بیماری برونشیت چیست؟ علائم، درمان و پیشگیری
برونشیت چیست؟
برونشیت عارضه ای است که علائمی بین سرماخوردگی و ذات الریه دارد. علائم برونشیت، سرفه مکرر همراه با مخاط، خستگی، تب و صدای خس خس هنگام تنفس باشد.
افراد مبتلا به برونشیت، معمولاً تا زمانی که درمان مورد نیاز خود را دریافت می کنند، در روند بهبودی با مشکلات بسیار کمی رو به رو می شوند. احتمالا باید در دوره نقاهت، به جای رفتن به محل کار یا مدرسه در خانه بمانید.
اگرچه برونشیت مزمن قابل درمان نیست، اما علائم آن قابل کنترل است و وضعیت فرد را بهتر می کند. درمان این عارضه، به میزان عملکرد ریه‌ها، علائم و همچنین به میزان تاثیر برنامه درمانی و پیروی کردن از آن بستگی خواهد داشت. برای دریافت مشاوره و درمان برونشیت می توانید به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید.
انواع برونشیت
برونشیت زمانی اتفاق می‌افتد که نایژک ها یا برونشیول‌ها (راه های هوایی در ریه‌ها) ملتهب شده و مخاط زیادی تولید کنند.
دو نوع اصلی برونشیت وجود دارد:
- برونشیت مزمن : مشخصه برونشیت مزمن، سرفه های خلط داری است که به مدت سه ماه در سال و برای حداقل دو سال متوالی ادامه یابد. سرفه و التهاب ممکن است در اثر عفونت تنفسی، قرار گرفتن در معرض دود تنباکو یا سایر مواد تحریک کننده موجود در هوا ایجاد شود. برونشیت مزمن در صورت ایجاد انسداد در جریان هوا، تحت عنوان بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) دسته بندی می شود.
- برونشیت حاد یا کوتاه مدت : این برونشیت شایع تر است و معمولاً در اثر عفونت ویروسی ایجاد می شود. احتمال تاثیر دخانیات بر دوره های برونشیت حاد وجود دارد و سیگار کشیدن علائم آن را تشدید می کند. دوره حاد برونشیت معمولا بین 10 تا 14 روز طول می کشد و احتمالاً تا سه هفته علائم وجود خواهد داشت.
تفاوت بین برونشیت و پنومونی (ذات الریه)
از نظر علائم، این دو بیماری بسیار شبیه به هم به نظر می رسند. هر دو باعث سرفه، تب، خستگی و احساس سنگینی در قفسه سینه می شوند. برونشیت گاهی اوقات به ذات الریه تبدیل می شود.
با وجود این شباهت ها، این دو بیماری، کاملا متفاوت هستند. برونشیت لوله های برونش را درگیر می کند، در حالی که ذات الریه آلوئول ها یا کیسه های هوایی در ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم پنومونی معمولاً بسیار شدیدتر است. هم چنین، ذات الریه می تواند برای انسان ها به ویژه افراد مسن و سایر گروه های آسیب پذیر خطرناک باشد.
اگر علائم در عرض یک هفته یا بیشتر بهبود نیافت، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید.
آیا برونشیت مسری است؟
برونشیت حاد می تواند مسری باشد، زیرا معمولاً در اثر عفونت با ویروس یا باکتری ایجاد می شود. برونشیت مزمن به احتمال زیاد مسری نیست، زیرا دلیل این بیماری معمولاً به دلیل تحریک طولانی مدت راه های هوایی است.
در صورت ابتلا به برونشیت حاد امکان سرایت تا چه مدت وجود دارد؟
اگر شروع به مصرف آنتی بیوتیک برای برونشیت کرده اید، معمولاً 24 ساعت پس از شروع مصرف دارو، مسری بودن متوقف می شود. در صورت ابتلا به نوع ویروسی برونشیت، آنتی بیوتیک ها موثر نیستند. مدت مسری بودن بیماری حداقل چند روز و احتمالا تا یک هفته خواهد بود.
برونشیت حاد چگونه سرایت می کند؟
اگر برونشیت ناشی از یک عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد، به همان روشی که سرماخوردگی سرایت می‌کند (توسط میکروب‌هایی که هنگام سرفه یا عطسه در هوا پخش می‌شوند) به دیگران منتقل می شود.
اگر فاصله شما تا فرد آلوده از حد خاصی کمتر باشد، میکروب‌ها را تنفس خواهید کرد. همچنین ممکن است وسیله ای را که روی آن میکروب وجود دارد، لمس کنید و سپس با دست زدن به بینی، دهان یا چشم‌ها، میکروب‌ها را وارد بدن خود کنید. به همین دلیل است که شستن دست ها برای همه مهم است.
علت برونشیت
علت برونشیت حاد معمولا یک عفونت ویروسی است، اما ممکن است در اثر یک عفونت باکتریایی نیز ایجاد شود. آنفولانزا و سرماخوردگی نمونه هایی از عفونت های ویروسی هستند.
برونشیت مزمن معمولاً، ناشی از مصرف تنباکو است. همچنین می تواند در اثر قرار گرفتن در معرض دود دست دوم سیگار، آلودگی هوا، گرد و غبار یا گازهای سمی ایجاد شود.
داشتن سابقه خانوادگی برونشیت، ابتلا به آسم و آلرژی و ابتلا به بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
علائم برونشیت
علائم برونشیت عبارتند از:
- سرفه های مکرر و خلط دار
- کمبود انرژی
- صدای خس خس سینه هنگام تنفس (ممکن است وجود داشته باشد یا نداشته باشد).
- تب (ممکن است وجود داشته باشد یا نداشته باشد).
- تنگی نفس
تشخیص برونشیت
ارائه دهنده خدمات درمانی یک معاینه فیزیکی انجام داده و سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند. پزشکان معمولا در این موارد از شما می پرسند که آیا اخیراً سرما خورده اید، چه مدت سرفه داشته اید و آیا هنگام سرفه خلط دارید یا نه. علاوه بر این، ممکن است رادیوگرافی از قفسه سینه، آزمایش وجود ویروس در ترشحات سیستم تنفسی فوقانی یا آزمایش خون نیز تجویز شود.
درمان برونشیت
درمان برونشیت بستگی به نوع آن دارد. اگر برونشیت حاد باشد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید و یا فقط با داروهای بدون نسخه مخصوص تخلیه مخاط یا کاهش تب یا درد، درمان شوید. اگر عفونت باکتریایی باشد، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک تجویز کند.
در مورد برونشیت مزمن، درمان متفاوت خواهد بود. برونشیت مزمن که به عنوان یک بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) در نظر گرفته می شود، قابل درمان نیست.
علائم را می توان با استفاده از روش های مختلفی مانند داروها، اکسیژن درمانی، توانبخشی ریوی، جراحی یا ترکیبی از اینها مدیریت کرد.
پزشک ممکن است یک دستگاه رفع مخاط را تجویز کند که به آن دستگاه پاکسازی راه هوایی نیز گفته می شود. این دستگاه کمک می کند تا مخاط به راحتی بیرون بیاید.
پیشگیری
برای کاهش خطر ابتلا به برونشیت می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- سیگار نکشید.
- اعضای دیگر خانه را وادار به ترک سیگار کنید.
- از چیزهایی که مجاری تنفسی شما را تحریک می کنند (بینی، گلو و ریه ها) دوری کنید یا سعی کنید زمان کمتری در معرض آنها باشید. محرک ها می توانند شامل گرد و غبار، کپک، موی حیوانات خانگی، آلودگی هوا، دود و پاک کننده ها باشند.
- اگر سرما خوردید، استراحت کافی داشته باشید.
- داروی خود را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- دست های خود را مکررا بشویید. از آب و صابون استفاده کنید. اگر قادر به استفاده از آب و صابون نیستید، از ضدعفونی کننده دست حاوی الکل استفاده کنید.
- به دریافت و مدت زمان تاثیر واکسن آنفولانزا و ذات الریه توجه کنید.
چه داروهایی برای درمان برونشیت مزمن / COPD استفاده می شود؟
دسته های دارویی که برای درمان برونشیت مزمن / COPD استفاده می شوند عبارتند از:
- آنتی بیوتیک ها برای درمان بدتر شدن سرفه، تنگی نفس، و تولید مخاط ناشی از عفونت استفاده می شوند.
- داروهای ضدالتهابی، مانند کورتیکواستروئیدها (که استروئیدها نیز نامیده می شوند)، برای کاهش تورم و خروج مخاط مصرف می شوند. استروئیدها می توانند عوارض جانبی مختلفی از جمله تورم در پاها و دست ها، تغییرات خلق و خو، افزایش اشتها و افزایش وزن، مشکلات خواب و عوارض جدی تری مانند درد عصبی دیابت، خطر بالاتر بروز عفونت، پوکی استخوان و آب مروارید داشته باشند.
- گشادکننده های برونش برای شل نگه داشتن ماهیچه های اطراف مجاری تنفسی به طوری که راه های هوایی باز بمانند، مورد استفاده قرار می گیرند. برونکودیلاتورها دو نوع طولانی اثر و کوتاه اثر دارند. داروهای کوتاه اثر اغلب داروهای نجات نامیده می شوند، زیرا به سرعت عمل می کنند، اما در عرض چند ساعت از بین می روند.
- داروهای ترکیبی که حاوی ترکیبی از استروئیدها و گشادکننده های برونش طولانی اثر یا کوتاه اثر هستند، نیز تجویز می شوند.
در صورت ابتلا به برونشیت چگونه می توانم از خودم مراقبت کنم؟
اگر مبتلا به برونشیت هستید، می توانید این درمان های خانگی را در نظر بگیرید:
- هر یک تا دو ساعت یکبار مایعات بنوشید، مگر اینکه پزشک مصرف زیاد مایعات را منع کرده باشد.
- استراحت کنید.
- سیگار نکشید و از انواع دود دوری کنید.
- بدن درد را با مصرف آسپرین یا استامینوفن تسکین دهید.
- از دستورات پزشک در مورد راه های پاکسازی مخاط، پیروی کنید.
- اگر سرفه شدیدی دارید که خوابیدن را برایتان سخت کرده است، ممکن است پزشک برای سرکوب (یا کنترل) سرفه، داروی ضد سرفه تجویز کند. اگر سرفه خشک یا در خارج کردن مخاط با سرفه مشکل دارید، پزشک یک خلط آور نیز برای کمک به شل شدن و خارج شدن مخاط با سرفه تجویز می کند.
- اگر سرفه مرطوب و خلط دار دارید، به تعداد دفعات سرفه و همچنین رنگ و مقدار خلط توجه کنید. این موارد را به پزشک گزارش دهید.
- از مرطوب کننده هوا استفاده کنید.
- برای تسکین علائم، دمنوش های گیاهی یا ترکیب آب لیمو با 1-2 قاشق غذاخوری عسل را امتحان کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اغلب دشوار است که بدانید مشکل تان سرماخوردگی است یا برونشیت یا ذات الریه، زیرا علائم آنها مشابه هستند. در شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید:
- سرماخوردگی که بیش از دو تا سه هفته طول بکشد.
- تب بیشتر از 102 درجه فارنهایت.
- تبی که بیش از پنج روز طول بکشد.
- سرفه خونی
- هر گونه تنگی نفس یا خس خس سینه.
- تغییر رنگ مخاط.
اگر برونشیت مزمن/COPD دارید، برای بهبود سلامت روحی و جسمی تغییراتی در سبک زندگی و فعالیت های خود ایجاد کنید. نکات زیر مواردی هستند که می توانید هنگام ایجاد این تغییرات در نظر بگیرید:
- تا زمانی که می توانید کار کنید.
- سلامت عاطفی خود را مدیریت کنید. در صورت نیاز با یک مشاور صحبت کنید. تغییرات مثبتی ایجاد کنید، مانند بیرون رفتن، گذراندن وقت با دوستان و سرگرمی‌ها، داشتن یک خواب خوب و پیروی از توصیه‌های ارائه‌دهنده خدمات درمانی.
- مشارکت فعال در برنامه های درمانی تعیین شده برای شما
- درخواست حمایت از خانواده و دوستان
- مدیریت استرس با ورزش و تمرین روش های تقویت اعصاب
- خوب غذا خوردن
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
