تاثیر کاهش و افزایش سروتونین در بدن
کمبود سروتونین
برای تمامی موارد زیر از اصطلاحات کمبود سروتونین و کاهش سطح سروتونین استفاده می شود.
- کمبود گیرنده های سروتونین در مغز یا عملکرد نامناسب این گیرنده ها.
- تجزیه سریع سروتونین یا گردش نادرست آنها در بدن.
- به دلایلی که تولید سروتونین محدود می شود.
علائم کمبود سروتونین
هیچ راه مطمئنی برای تعیین میزان کمبود سروتونین وجود ندارد زیرا در حال حاضر نمی توان مقدار سروتونین در مغز را با یک روش معتبر اندازه گیری کرد.
اگرچه سطح سروتونین ادرار یا خون قابل اندازه‌گیری است، اما نمی توان آن را به وضعیت سروتونین در مغز نسبت داد.
به همین دلیل، توجه به علائم و نشانه ها، نسبت به آزمایش خون یا ادرار، نشانگر بهتری برای عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی است.
افسردگی شناخته شده ترین علامت سطح پایین سروتونین است، اما مطمئناََ تنها نشانه آن نیست.
کاهش سطح سروتونین در بدن با بسیاری از اختلالات دیگر ارتباط دارد، از جمله:
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات توجه
- اختلالات اشتها
- اسکلروز چندگانه
- اختلال وسواس فکری عملی
- اختلالات هراس
- اختلال استرس پس از سانحه
- اختلال عاطفی فصلی
- فوبیای اجتماعی
علائم کاهش سطح سروتونین در بدن همیشه اینقدر واضح نیستند.
گاهی سطح پایین سروتونین علائم مبهمی مانند موارد زیر دارد:
- خشم
- پرخوری و هوس کربوهیدرات
- یبوست
- مشکلات گوارشی
- احساس کسالت ناشی از کمبود نور خورشید
- احساس وابستگی بیش از حد به دیگران
- احساس بی طاقت شدن
- هوشیاری بیش از حد
- بیخوابی
- بی لذتی
- عزت نفس پایین
- میگرن
- حساسیت به درد
- عملکرد شناختی ضعیف
- وزوز گوش
سطح پایین سروتونین بر سلامت کلی و حتی طول عمر تأثیر می گذارد.
کاهش سروتونین خطر ابتلا به سکته مغزی، زوال عقل و آلزایمر را افزایش داده و به شدت در افزایش علائم آسم، فیبرومیالژیا، میگرن و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) موثر است.
اثرات احتمالی کمبود سروتونین
- اختلال در ساعت بیولوژیکی بدن
- تاثیر بر گرایش جنسی
- تاثیر بر سیستم گوارشی
- تاثیر بر لخته شدن خون
- تاثیر بر عملکرد سیستم ایمنی بدن
- افزایش میل به غذاهای شور
- بی اشتهایی عصبی
- میگرن
- افسردگی
- اختلالات اضطرابی
- استرس
- تاثیر در بروز ADHD
- تاثیر در بروز OCD
- تاثیر در بروز اختلال پانیک
- تاثیر در بروز فوبیای اجتماعی
- افزایش پرخاشگری
- تاثیر بر حافظه
بیشتر بخوانید : دوپامین چیست – کاربرد دوپامین در مغز
ارتباط بین کاهش سروتونین و افسردگی
دلیل افسردگی به طور قطع مشخص نیست، اما نظریه مرتبط با تاثیر سروتونین در افسردگی در حال حاضر بیشترین مقبولیت را دارد.
به همین دلیل، اکثر داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند پروزاک و زولافت، برای افزایش سطح سروتونین طراحی شده اند.
متخصصان براین باورند که SSRIها با مسدود کردن گیرنده های مغزی، مانع از بازجذب سروتونین شده و باعث بهبود خلق و خو و در دسترس قرار گرفتن سروتونین بیشتری برای استفاده می شود.
اما نحوه دقیق عملکرد SSRI ها به طور کامل مشخص نشده است.
برخی از مصرف کنندگان، آنها را تغییر دهنده زندگی می دانند. SSRI ها برای بسیاری از کسانی که آنها را امتحان کرده اند، موثر نبوده است.
بالا بودن سطح سروتونین
بالا بودن سطح سروتونین با لیست بلندی از علائم و برخی از بیماری های سلامت روان مرتبط است، اما سطح بالای سروتونین را می توان با روش های طبیعی به حد عادی رساند.
سروتونین یکی از انتقال دهنده های عصبی است که به طور گسترده ای مورد مطالعه قرار گرفته است – انتقال دهنده های عصبی مواد شیمیایی هستند که توسط سلول های مغز برای برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده می شوند.
سروتونین در طیف وسیعی از عملکردها، هم در مغز و هم در بدن، به ویژه در سیستم عصبی مرکزی و دستگاه گوارش تاثیر دارد.
سروتونین به دلیل نقش مهمی که در ایجاد حس و حال خوب ایفا می کند، به “مولکول شاد” معروف است.
برخی کمبود سروتونین را عامل اصلی افسردگی می دانند، اما سطح بیش از حد بالای آن نیز می تواند یک خطر بسیار جدی برای سلامتی باشد.
افرادی که از داروها یا مکمل های ضد افسردگی استفاده می کنند، باید از دلایل و علائم سطح بالای سروتونین آگاه باشند.
بیشتر بخوانید : 15 راه افزایش سروتونین در مغز
علائم خفیف بالا بودن سروتونین
سطح بالای سروتونین با افزایش بیش از حد فعالیت سلول های عصبی، طیف گسترده ای از علائم را، از خفیف تا شدید، ایجاد می کند.
سندرم سروتونین بی دلیل و ناگهانی رخ نمی دهد، بلکه تقریبا همیشه به دلیل مصرف یک یا چند دارو یا مکمل مخصوص افزایش مصنوعی سروتونین ایجاد می شود.
علائم خفیف سطح بالای سروتونین عبارتند از:
- خجالتی بودن
- احساس «به اندازه کافی خوب نبودن»
- تمایل به داشتن تعاملات اجتماعی و در عین حال ترس از آن
- عصبی بودن
- سریع ناراحت شدن از انتقادها
- بی انگیزگی
علائم جدی تر بالا بودن سروتونین
کسانی که تا به حال (عمدا یا ناخواسته) چندین داروی افزایش دهنده سروتونین مصرف کرده اند، احتمالا با علائم خفیف تا متوسط سروتونین بالا آشنا هستند.
در زیر لیستی از علائم احتمالی افزایش سطح سروتونین آورده شده است:
- گشاد شدن مردمک چشم ها : سطح بالای سروتونین در بدن موجب گشاد شدن مردمک چشم ها می شود. دلیل این افزایش اتساع، فعال شدن شدید گروه های عضلانی در عنبیه در نتیجه تحریک بالای سروتونرژیک است.
- سرگیجه : در بسیاری موارد افزایش سطح سروتونین، افزایش سرگیجه گزارش شده است. با شدید شدن سرگیجه، باید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. سطح بالای سروتونین، مجموعه ای از علائم فیزیولوژیکی نامطلوب را ایجاد می کند.
- خستگی : برخی افراد با بالا رفتن سطح سروتونین متوجه احساس خواب آلودگی، خستگی یا سطح انرژی کمتر از حد متوسط می شوند. اگرچه اثرات افزایش سطح سروتونین در هر فردی متفاوت است، اما در موارد افزایش سطح سروتونین در مغز، فرد احساس کمبود انرژی و خستگی زیاد می کند.
- مور مور شدن : یکی دیگر از نشانه های واضح سطح بیش از حد بالای سروتونین، سیخ شدن موهای پوست یا مورمور شدن است. دلیل مستقیم این علامت می تواند لرز، تغییر در دمای بدن و تغییر در عملکرد سیستم عصبی باشد.
- سردرد : یکی از علائم رایج سطوح بالای سروتونین سردرد است. این سردرد ممکن است در حد خفیف و ناراحت کننده یا شدید، در حد ایجاد حس بیماری، باشد. به طور کلی سردرد ناشی از سطح بیش از حد بالای سروتونین، با علائم دیگری همراه خواهد بود.
- فشار خون بالا : در سطوح بالای سروتونین، فشار خون افزایش می یابد و در برخی موارد باعث ایجاد یک بیماری دائمی به نام فشار خون ریوی خواهد شد. سروتونین تاثیر مستقیمی بر ایجاد انواع خاصی از فشار خون بالا دارد. توصیه می شود که سطح سروتونین را در محدوده ایمن نگه دارید.
- هیپومانیا : برخی افراد در نتیجه افزایش بیش از حد سطح سروتونین، دچار هیپومانیا می شوند. این احتمال برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع دو بیشتر است، اما سایر افراد نیز ممکن است آن را تجربه کنند. سیستم سروتونین از این نظر مسخره به نظر می رسد، زیرا برخی از افراد غیر دوقطبی با تجویز داروهای افزایش دهنده سروتونین دچار هیپومانیا می شوند.
- شیدایی : این حالت با پرحرفی قابل توجه، اجتماعی شدن، سرخوشی و رفتارهای مخاطره آمیز (مثلاً خرج کردن بیش از حد) مشخص می شود. در برخی افراد، حالت شیدایی با سطوح بالای سروتونین بروز می کند. در حالی که شیدایی در میان افراد مبتلا به اختلال دوقطبی بیشتر رخ می دهد، اما افزایش مصنوعی سروتونین با مصرف داروها نیز می تواند باعث حالت شیدایی موقت شود.
- تندی ضربان قلب : با افزایش بیش از حد سطح سروتونین، معمولاً ضربان قلب افزایش می‌یابد. در صورت متوجه شدن تغییر در ضربان قلب، باید برای کاهش سطح سروتونین از یک متخصص حیطه پزشکی کمک بگیرید.
- آرامش : برای برخی افراد خاص، با افزایش خفیف تا متوسط در سطح سروتونین، واکنش آرام سازی بدن افزایش می یابد. به همین دلیل انواع مختلف اضطراب و فوبیا کاهش می یابد. افزایش سروتونین در موقعیت های استرس زا به حفظ آرامش کمک می کند.
- بی قراری : بیقراری بیش از حد و ناتوانی در یک جا نشستن در برخی افراد دیده می شود. با اینکه فرد قادر به حفظ آرامش نیست اما هنگام حرکت نیز بی تعادل و ناهماهنگ است. همچنین گاهی، یک احساس آشفتگی درونی، فرد را تحریک کند.
- لرز : از آنجایی که سروتونین در تنظیم دمای بدن نقش دارد، برخی از افراد متوجه تغییرات دمای بدن شده و احساس گرگرفتگی و سرما یا لزر می کنند. لرز نشانه شایعی از افزایش بیش از حد سطح سروتونین به صورت مصنوعی و با استفاده از دارو است.
- تعریق : با بالا رفتن سطح سروتونین، احتمال تعریق بیش از حد وجود دارد، زیرا مغز و سیستم عصبی نمی توانند با سطح غیر نرمال و بالای این انتقال دهنده عصبی مقابله کنند. با کاهش سطح سروتونین، تعریق شدید باید کاهش یابد.
- افزایش وزن : بسیاری از افراد در نهایت با داروهای افزایش دهنده سطح سروتونین، دچار اضافه وزن می شوند. سطح بالای سروتونین می تواند بر متابولیسم، انگیزه و همچنین سطح انرژی تأثیر بگذارد و باعث تنبلی بیشتر از حد نرمال شود.
توجه: به خاطر داشته باشید که تعداد علائم و شدت هر علامت در هر فردی متفاوت است. بدن هر فرد احتمالاً نسبت به افزایش سروتونین واکنش خاصی نشان می دهد.
نتیجه گیری
ارتقاء سلامت مغز کلید بهبود عملکرد مغز است. وضوح ذهنی و تمرکز خود را بهبود بخشید و حافظه و توانایی یادگیری خود را تقویت کنید.
ممکن است این تصور را داشته باشید که سطح سروتونین به راحتی قابل اندازه گیری است، اما هیچ آزمایش آزمایشگاهی قابل اعتمادی برای اندازه گیری سطح سروتونین وجود ندارد.
حتی تشخیص سندرم سروتونین، به جای آزمایش خون، با توجه به علائم بیمار و سابقه مصرف دارو انجام می شود.
در حالی که آزمایش‌هایی برای اندازه گیری میزان سروتونین در خون، بزاق یا ادرار وجود دارد، اما این آزمایش ها آن‌قدر که باید مفید نیستند، زیرا هیچ ارتباطی بین سطح سروتونین در خون، بزاق یا ادرار و سطح سروتونین در مغز یافت نشده است.
علاوه بر این، هیچ استاندارد علمی ثابت شده ای برای سطح “طبیعی” سروتونین یا هر انتقال دهنده عصبی دیگر وجود ندارد.
بنابراین در حال حاضر، علائم بهترین شاخص برای بررسی وضعیت سروتونین هستند.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
