علائم بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی + درمان
علائم بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی ؛ اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی بیماری های روانپزشکی هستند که در کنار برخی ویژگی های مشترک، در برخی علائم متفاوت هستند.
اختلال دوقطبی باعث تغییر در خلق و خو، سطح انرژی و تفکر می شود. اسکیزوفرنی باعث می شود که فرد ارتباط خود را با واقعیت از دست بدهد.
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دوره‌هایی از شیدایی و افسردگی را تجربه می کنند که اغلب با دوره‌هایی از ثبات نسبی از هم مجزا می‌شوند.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی علائم روان پریشی مانند توهم یا خطای حس را تجربه می کنند. برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نیز علائم روان پریشی دارند. برخی از افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو، ترکیبی از علائم اسکیزوفرنی و یک اختلال خلقی را دارند.
در این مقاله به شباهت ها و تفاوت های اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی می پردازیم. همچنین روش های تشخیص و گزینه های درمانی را مورد بحث قرار می دهیم.
به دلیل برخی همپوشانی ها در علائم، تشخیص درست چالش برانگیز است. همچنین، فرد ممکن است مبتلا به هر دو مورد اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی باشد که این تشخیص را پیچیده تر می کند. برای تشخیص، کنترل و درمان اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی می توانید به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید.
علائم بیماری دوقطبی
علائم بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی از نظر نوع و شدت متفاوت هستد. گاهی علائم پس از تشدید، به طور قابل توجهی بهبود می یابند یا برای دوره ای از بین می روند، که برخی از پزشکان آن را خاموشی می نامند.
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، تغییر شدید خلق و خوی را تجربه می کنند.
پزشکان شیدایی یا هیپومانیا را به عنوان خلق بالا و پایین آمدن روحیه و افسردگی را به عنوان خلق پایین طبقه بندی می کنند.
در برخی از انواع اختلال دوقطبی، شیدایی شدت کمتری دارد که با عنوان هیپومانیا شناخته می شود که بر زندگی و روابط فرد نیز تأثیر می گذارد.
برای تشخیص دوقطبی نوع اول، یک دوره شیدایی کافی است و برای تشخیص دوقطبی نوع دوم، دوره هیپومانیا باید قبل یا بعد از یک دوره افسردگی عمده باشد.
فرد اغلب دوره هایی از ثبات نسبی را در این بین تجربه می کند.
علائم شیدایی (مانیا)
علائم شیدایی شامل موارد زیر است:
- عصبانیت یا تحریک پذیری
- مشکل در خوابیدن یا نیاز کمتر به خواب
- انرژی بیش از حد و بی قراری
- اعتماد به نفس بالا
- ناتوانی در تمرکز یا تصمیم گیری
- افزایش مشارکت در فعالیت های لذت بخش، مانند فعالیت جنسی یا مصرف مواد
- هیجان شدید
- هجوم آوردن افکار
- رفتارهای غیر مسئولانه مانند خرج کردن بیش از حد
در یک فرد مبتلا به بیماری دوقطبی، علائم افسردگی مشابه اختلال افسردگی عمده است.
بیشتر بخوانید : بیماری شیدایی دو قطبی
علائم افسردگی
علامت اولیه احساس غمگینی یا ناامیدی است که به مدت 2 هفته یا بیشتر ادامه می یابد. علائم دیگر عبارتند از:
- تغییر در اشتها
- تغییر در عادات خواب
- خستگی و کم انرژی بودن
- از دست دادن علاقه به چیزهایی که زمانی برای فرد لذت بخش بودند
- عزت نفس پایین
- دردهای فیزیکی بدون علت ظاهری
- افکار یا رفتارهای خودکشی
اختلال دوقطبی نیز می تواند باعث اضطراب و دوره های روان پریشی شود که طی آن فرد ارتباط خود را با واقعیت از دست می دهد.
تقریباً نیمی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، خطای حسی ناشی از روان پریشی یا توهم را تجربه می کنند. هنگام بروز علائم روان پریشی در فرد، پزشکان ممکن است در مورد ابتلا به اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی به شک بیفتند.
علائم اسکیزوفرنی
علائم اسکیزوفرنی بر افکار، احساسات و رفتارهای فرد تأثیر می گذارد. مانند:
- توهمات : توهمات باورهای نادرستی هستند که اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی آنها را تجربه می کنند. برای مثال بیمار تصور می کند معروف یا به نوعی خاص است، مورد آزار و اذیت یا تعقیب قرار می گیرد، یا اینکه اتفاق وحشتناکی در شرف وقوع است.
- خطای حسی : در خطای حسی، افراد چیزهایی را می بینند، می شنوند یا بو می کنند که وجود ندارند. رایج ترین نوع آن شنیدن صداها است.
- تفکر و گفتار آشفته : بیمار هنگام ارتباط با دیگران منطقی به نظر نمی رسد. آنها ممکن است به سوالات پاسخ های نامربوط بدهند یا جملات آنها برای اطرافیانشان بی معنی به نظر برسد.
- رفتار غیر طبیعی : افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است رفتار غیرقابل پیش بینی از خود نشان دهند، به عنوان مثال، کارهای کودکانه یا حرکات اغراق آمیز انجام دهند یا حالت های عجیب و غریب داشته باشند.
- ناتوانی در عملکرد منظم : اسکیزوفرنی می تواند بر توانایی فرد در مراقبت از بهداشت فردی خود، تعامل با دیگران به روش های قابل قبول اجتماعی یا انجام فعالیت های روزمره تأثیر بگذارد.
علائم مشترک بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی
علائم زیر ممکن است در هر دو مورد بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی رخ دهد:
- دوره های روان پریشی : برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، توهمات یا خطاهای حسی را در طول دوره های شدید شیدایی یا افسردگی تجربه می کنند.
- تفکر بی نظم : این مورد در میان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رایج است، اما به نظر می رسد افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نیز در طول دوره‌های شیدایی افکار بی نظم داشته باشند. آنها ممکن است برای تمرکز بر روی یک ایده یا کار دچار مشکل شوند.
- افسردگی : در طول دوره‌های افسردگی، افراد مبتلا به هر دو بیماری رغبت خود را نسبت به چیزهایی که زمانی از آنها لذت می‌بردند از دست می دهند. برخی از افراد احساس می کنند دیگر نمی توانند از چیزی لذت ببرند یا در تمرکز یا تصمیم گیری مشکل دارند.
- اختلال سوءمصرف مواد : برخی از محققان میزان بالای سوء مصرف مواد مخدر و الکل را در میان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی یا افسردگی گزارش کرده اند.
اگرعلائم در فردی تداخل قابل توجهی داشته باشد، ممکن است برای او اختلال اسکیزوافکتیو که یک بیماری سلامت روان مرتبط اما جداگانه است تشخیص داده شود.
شیوع
شیوع اختلال دوقطبی بیشتر از اسکیزوفرنی است.
طبق گزارش موسسه ملی سلامت روان، در ایالات متحده تقریبا هر سال 2.8 درصد از بزرگسالان به اختلال دوقطبی دچار می شوند و 4.4 درصد از بزرگسالان این بیماری را در مقطعی از زندگی خود تجربه می کنند.
از این میان، 82.9 درصد به دلیل علائم، دچار آسیب جدی و 17.1 درصد دچار آسیب متوسط می شوند. به طور میانگین، این اختلال در 25 سالگی ایجاد می شود و با نرخ برابری در مردان و زنان اتفاق می افتد.
بر اساس مطالعه ای در 0.3 تا 0.7 درصد از مردم در سراسر جهان مبتلا به اسکیزوفرنی هستند و این آمار آن را به شایع ترین بیماری روان پریشی تبدیل می کند.
این بیماری با اختلاف کمی در میان مردان شایع‌تر است و علائم معمولاً بین اواخر نوجوانی تا اواسط دهه 30 زندگی فرد ظاهر می‌شود.
بیشتر بخوانید : سریعترین درمان افسردگی مقاوم به درمان (RAPID)
تشخیص
تشخیص هر دو بیماری با روش های مشابهی صورت می گیرد. پزشک یا متخصص سلامت روان معمولا کارهای زیر را انجام می دهد:
یک معاینه فیزیکی
معاینه فیزیکی به تشخیص وجود بیماری های جسمی موثر در بروز علائم روانی کمک می کند. پزشک همچنین ممکن است آزمایشات خاصی را تجویز کند، مانند:
- آزمایش خون
- ام آر آی یا سی تی اسکن مغز
- غربالگری اعتیاد به مواد مخدر و الکل
یک ارزیابی روانشناختی
پزشک یا به احتمال زیاد یک روانپزشک، نشانه های فرد، از جمله علائم موثر بر افکار، احساسات و رفتارها را بررسی می کند.
آنها همچنین در مورد سوابق سلامت روانی خانوادگی و شخصی بیمار سوال می کنند و ممکن است از فرد بخواهند فرم خودارزیابی روانشناختی را تکمیل کند.
در طی این ارزیابی، پزشک ظاهر و اقدامات فرد را برای جستجوی علائم اسکیزوفرنی و بیماری دوقطبی نیز مشاهده می کند.
علاوه بر این، آنها علائم فرد را با معیارهای تعیین شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا، که معمولا DSM-5 نامیده می شود، مقایسه می کنند.
نوشتن یادداشت های روزانه علائم و خلق و خو
یادداشت روزانه افکار، حالات و الگوهای خواب می تواند مفید باشد. پزشک ممکن است با بررسی این یادداشت ها بتواند الگوهای رفتاری و سایر سرنخ‌های مفید در تشخیص و درمان را شناسایی کند.
بیشتر بخوانید : از کجا بفهمم بیماری دوقطبی دارم؟
درمان
هر دو بیماری برای مدیریت علائم نیاز به درمان مادام العمر دارند.
درمان اختلال دوقطبی
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی برای تثبیت خلق و خوی خود به دارو نیاز دارند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- لیتیوم، یک تثبیت کننده خلق و خو که می تواند در دراز مدت به طور قابل توجهی به جلوگیری از عود کمک کند
- داروهای ضد روان پریشی
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد اضطراب
- قرص های خواب آور
روان درمانی بخش مهمی از مدیریت اختلال دوقطبی است. ممکن است به صورت انفرادی یا همراه با گروه یا خانواده فرد انجام شود.
درمان می تواند به افراد در مدیریت افکار و عواطف، ایجاد یک برنامه روتین و شناسایی محرک ها کمک کنند.
گاهی الکتروشوک درمانی (ECT) برای کسانی که با داروها یا روان درمانی بهبود نمی یابند، مفید است. هدف این است که اختلالات مغز را با ارسال جریان های الکتریکی به مغز و ایجاد تشنج های ضعیف تغییر دهیم.
راهبردهای دیگری که می تواند به افراد مبتلا به اختلال دوقطبی کمک کند عبارتند از:
- پرهیز از الکل و مواد مخدر
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل
- ایجاد یک روال روزانه
- ورزش منظم
- خواب کافی
- شناسایی محرک ها و انجام اقدامات برای پیشگیری یا کاهش دوره های شیدایی یا افسردگی
- مدیریت استرس
- درخواست کمک و حمایت از خانواده، دوستان و دیگران
درمان اسکیزوفرنی
داروهای ضد روان پریشی بخش مهمی از درمان برای اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی است. پزشکان معتقدند که این داروها با تغییر ترکیب شیمیایی مغز علائمی مانند توهم و هذیان را کاهش می دهند.
برخی از افراد به داروهای دیگری مانند داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب نیز نیاز دارند. برای افرادی که به داروها پاسخ نمی دهند، گاهی ECT توصیه می شود که در بهبود علائم روان پریشی موثر است.
با تحت کنترل قرار گرفتن علائم روان پریشی، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی معمولا می توانند از مداخلات روانشناختی و اجتماعی سود برند. موارد زیر نمونه هایی از این مداخلات هستند:
- روان درمانی، چه در موارد فردی و چه در موضوعات خانوادگی
- آموزش مهارت های اجتماعی، برای بهبود تعامل با دیگران
- حمایت شغلی، برای کمک به فرد برای ایمن سازی یا انجام آسانتر کارها
- دریافت حمایت برای زندگی روزانه، مثلا برای کمک به یافتن مسکن و انجام کارهای روزانه
سایر راهبردهای مقابله ای عبارتند از:
- پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر
- پیوستن به گروه های حمایتی
- یادگیری در مورد اسکیزوفرنی
- رعایت موارد مربوط به سبک زندگی سالم، مانند داشتن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش، و حفظ برنامه خواب
- مدیریت استرس از طریق مدیتیشن، ورزش و یوگا
- کمک گرفتن از خانواده و دوستان
بیشتر بخوانید : نوار مغزی در تهران
برداشت نهایی
اگرچه شباهت هایی بین اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی وجود دارد، اما تفاوت های کلیدی نیز وجود دارد، به ویژه در رابطه با شدت علائم و درمان.
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی معمولاً متناوبا دوره‌های خلق و خوی پایین و بالا را تجربه می کنند، در حالی که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی معمولاً به علت توهم و خطای حسی، ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهند.
فرد مبتلا به هر یک از این بیماری ها می تواند با درمان علائم خود را مدیریت کرده و تأثیر آن بر زندگی خود را کاهش دهد.
اختلال دوقطبی معمولاً پس از دریافت درمان مناسب قابل کنترل است. درمان اسکیزوفرنی چالش برانگیزتر است و افراد مبتلا به آن به حمایت بیشتری نیاز دارند.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
