علت تاخیر در رشد + علائم و درمان آن
تاخیر در رشد زمانی اتفاق می‌افتد که کودک با سرعت طبیعی متناسب با سن خود رشد نمی‌کند. علت این تاخیر ممکن است ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند کمبود هورمون رشد یا کم کاری تیروئید باشد.
در برخی موارد، درمان زودهنگام می تواند به کودک کمک کند تا به قد طبیعی یا نزدیک به نرمال برسد.
در صورت کوچکتر بودن کودک شما از سایر کودکان هم سن خود، احتمال وجود مشکل رشد وجود دارد.
کوچکتر بودن از 95 درصد از کودکان هم سن و کند بودن سرعت رشد، معمولاً یک مشکل پزشکی در نظر گرفته می شود که باید به موقع درمان شود.
از آنجایی که درمان زودهنگام ممکن است به کودک شما در رسیدن به قد طبیعی بزرگسالان کمک کند، به محض مشاهده علائم تاخیر در رشد به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید. صرف نظر از ممکن بودن یا نبودن درمان، شناسایی علل زمینه‌ای تاخیر در رشد کودک به شما در تعیین نحوه ادامه کار کمک می‌کند.
علائم مرتبط با تاخیر در رشد
برای کودکی که قد او در محدوده طبیعی است، اما سرعت رشد کمی دارد نیز ممکن است تأخیر در رشد تشخیص داده شود.
گاهی بسته به علت اصلی تاخیر در رشد، علائم دیگری نیز وجود دارد:
- اگر مشکل شکل خاصی از کوتولگی باشد، اندازه دست ها یا پاها متناسب با تنه نیست.
- در صورت پایین بودن سطح هورمون تیروکسین، ممکن است فرد کمبود انرژی، یبوست، خشکی پوست، خشکی مو و مشکل سردی بدن را نیز تجربه کند.
- سطوح پایین هورمون رشد (GH)، می تواند بر رشد صورت تأثیر بگذارد و باعث شود که فرد به طور غیر طبیعی جوان به نظر برسند.
- تاخیر در رشد ناشی از بیماری معده یا روده، ممکن است با خون در مدفوع، اسهال، یبوست، استفراغ یا حالت تهوع همراه باشد.
علت تاخیر در رشد
دلایل مختلفی برای تاخیر در رشد وجود دارد. شایع ترین علل عبارتند از:
- سابقه خانوادگی کوتاهی قد : اگر والدین یا سایر اعضای خانواده قد کوتاهی داشته باشند، سرعت کمتر رشد کودک نسبت به همسالان خود طبیعی است. تاخیر در رشد به دلیل سابقه خانوادگی، نشانه ای از یک مشکل اساسی نیست. ممکن است کودک فقط به دلیل ژنتیک کوتاهتر از حد متوسط باشد.
- تاخیر رشد مشروط (Constitutional growth delay) : کودکان مبتلا به این بیماری کوتاهتر از حد متوسط هستند اما با سرعت طبیعی رشد می‌کنند. سن استخوان آنها معمولا کمتر از سن خودشان است، به این معنی که استخوان هایشان نسبت به سن آنها با سرعت کمتری بالغ می شود.
آنها همچنین دیرتر از همسالان خود به بلوغ می رسند. این منجر به کوتاهتر از حد متوسط بودن قد آنها در سال‌های اولیه نوجوانی می‌شود، اما آنها معمولا در بزرگسالی به همسالان خود می رسند.
- کمبود هورمون رشد : در شرایط عادی، هورمون رشد (GH) باعث رشد بافت های بدن می شود. کودکانی که کمبود نسبی یا کامل GH دارند، رشد طبیعی نخواهند داشت.
- کم کاری تیروئید : غده تیروئید نوزادان یا کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید، به خوبی کار نمی کند. تیروئید مسئول ترشح هورمون هایی است که باعث رشد طبیعی می شوند، بنابراین تاخیر در رشد یک نشانه احتمالی از کم کاری تیروئید است.
- سندرم ترنر : سندرم ترنر (TS) یک بیماری ژنتیکی در زنانی است که بخشی یا تمام یک کروموزوم X را ندارند. تقریباً یک نفر از هر 2500 زن، دچار سندرم ترنر هستند. با وجود طبیعی بودن مقدار هورمون رشد در کودکان مبتلا به TS، بدن آنها به طور موثر از این هورمون استفاده نمی کند.
سایر علل تاخیر در رشد
علل کمتر شایع تاخیر در رشد عبارتند از:
- سندرم داون، یک بیماری ژنتیکی که در آن افراد به جای 46 کروموزوم معمول، 47 کروموزوم دارند.
- دیسپلازی اسکلتی، گروهی از عارضه هایی که باعث مشکلاتی در رشد استخوان می شوند.
- انواع خاصی از کم خونی، مانند کم خونی سلول های داسی شکل
- بیماری های کلیوی، قلبی، گوارشی یا ریوی
- مصرف برخی داروها توسط مادر کودک در دوران بارداری
- تغذیه نامناسب
- استرس شدید
تشخیص تاخیر در رشد
پزشک، کار را با بررسی دقیق سوابق پزشکی کودک شروع می کند. آنها در مورد سابقه سلامت شخصی و خانوادگی فرزند شما می پرسند، از جمله:
- بارداری مادر کودک
- قد و وزن کودک در بدو تولد
- قد سایر افراد خانواده
- اطلاعات در مورد سایر اعضای خانواده که تاخیر در رشد داشته اند
پزشک همچنین ممکن است رشد کودک شما را برای شش ماه یا بیشتر ترسیم کند.
برخی آزمایش‌ها و مطالعات تصویربرداری نیز می‌توانند به پزشک در تشخیص کمک کنند. عکس اشعه ایکس از دست و مچ می تواند اطلاعات مهمی در مورد رشد استخوان کودک در مقایسه با سن او ارائه دهد. با آزمایش خون می توان مشکلات مربوط به عدم تعادل هورمونی را شناسایی کرد یا برخی بیماری های معده، روده، کلیه یا استخوان ها را به کمک آن تشخیص داد.
در برخی موارد، پزشک می خواهد که کودک یک شب برای آزمایش خون در بیمارستان بماند، به این دلیل که حدود دو سوم تولید GH در هنگام خواب کودک اتفاق می افتد.
همچنین، تاخیر در رشد و کوتاهی قد ممکن است گاهی اوقات ناشی از سندرمی باشد که قبلا برای کودک تشخیص داده شده است، مانند سندرم داون یا TS.
درمان تاخیر در رشد
برنامه درمانی کودک شما به علت تاخیر در رشد او بستگی دارد. برای رشد تاخیری مرتبط با سابقه خانوادگی یا تاخیر در رشد مشروط، پزشکان معمولا هیچ درمان یا مداخله ای را توصیه نمی کنند.
برای سایر علل زمینه‌ای، درمان‌ها یا مداخلات زیر ممکن است به شروع رشد طبیعی کودک کمک کند.
- کمبود هورمون رشد : اگر کمبود GH برای کودک تشخیص داده شود، پزشک احتمالا تزریق هورمون رشد را توصیه می کند. تزریق معمولاً می تواند در خانه توسط والدین انجام شود، معمولاً یک بار در روز.
این درمان احتمالاً برای چندین سال ادامه خواهد داشت زیرا کودک در حال رشد است. پزشک کودک، اثربخشی درمان با GH را کنترل و دوز را بر اساس آن تنظیم می کند.
- کم کاری تیروئید : برای جبران کم کاری غده تیروئید کودک، معمولا داروهای جایگزین هورمون تیروئید تجویز می شود. در طول درمان، پزشک به طور منظم سطح هورمون تیروئید کودک را تحت نظر خواهد داشت. برخی از کودکان در عرض چند سال، به رشد طبیعی می رسند، اما برخی دیگر ممکن است نیاز به ادامه درمان تا پایان عمر داشته باشند.
- سندرم ترنر : اگرچه تولید هورمون رشد (GH) در بدن کودکان مبتلا به سندرم ترنر طبیعی است، اما بدن آنها از طریق تزریق می تواند به طور موثرتری از آن استفاده کند. برای افزایش احتمال رسیدن به قد طبیعی بزرگسالان، شروع تزریق روزانه GH در حدود چهار تا شش سالگی توصیه می شود.
مشابه درمان کمبود GH، معمولاً می توانید تزریقات را در خانه انجام دهید. در صورت موثر نبودن تزریق‌ها، پزشک می‌تواند دوز را تغییر دهد.
علل زمینه ای احتمالی بیشتر از موارد ذکر شده در بالا هستند. بسته به علت، ممکن است درمان های دیگری برای تاخیر در رشد کودک شما وجود داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر، با پزشک در مورد راهکارهای موجود برای کمک به کودک در رسیدن به قد طبیعی بزرگسالان، صحبت کنید.
روند درمانی پیش روی کودکان دارای تاخیر در رشد
روند درمانی پیش روی کودک شما به علت تاخیر رشد و زمان شروع درمان بستگی دارد. اگر بیماری آنها به موقع تشخیص داده شده و درمان شود، ممکن است به قد طبیعی یا نزدیک به نرمال برسند.
تاخیر بیش از حد در شروع درمان می تواند خطر کوتاهی قد و سایر عوارض را افزایش دهد. با بسته شدن صفحات رشد انتهای استخوان ها در بزرگسالی، رشد بیشتری ایجاد نخواهد شد.
از پزشک کودک خود بخواهید که در مورد وضعیت خاص، برنامه درمانی و راه پیش روی او اطلاعات بیشتری کسب کند. آنها می توانند به شما در درک میزان شانس فرزندتان برای رسیدن به قد طبیعی و همچنین خطر عوارض احتمالی کمک کنند.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
