بواسیر چیست؟ علائم، تشخیص و درمان
بواسیر
هموروئید (HEM-uh-roids) که به آن بواسیر نیز می‌گویند، در اثر متورم شدن سیاهرگ‌های مقعد و پایین رکتوم ایجاد می شود و شبیه به رگ‌های واریسی است.
هموروئید می تواند در داخل راست روده (بواسیر داخلی) یا زیر پوست اطراف مقعد (بواسیر خارجی) ایجاد شود.
از هر چهار بزرگسال تقریباً سه نفر هر از گاهی به بواسیر مبتلا می شوند.
هموروئید دلایل مختلفی دارد، اما اغلب علت آن ناشناخته است. خوشبختانه، گزینه های موثری برای درمان بواسیر در دسترس است.
بسیاری از افراد با درمان های خانگی و تغییر شیوه زندگی تسکین می یابند.
در صورت بهبود نیافتن بواسیر پس از یک هفته مراقبت در منزل یا مشاهده خون حین اجابت مزاج با پزشک خود صحبت کنید. همچنین، اگر خونریزی مقعدی زیاد، گیجی، سرگیجه یا حالت غش دارید، به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید. برای درمان و تشخیص بواسیر به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید.
علائم بواسیر
علائم و نشانه های بواسیر معمولاً به نوع آن بستگی دارد.
هموروئید خارجی
این نوع زیر پوست اطراف مقعد است. موارد زیر از جمله علائم بواسیر خارجی هستند:
- خارش یا سوزش در ناحیه مقعد
- درد یا ناراحتی
- تورم در اطراف مقعد
- خون ریزی
هموروئید داخلی
هموروئید داخلی در داخل راست روده قرار دارد. معمولاً نمی توانید آنها را ببینید یا احساس کنید و به ندرت باعث ناراحتی می شوند. اما با زور زدن یا تحریک در هنگام دفع مدفوع ممکن است موارد زیر رخ دهد:
- خونریزی بدون درد در هنگام اجابت مزاج : ممکن است متوجه مقادیر کمی خون قرمز روشن روی دستمال توالت یا داخل توالت شوید.
- بواسیری که با فشار از دهانه مقعد بیرون زده باشد : افتادگی هموروئید یا هموروئید بیرون زده که منجر به درد و سوزش می شود.
هموروئید ترومبوزه
جمع شدن خون در یک هموروئید خارجی و ایجاد لخته (ترومبوز)، می تواند منجر به موارد زیر شود:
- درد شدید
- تورم
- التهاب
- یک توده سفت در نزدیکی مقعد
بیشتر بخوانید : درمان زگیل مقعدی
دلایل بواسیر
وریدهای اطراف مقعد با قرار گرفتن تحت فشار، کشیده شده و ممکن است برآمده یا متورم شوند.
بواسیر ممکن است در اثر افزایش فشار در قسمت تحتانی رکتوم به دلیل موارد زیر ایجاد شود:
- زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- نشستن طولانی مدت در توالت
- اسهال مزمن یا یبوست
- چاق بودن
- باردار بودن
- داشتن رابطه مقعدی
- داشتن رژیم غذایی کم فیبر
- بلند کردن مکرر اجسام سنگین
خطرات بواسیر
با افزایش سن، خطر ابتلا به بواسیر افزایش می یابد. این شرایط در اثر ضعیف و کشیده شدن بافت های حمایت کننده از وریدهای راست روده و مقعد ایجاد می شود. این عارضه ممکن است در دوران بارداری نیز اتفاق بیفتد، زیرا وزن کودک به ناحیه مقعد فشار وارد می کند.
تصور نکنید که خونریزی مقعدی همیشه به دلیل بواسیر است، به خصوص در صورت ایجاد تغییرات در عادات روده یا تغییر رنگ یا سفتی مدفوع. خونریزی مقعدی می تواند در اثر سایر بیماری ها از جمله سرطان روده بزرگ و سرطان مقعد رخ دهد.
بیشتر بخوانید : آزمایش و تشخیص اختلالات روده بزرگ و مقعد
عوارض
بواسیر به ندرت عوارضی ایجاد می کند اما موارد زیر از عوارض احتمالی آن هستند:
- کم خونی : به ندرت اتفاق می افتد اما از دست دادن خون مزمن ناشی از هموروئید ممکن است باعث کم خونی شود، عارضه ای که در آن گلبول های قرمز سالم کافی برای حمل اکسیژن به سلول ها وجود ندارد.
- اختناق هموروئید: در صورت قطع شدن خون رسانی به هموروئید داخلی، هموروئید “خفه” می شود، که درد ناشی از آن شدید خواهد بود.
- لخته خون : گاهی اوقات، در هموروئید (بواسیر ترومبوز شده) لخته ایجاد می شود. اگرچه خطرناک نیست، اما می تواند بسیار دردناک باشد و گاهی اوقات نیاز به باز شدن و تخلیه دارد.
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری از بواسیر این است که مدفوع را روان نگه دارید تا به راحتی دفع شود. برای پیشگیری از هموروئید و کاهش علائم آن، نکات زیر را رعایت کنید:
- غذاهای پر فیبر بخورید : بیشتر میوه، سبزیجات و غلات کامل بخورید. این خوراکی ها با نرم کردن و افزایش حجم مدفوع کمک می کنند تا مجبور به فشار آوردن به خود نباشید. فیبر را به آرامی به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا دچار مشکلات ناشی از گاز نشوید.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید : برای نرم شدن مدفوع هر روز شش تا هشت لیوان آب و مایعات دیگر (نه الکل) بنوشید.
- مصرف مکمل های فیبر را در نظر بگیرید : اکثر مردم مقدار توصیه شده فیبر – 20 تا 30 گرم در روز – را در رژیم غذایی خود دریافت نمی کنند. مطالعات نشان داده اند که مکمل های فیبر بدون نسخه، مانند پسیلیوم (متاموسیل) یا متیل سلولز (سیتروسل)، علائم کلی و خونریزی ناشی از هموروئید را بهبود می بخشد.
اگر از مکمل های فیبر استفاده می کنید، حتماً روزانه حداقل هشت لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید. در غیر این صورت، مکمل ها می توانند باعث یبوست یا بدتر شدن آن شوند.
- زور نزنید : زور زدن و حبس نفس هنگام تلاش برای دفع مدفوع، فشار بیشتری را در وریدهای پایین رکتوم ایجاد می کند.
- به محض احساس نیاز به دفع به دستشویی بروید : اگر برای دفع مدفوع صبر کنید و این حس از بین برود، مدفوع خشک شده و دفع آن سخت تر می شود.
- ورزش : برای کمک به جلوگیری از یبوست و کاهش فشار روی رگ ها که می تواند با ایستادن یا نشستن طولانی مدت رخ دهد، فعال بمانید. ورزش همچنین می تواند به کاهش اضافه وزن که ممکن است در ایجاد هموروئید نقش داشته باشد کمک کند.
- از نشستن طولانی مدت خودداری کنید : نشستن بیش از حد طولانی، به ویژه در توالت، فشار وارد بر سیاهرگ های مقعد را افزایش می دهد.
تشخیص بواسیر
هموروئید خارجی معمولا قابل مشاهده است. برای تشخیص هموروئید داخلی شاید لازم باشد معاینه از کانال مقعد و رکتوم انجام شود.
- معاینه دیجیتال : پزشک یک انگشت دستکش دار و چرب شده را وارد راست روده می کند تا هر چیز غیرعادی مانند توده را احساس کند.
- بازرسی بصری : از آنجایی که هموروئید داخلی اغلب آنقدر نرم است که در طول معاینه رکتوم احساس نمی شود، گاهی اوقات پزشک قسمت پایینی روده بزرگ و راست روده را با آنوسکوپ، پروکتوسکوپ یا سیگموئیدوسکوپ بررسی می کند.
پزشک کل روده را با استفاده از کولونوسکوپی معاینه می کند، اگر:
- علائم و نشانه ها حاکی از آن است که احتمالا بیماری گوارشی دیگری داشته باشید
- عوامل خطرزا برای سرطان روده بزرگ را دارید
- میانسال هستید و اخیرا کولونوسکوپی انجام نداده اید
درمان بواسیر
درمان های خانگی
اغلب می توان درد خفیف، تورم و التهاب بواسیر را با درمان های خانگی تسکین داد.
- غذاهای پر فیبر بخورید : بیشتر میوه، سبزیجات و غلات کامل بخورید. با مصرف این خوراکی ها باعث نرم شدن و افزایش حجم مدفوع شده و در نتیجه مجبور نیستید برای دفع به خود فشار بیاورید که می تواند علائم بواسیر را بدتر کند. فیبر را به آرامی به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا دچار مشکل نفخ نشوید.
- از درمان های موضعی استفاده کنید : از کرم یا شیاف بدون نسخه مخصوص هموروئید و حاوی هیدروکورتیزون یا از پدهای حاوی فندق جادوگر یا یک بی حس کننده استفاده کنید.
- به طور منظم در یک حمام گرم یا حمام نشسته غوطه ور شوید : ناحیه مقعد را دو تا سه بار در روز به مدت 10 تا 15 دقیقه در آب گرم ساده خیس کنید. یک حمام سیتز روی توالت قرار می گیرد.
- مسکن های خوراکی مصرف کنید : می توانید برای تسکین ناراحتی به طور موقت از استامینوفن (تیلنول، سایرین)، آسپرین یا ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) استفاده کنید.
با این درمان ها، علائم هموروئید اغلب در عرض یک هفته از بین می رود. اگر بهتر نشدید، یا درد شدید یا خونریزی داشتید، یک هفته دیگر به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید : مانومتری آنورکتال یا تست نوار مقعد
داروها
اگر بواسیر فقط ناراحتی خفیفی ایجاد کند، پزشک کرم ها، پمادها، شیاف ها یا پدهای بدون نسخه را پیشنهاد می دهد. این محصولات حاوی موادی مانند فندق جادوگر یا هیدروکورتیزون و لیدوکائین هستند که می توانند به طور موقت درد و خارش را تسکین دهند.
کرم های استروئیدی بدون نسخه نباید بیش از یک هفته استفاده شوند، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد، زیرا باعث نازکی پوست خواهند شد.
ترومبکتومی هموروئید خارجی
اگر یک لخته خون دردناک (ترومبوز) در داخل هموروئید خارجی ایجاد شده باشد، با خارج کردن هموروئید می توان خیلی سریع درد را تسکین داد. این روش که تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، در صورتی مؤثرتر است که ظرف 72 ساعت پس از ایجاد لخته انجام شود.
روش های کم تهاجمی
برای خونریزی مداوم یا هموروئید دردناک، پزشک احتمالا یکی از روش‌های کم تهاجمی دیگر را توصیه کند. این درمان ها را می توان در مطب پزشک یا سایر محیط های سرپایی انجام داد و معمولاً نیازی به بیهوشی ندارند.
- بستن نوار لاستیکی : برای قطع گردش خون در هموروئید، پزشک یک یا دو باند لاستیکی کوچک در اطراف پایه هموروئید داخلی قرار می دهد. بواسیر در عرض یک هفته خشک شده و می افتد. بستن هموروئید می تواند ناراحت کننده باشد و احتمالا دو تا چهار روز پس از عمل باعث خونریزی شود اما به ندرت شدید است. گاهی اوقات، عوارض جدی تری رخ می دهد.
- تزریق (اسکلروتراپی) : پزشک برای کوچک کردن هموروئید، یک محلول شیمیایی به بافت آن تزریق می کند. تزریق باعث از بین رفتن یا کمتر شدن درد می شود و گاهی موثرتر از بستن نوار لاستیکی است.
- انعقاد (مادون قرمز، لیزر یا دوقطبی) : در تکنیک های انعقاد عروق، از لیزر یا نور مادون قرمز یا گرما استفاده می کنند. آنها باعث سفت و چروک شدن هموروئیدهای کوچک داخلی خونریزی کننده می‌شوند. انعقاد عوارض جانبی کمی دارد و معمولاً ناراحتی کمی ایجاد می کند.
روش های جراحی
تنها درصد کمی از افراد مبتلا به هموروئید نیاز به جراحی دارند. با این حال، در صورت موفقیت‌آمیز نبودن سایر روش‌ها یا بزرگ بودن هموروئید، پزشک ممکن است یکی از موارد زیر را توصیه کند:
برداشتن هموروئید (هموروئیدکتومی)
با انتخاب یکی از تکنیک های مختلف، جراح بافتی که باعث خونریزی می شود را برمی دارد. جراحی را می توان با بی حسی موضعی همراه با آرام بخش، بی حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی انجام داد.
هموروئیدکتومی موثرترین و کامل ترین راه برای درمان هموروئیدهای شدید یا عود کننده است. عوارض شامل مشکل موقت در تخلیه مثانه می باشد، مشکلی که می تواند منجر به عفونت دستگاه ادراری شود. این عارضه عمدتاً پس از بی حسی نخاعی رخ می دهد.
اکثر افراد بعد از عمل کمی درد دارند که با داروها تسکین می یابند. خیساندن در حمام گرم نیز ممکن است موثر باشد.
جراحی استاپلر یا هموروئیدوپکسی هموروئید
این روش که هموروئیدوپکسی منگنه نیز نامیده می شود، جریان خون را به بافت هموروئیدی مسدود می کند. معمولاً فقط برای هموروئید داخلی استفاده می شود.
جراحی استاپلر معمولاً درد کمتری نسبت به هموروئیدکتومی دارد و فرد سریع تر می تواند به فعالیت‌های عادی خود بازگردد. با این حال، در روش منگنه در مقایسه با هموروئیدکتومی، خطر عود و افتادگی رکتوم بیشتر است. افتادگی رکتوم عارضه ای است که در آن بخشی از رکتوم از مقعد بیرون زده است.
عوارض همچنین می تواند شامل خونریزی، احتباس ادرار و درد، و همچنین، در موارد نادر، یک عفونت خونی خطرناک(سپسیس) باشد. با پزشک در مورد انتخاب بهترین گزینه درمان صحبت کنید.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک
اگر علائم و نشانه های بواسیر را دارید، به پزشک خانوادگی مراجعه کنید. در صورت نیاز، پزشک، شما را برای ارزیابی و درمان به یک یا چند متخصص – از جمله یک پزشک متخصص در سیستم گوارش (متخصص گوارش) یا یک جراح روده بزرگ و رکتوم ارجاع می دهد.
آنچه قبل از مراجعه می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، اقداماتی را برای نرم کردن مدفوع انجام دهید. از غذاهای پر فیبر مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل بیشتر استفاده کنید و مکمل های فیبر بدون نسخه مانند متاموسیل یا سیتروسل را مصرف کنید.
نوشیدن شش تا هشت لیوان آب در روز نیز به تسکین علائم کمک می کند.
از هرگونه محدودیت قبل از مراجعه آگاه باشید. وقتی قرار ملاقات گذاشتید، از قبل بپرسید که آیا کاری وجود دارد که باید انجام دهید.
فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم و مدت زمانی که آنها را تجربه کرده اید
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله عادات معمول روده و رژیم غذایی، به ویژه میزان مصرف فیبر
- تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید، از جمله دوزها
- سوالاتی که باید از پزشک بپرسید
در مورد هموروئید، برخی از سوالاتی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- علت احتمالی علائم من چیست؟
- وضعیت من به احتمال زیاد موقتی است یا دائمی؟
- آیا من در معرض خطر عوارض مرتبط با این بیماری هستم؟
- چه رویکرد درمانی را توصیه می کنید؟
- اگر درمان‌هایی که ابتدا امتحان می‌کنیم جواب نداد، بعد چه چیزی را توصیه می‌کنید؟
- آیا عمل جراحی برای من لازم است؟ چرا بله و چرا نه؟
- آیا اقدامات مفید دیگری برای خودمراقبتی وجود دارد؟
- من بیماری دیگری دارم. چگونه می توانم این موارد را همراه با هموروئید مدیریت کنم؟
آنچه از پزشک انتظار می رود
پزشک احتمالاً سؤالاتی می پرسد، از جمله:
- علائم تان چقدر ناراحت کننده است؟
- عادات معمول روده شما چگونه است؟
- رژیم غذایی تان حاوی چه مقدار فیبر است؟
- به نظر می رسد چه چیزی علائم تان را بهبود می بخشد؟
- به نظر می رسد چه چیزی علائم تان را بدتر می کند؟
- آیا کسی در خانواده شما بواسیر یا سرطان کولون، رکتوم یا مقعد داشته است؟
- آیا تغییری در عادات روده خود داشته اید؟
- در طول اجابت مزاج، آیا متوجه خون روی دستمال توالت، چکیدن خون در داخل توالت یا خون مخلوط در مدفوع شده اید؟
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
