابی گفتاری- زبانی و یا ارزیابی روانشناختی انجام می دهد.
طی این معاینات گفتاری میزان درک فرد از زبان، مهارت های زبانی، تشخیص و نامگذاری اشیا، عملکرد حافظه و سایر عوامل نیز بررسی می شوند.
آزمایش خون
در مرحله بعد پزشک احتمالاً انجام یک آزمایش خون به منظور تشخیص عفونت یا سایر عوامل ژنتیکی را توصیه خواهد کرد. آزمایش ژنتیک کمک می کند تا علت بیماری (ارثی بودن یا نبودن آن) راحت تر تشخیص داده شود.
بیشتر بخوانید : نوار مغزی
اسکن مغزی
عکسبرداری از نوع MRI به پزشک کمک می کند تا کوچک شدن مغز و برخی علائم اولیه آفازی پیشرونده اولیه را دقیق تر تشخیص داده و مشخص کند کدام نواحی مغز درگیر این بیماری شده اند.
به علاوه امکان تشخیص سکته مغزی، تومور یا سایر عواملی که بر عملکرد مغز اثر گذارند با کمک MRI وجود دارد.
با استفاده از اسکن های سه بعدی مثل SPECT یا PET عملکرد مغزی مورد بررسی قرار گرفته و وضعیت جریان خون یا ناهنجاری های متابولیسم گلوکز مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت.
بیشتر بخوانید : علائم سکته مغزی
درمان
بیماری آفازی پیشرونده اولیه نه قابل درمان است و نه روش های درمانی خاصی برای آن وجود دارد.
با این حال پزشک با ارائه یک سری راهکارها کمک می کند تا فرد مهارت های مغزی خود را بهبود داده و آنها را حفظ کند. به عبارتی دست کم امکان برقراری ارتباط با دیگران را داشته باشد.
گفتار درمانی و زبان درمانی
در مرحله اول درمان همکاری با یک آسیب شناس و یا یک گفتار درمان برای تقویت مهارت های زبانی از دست رفته بسیار مفید است.
اگر چه گفتار درمان روند رشد بیماری را متوقف نمی کند، اما تا حد زیادی سرعت پیشرفت علائم را کندتر کرده و به شما در مدیریت بیماری کمک می کند.
حمایت و مراقبت
نداشتن توانایی برقراری ارتباط با دیگران هم برای فرد مبتلا به آفازی پیشرونده اولیه و هم برای اطرافیان سخت و استرس زاست.
اگر با همچین بیماری در خانواده خود مواجه هستید یا قرار است از این بیمار پرستاری کنید حتماً این نکات را به خاطر داشته باشید:
تا حد ممکن اطلاعات خود را در مورد این بیماری کامل کنید.
از فرد بیمار بخواهید همیشه یک کارت شناسایی و نامه ای که نشان دهنده نوع بیماری وی است با خود داشته باشد. هنگام صحبت کردن با فرد صبور بوده و به او فرصت دهید.
آهسته و شمرده با او صحبت کرده، با جملات عادی و بزرگسالانه حرف بزنید و به حرف هایش با دقت گوش کنید.
از نیازهای شخصی خود غافل نشوید، استراحت کافی داشته باشید و وقت کافی به انجام فعالیت های اجتماعی اختصاص دهید.
توجه داشت که این بیماری روز به روز وخیم تر خواهد شد. پس باید به مراقبتهای طولانی مدت فکر کرده و حتی در مواردی اجازه مدیریت امور مالی و حقوقی فرد را هم کسب کنید.
یک سری گروه های حمایتی برای مراقبت از بیماران مبتلا به آفازی اولیه پیش روند وجود دارد که می توانید در برخی موارد از کمک آنها بهره مند شوید.
حتماً از مددکاران اجتماعی و تیم درمانی در مورد مسائل مختلف مشورت بگیرید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر با علائم اولیه بیماری مواجه شدید ابتدا باید پزشک عمومی را در جریان بگذارید. سپس پزشک عمومی با توجه به علائم موجود شما را به گفتار درمان یا متخصص مغز و اعصاب ارجاع خواهد داد.
قبل از مراجعه چه باید کرد؟
حتما از پزشک در مورد رعایت نکاتی که می بایست رعایت کرد بپرسید. مثلاً در مورد اینکه آیا باید قبل از انجام آزمایش ناشتا بود یا خیر. موارد دیگر شامل:
- آیا علائم شما مرتبط با بیماری است یا خیر و اینکه آیا نیاز به ارجاع به متخصص وجود دارد؟
- حتماً در مورد سابقه خانوادگی بیماری، مشکلات شخصی مرتبط و تغییراتی که در زندگیتان داشته اید با پزشک صحبت کنید.
- اطلاعات مربوط به داروهای مصرفی حتی ویتامین ها و مکمل ها به اضافه دوز مصرفی آنها را در اختیار پزشک قرار دهید.
- سوالاتی را که در مورد بیماری دارید با پزشک مطرح کنید.
- حتماً در زمان ویزیت، یک همراه داشته باشید تا بتوانید راحت تر با پزشک ارتباط برقرار کنید.
برخی از سوالاتی که باید از پزشک بپرسید شامل:
- علت بروز این علائم چیست؟
- علاوه بر موارد قطعی، چه عوامل دیگری ممکن است در بروز این بیماری موثر باشد؟
- چه آزمایشاتی باید انجام داد؟
- وضعیت کنونی من موقتی است یا تشدید خواهد شد؟
- در حال حاضر چه باید کرد؟
- پیشنهاد شما برای کنترل این مرحله از بیماری چیست؟
- من هم زمان بیماری های دیگری نیز دارم. توصیه شما برای کنترل آنها چیست؟
- آیا نیاز به انجام برخی فعالیت های خاصی است؟
- آیا نیاز به مشورت با متخصص وجود دارد؟
- کدام یک از بروشور ها اطلاعات مفیدتری ارائه می دهند؟ شما کدام مراجع را برای کسب اطلاعات تکمیلی پیشنهاد می کنی؟
از پرسیدن این سوالات ابایی نداشته باشید.
آنچه باید از پزشک انتظار داشت
همه اتفاقاتی که در معاینه اولیه می‌افتد به نوع پزشک بستگی دارد. پزشک ممکن است این سوالات را مطرح کند:
- علائم از چه زمانی شروع شد؟
- علائم مداوم بوده یا موقتی؟
- شدت علائم تا چه حد است؟
- به نظر شما چه چیزی علائم را بهبود می دهد؟
- به نظر شما چه چیزی علائم را تشدید می کند؟
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
