حمله خواب چیست؟ + علائم و درمان
حمله خواب نوعی اختلال عصبی طولانی مدت است که منجر به مختل شدن فرآیند خواب و بروز احساس دائمی خواب آلودگی در طول روز می شود.
به علاوه در این حالت REM یا حرکات سریع چشم به شکل غیر عادی و حملات مختصر روی می‌دهد که در دراز مدت باعث ضعف عضلانی شده و فروپاشی بدن را در پی خواهد داشت.
شدت بروز این نوع اختلال از خیلی کم تا خیلی شدید متغیر است. در مواردی که حمله خواب شدید باشد فعالیت های اجتماعی، تحصیل، کار و سلامت عمومی بدن تحت تاثیر قرار می گیرد.
فردی که درگیر این اختلال باشد در هر ساعتی از روز ممکن است به خواب عمیقی فرو رود. مثلاً موقع صحبت کردن یا رانندگی.
علائم حمله خواب بیشتر در سنین نوجوانی و آغاز 20 تا 30 سالگی بروز پیدا می‌کند. در ایالات متحده زنان 50 درصد بیش از مردان دچار این عارضه شده و طبق گفته کارشناسان از هر دو هزار نفر یک نفر مبتلاست.
این مقاله به بررسی علائم علل و روشهای درمان حمله خواب اختصاص دارد.
انجام تست نوار مغز در کلینیک یادمان تب برای تشخیص بیماری های مغز و اعصاب و مشکلات خواب از جمله حمله خواب زیر نظر متخصصین با تجربه و با استفاده از تجهیزات به روز و پیشرفته.
حمله خواب چیست؟
نوعی اختلال خواب است که در آن فرد در ساعات روز دچار خواب آلودگی شدید می شود.
در یک چرخه خواب معمولی، فرد ابتدا وارد مرحله اول شده، سپس به تدریج به خواب عمیقی فرو می رود، یعنی زمانیکه REM اتفاق می‌افتد. این فرایند چیزی حدود 60 تا 90 دقیقه به طول می‌انجامد.
اما در افرادی که درگیر اختلال حمله خواب هستند REM در 15 دقیقه اول پس از خواب یا حتی در ساعات بیداری هم اتفاق می‌افتد. در واقع در جریان خواب REM، فرد درگیر تکه تکه شدن رویاها و بی حالی عضلات خواهد شد.
انواع مختلف حمله خواب
حمله خواب دو نوع اصلی دارد: نوع 1 و نوع 2
نوع یک با خواب آلودگی و هذیان همراه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد فرد در این حالت فاقد نوعی انتقال دهنده عصبی به نام هیپوکرتین است که احتمالاً این اتفاق در اثر بروز عفونت روی داده و این اتفاق خود ایمنی ایجاد شده.
نوع دوم نیز با خواب آلودگی شدید در طول ساعات روز همراه است، اما در این حالت فرد احساس ضعف ندارد.
مورد دوم زمانی اتفاق می‌افتد که در اثر فعالیت یک توده یا یک ضربه فیزیکی شدید، هیپوتالاموس مغز دچار آسیب شده.
هیپوتالاموس بخشی از مغز است که به طور مستقیم با فرایند خواب ارتباط دارد.
علائم حمله خواب
علامت اولیه حمله خواب، خواب آلودگی شدید در طول ساعات روز است. اما فرد مبتلا ممکن است دچار بی اختیاری عضلات، توهم و فلج خواب نیز باشد.
این اختلال این قابلیت را دارد که خواب شبانه را نیز مختل کند. اما به طور کلی میزان خواب یک فرد مبتلا به حمله خواب با افراد عادی تقریباً یکسان است.
خواب آلودگی شدید در طول روز
فردی که مبتلا به حمله خواب است در طول ساعات روز به ویژه ساعات غیر متعارف، دچار احساس خواب آلودگی و کرختی شدید می شود. او همچنین ممکن است این علائم را تجربه کند:
- مه مغزی
- اختلال در تمرکز
- کاهش انرژی
- اختلال در حافظه
- خستگی مفرط
- داشتن حالت افسردگی
توهم
داشتن تو هم در این افراد یک نشانه واضح است که اغلب باعث ترس می‌شود. این حالت بیشتر در طول خواب REM یا در اثر ضعف فرد ایجاد خواهد شد.
بی اختیاری عضلات یا کاتاپلکسی
کاتاپلکسی به معنی ضعف ناگهانی عضلات است که ناحیه صورت، گردن و زانوها را تحت تاثیر قرار می دهد.
برخی افراد ضعف نه چندان جدی را تجربه می‌کنند، اما گروهی دیگر حتی در مواردی در اثر شدت ضعف روی زمین می افتند.
این حالت اگرچه موقتی است و فقط دو دقیقه یا کمتر طول می کشد، اما به هر حال می تواند باعث بروز آسیب فیزیکی به فرد شود.
محرک اصلی این پدیده هیجانات ناگهانی است، حالاتی مثل غافلگیری، خنده و شادی، عصبانیت و خشم
فلج خواب
این اختلال در واقع به عدم توانایی در حرکت یا صحبت کردن در مراحل اولیه خواب یا پس از بیداری اطلاق می شود.
این حالت بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول خواهد کشید، اما پس از آن فرد دوباره قادر به صحبت و حرکت کردن است.
درمان حمله خواب
اصولاً حمله خواب روش درمانی خاصی ندارد، اما مصرف برخی داروها و رعایت یک سری اصول می تواند به بهبود آن کمک کند.
در ادامه در این مورد بیشتر توضیح خواهیم داد.
یکی از راه های کنترل اختلال حمله خواب، اصلاح رفتار است. فرد مبتلا در طول روز به 15 تا 20 دقیقه خواب احتیاج دارد.
به علاوه پزشک ممکن است برای مدیریت حالت خواب آلودگی یک سری داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی تجویز کند. هر چند که به طور کامل موثر نیست.
بیشتر بخوانید : تست نوار مغز برای افرادی که در خواب خود مشکل دارند
این داروها شامل:
- مودافینیل
- آرمودافینیل
- دگزامفتامین
- متیل فنیدات
معمولاً ممودافینیل و آرمودافینیل اولین گزینه‌های درمان هستند.
سایر داروها قدیمی بوده و حالت اعتیاد به دارو در فرد ایجاد می کند. حتی در مواردی ممکن است باعث عصبانیت، اضطراب، تغییر در ضربان قلب و دیگر عوارض جانبی شود.
مصرف دارو بدون تجویز و یا مشاوره با پزشک اکیدا ممنوع.
بی اختیاری عضلات
سدیم اکسی بات دارویی است که از سوی سازمان جهانی دارو و غذا به عنوان روش درمان خواب آلودگی شدید، بی خوابی و بی اختیاری عضلات توصیه شده.
این دارو عوارض جانبی کمتری داشته و تداخل داروی کمتری در مقایسه با دیگر موارد دارد.
داروهای ضد افسردگی هم تا حد زیادی به فرد در مدیریت این اختلال کمک می کند، اما عوارض جانبی متعددی مثل افزایش فشار خون یا اختلال در ضربان قلب در پی خواهد داشت.
پزشک ممکن است با تغییر در روند کنترل بیماری و علائم موجود، روش درمانی را نیز تغییر دهد.
بالا بردن کیفیت زندگی
حمله خواب کیفیت زندگی اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. پزشک در مواردی برای برطرف کردن این چالش چنین توصیه‌ای خواهد داشت:
- دریافت حمایت عاطفی از طرف کسانی که دوستشان دارید
- مراجعه به مشاور برای حفظ سلامت روانی
- کمک گرفتن از داروها و روش های بهبود ناتوانی های فیزیکی
- کسب آگاهی در مورد اینکه داروها و مواد مخدر و الکل چقدر بر حمله خواب اثر گذارند.
فرد باید تا زمانی که به بهبودی کامل نرسیده و روشهای درمانی جواب نداده، از انجام فعالیت هایی که به شرایط خاص وی مربوط می‌شود مثل رانندگی خودداری کند.
زندگی کردن با اختلال حمله خواب
رعایت این نکات کمک کننده است:
- در طول روز چندین بار به طور مرتب چرت بزنید.
- برنامه خواب منظمی داشته باشید.
- هر برنامه درمانی که پزشک توصیه کرد را رعایت کنید.
- هر روز حداقل ۲۰ دقیقه ورزش کنید اما ۴ تا ۵ ساعت قبل از فعالیت نداشته باشید.
- چند ساعت قبل از خواب از مصرف کافئین و الکل پرهیز کنید.
- از سیگار دوری کنید، به ویژه قبل از ساعت خواب.
- قبل از خواب وعدع غذای سنگین نخورید.
- قبل از رفتن به تختخواب ریلکس کنید، مثلاً دوش بگیرید.
- مطمئن شوید که اتاق خواب دمای مناسبی داشته باشد.
- در هنگام رانندگی احتیاط کنید.
علائم حمله خواب
علت اصلی اختلال حمله خواب مشخص نیست، اما به نظر می رسد کمبود هایپوکرتین دلیل بروز آن باشد.
این ترکیب یک ماده شیمیایی است که مغز برای بیدار ماندن به آن احتیاج دارد.
گاهی اوقات برخی خصوصیات ژنتیکی خطر ابتلا به حمله خواب را افزایش داده و در مواردی باعث ارثی شدن آن می شود.
به گفته مرکز اطلاعات بیماری های ژنتیکی و نادر، این اختلال به احتمال زیاد نتیجه ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی است.
هیپوکرتین نوعی انتقال دهنده عصبی است که هم در حالت خواب و هم در حالت بیداری در سلول های عصبی، نورون ها یا در مغز فعالیت کرده و خواب و بیداری را کنترل می‌کند.
بخش هیپوتالاموس مغز محل تولید هایپوکرتین است.
افرادی که حمله خواب نوع ۱دارند، دچار کمبود هایپوکرتین هستند، اما در نوع دوم این طور نیست.
انسان برای بیدار ماندن نیاز به این ماده شیمیایی دارد. در صورتی که این ماده در دسترس نباشد، مغز اجازه می دهد تا فرد وارد چرخه بیداری عادی شود.
در افراد مبتلا، این اتفاق باعث خواب آلودگی شدید در طول روز شده و شبها فرد را دچار مشکلات مربوط به خواب می کند.
آسیب‌های مغزی، تروما یا دیگر شاریطی که به هر شکل مغز را تحت تاثیر قرار دهند، عامل اصلی اختلال حمله خواب شناخته میشوند.
نظر کارشناسان
اخبار پزشکی امروز، نظر دکتر فرشاد خسروی موسس کلینیک یادمان تب را در مورد این اختلال جویا شده او می گوید:
«افراد مبتلا به حمله خواب با چالش های بسیاری روبرو هستند. بهترین روش کمک به آنها، تشخیص دقیق و به موقع این اختلال، پیدا کردن پزشکی که بتواند به طور موثر این اختلال را مدیریت و کنترل کرده و یافتن روش درمانی مناسب است که عملکرد روزانه فرد را در بالاترین سطح ممکن قرار می دهد.»
WUN یک سازمان خصوصی و غیرانتفاعی است که به افراد مبتلا به حمله خواب کمک می کند در آنجا نسبت به بیماری خود آگاهی بیشتری پیدا کرده و با تحقیقات موجود در این زمینه آشنا شوند.
او اضافه می‌کند: « دوستان و خانواده باید با فرد مبتلا به حمله خواب رفتار بهتری داشته باشند و اطلاعات خود را در مورد این بیماری افزایش دهند.»
تشخیص حمله خواب
در مرحله اول، اغلب پزشکان در تشخیص اختلال حمله خواب دچار مشکل میشوند. دلیل این امر این است که این اختلال شباهت زیادی با موارد دیگر از جمله اختلالات روانی، آپنه خواب و سندروم پای بی قرار دارد.
درواقع تشخیص این بیماری شاید بین 5 تا 10 سال به طول بیانجامد.
پزشک برای تشخیص حمله خواب از این روش ها استفاده می کند:
- گرفتن اطلاعاتی در مورد وضعیت خواب و سابقه بیماری‌ها در فرد
- انجام یک معاینه فیزیکی
- آزمایشاتی مثل تست چندگانه خواب یا تست تاخیر در خواب انجام دهید.
بررسی این تست ها کمک می کند تا تشخیص حمله خواب به درستی صورت گیرد.
آزمایش چندگانه خواب در یک کلینیک انجام می شو.د فرد باید یک شب را در این کلینیک به سر برده تا دستگاه، الگوی خواب وی را اندازه گیری کند.
تست تاخیر خواب حدوداً چند ساعت بعد از آزمایش چندگانه خواب انجام می شود.
سوالاتی که ممکن است متخصص برای دریافت اطلاعات در مورد وضعیت خواب فرد بپرسد شامل این موارد است:
- آیا بیشتر ساعات روز احساس خواب آلودگی می کنید؟
- در طول شب چند ساعت میخوابید؟
- آیا بعد از بیدار شدن احساس سرحالی دارید؟
- آیا در طول روز چرت میزنید؟
- در هنگام خواب درگیر احساسات و حالات غیرمعمول می‌شوید؟
- آیا بعد از خوابیدن یا اولین دقایق بعد از بیدار شدن دچار ناتوانی در حرکت هستید؟
- در هنگام شادی یا عصبانیت دچار ضعف عضلانی یا افتادن روی زمین شده اید؟
کسب اطلاعات در مورد خواب می‌تواند به تشخیص بهتر این اختلال کمک کند.
بیشتر بخوانید : 8 نشانه احتمال ابتلا به آسیب عصبی
جمع بندی
تاکنون روش درمانی خاصی برای درمان حمله خواب کشف نشده، اما مصرف داروهای تجویز شده و رعایت یک سری نکات در سبک زندگی می تواند به فرد در مدیریت شرایط و ایمن ماندن کمک کند.
پزشکان در حال بررسی این مسئله هستند که چطور عوامل ژنتیکی و دیگر عوامل محیطی می‌تواند در بروز این بیماری موثر باشد.
آنها امیدوارند که با این تحقیقات بتوانند روشهای درمان موثری برای آن پیدا کنند.
انجمن هایی مثل WUN کمک می کنند تا مردم اطلاعات به رو تری در مورد این اختلال داشته باشند. آنها مردم را برای پیوستن به گروه های تحقیقی و عضو شدن در آن ها دعوت می کنند.
به وجود آمدن هر گونه اختلال در روند خواب یک فرد از جمله، پریشانی، اضطراب، ترس، خواب نا آرام، بیدار شدن های مداوم و پشت سر هم، خواب آلودگی بیش از حد در طول روز همگی می تواند نشانه ای بر یک مشکل جسمی، مغزی و یا روانی باشد.
برای تشخیص انواع مشکلات مرتبط به خواب، تشخیص و درمان آن با کلینیک یادمان تماس بگیرید.
حمله خواب جزو بیماری هایی است که فرد در ابتدا آن را مهم نمی داند و برای درمان آن اقدامی نمی کند؛ ولی باید بدانید هر بیماری که به موقع درمان نشود در آینده به طور حتم مشکل ساز می شود. در نتیجه برای انجام آزمایشات و دریافت مشاوره در این زمینه می توانید به کلینیک یادمان تب مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
