شیدایی یا مانیا چیست؟

شیدایی یا مانیا یک وضعیت روانی است که باعث می شود فرد احساس سرخوشی بی دلیل، بیش فعالی و هذیان کند. مانیا (یا دوره های شیدایی) یکی از علائم شایع اختلال دوقطبی است.

شیدایی به دلایل مختلفی می تواند یک وضعیت خطرناک باشد. افراد ممکن است در دوره مانیک یا شیدایی نخوابند یا غذا نخورند. ممکن است رفتارهای پرخطر داشته باشند و به خود آسیب برسانند. افراد مبتلا به مانیا یا شیدایی در معرض خطر بیشتری برای تجربه کردن توهم و سایر اختلالات ادراکی قرار دارند.

چه چیزی باعث شیدایی می شود؟

سابقه خانوادگی می تواند عاملی تاثیرگذار در ابتلا به این بیماری باشد. افرادی که والدین یا خواهر و برادرشان به این عارضه مبتلا هستند، بیشتر احتمال دارد که یک دوره مانیا را تجربه کنند. با این حال، داشتن یک عضو خانواده با دوره های شیدایی به این معنی نیست که فرد قطعاً آن را تجربه خواهد کرد.

برخی از افراد به دلیل یک بیماری زمینه ای پزشکی یا بیماری روانپزشکی، مانند اختلال دوقطبی، مستعد ابتلا به مانیا هستند. یک محرک یا ترکیبی از محرک ها می تواند باعث به وجود آمدن این بیماری در این افراد شود.

اسکن مغز نشان می دهد برخی از بیماران مبتلا به مانیا ساختار یا فعالیت مغزی کمی متفاوت دارند. البته پزشکان از اسکن مغز برای تشخیص مانیا یا اختلال دوقطبی استفاده نمی کنند.

تغییرات محیطی می توانند باعث ایجاد این بیماری شوند. رویدادهای استرس زا، مانند مرگ یکی از عزیزان، می تواند به تجربه کردن دوره های شیدایی کمک کند. استرس مالی، روابط و بیماری نیز می تواند باعث دوره های جنون مانیا شود. شرایطی مانند کم کاری تیروئید نیز می توانند در بروز دوره های مانیا نقش داشته باشند.

علائم بیماری شیدایی یا مانیا چیست؟

بیماران مبتلا به شیدایی هیجان و سرخوشی شدیدی از خود نشان می دهند. آنها بیش فعال هستند و ممکن است توهم یا هذیان را تجربه کنند. برخی از بیماران احساس پرش و اضطراب شدید می کنند. خلق و خوی این فرد می تواند به سرعت از اوج به افسردگی با سطوح انرژی بسیار پایین تغییر کند.

دوره های مانیا باعث می شود که فرد احساس کند انرژی فوق العاده ای دارد. شیدایی می تواند باعث افزایش سرعت سیستم های بدن شود، گویی همه چیز در جهان سریع تر در حال حرکت است.

افراد مبتلا به مانیا معمولا افکار و تکلم سریع دارند. این بیماری می تواند از خواب جلوگیری کند یا باعث عملکرد ضعیف در محیط کار شود.

افراد مبتلا ممکن است دچار توهم شوند. ممکن است به راحتی تحریک شوند یا حواسشان پرت شود، رفتار مخاطره آمیزی از خود نشان دهند و به خرج کردن بیش از حد پول بپردازند.

همچنین آنها می توانند رفتار تهاجمی، سوء مصرف مواد مخدر و یا الکل داشته باشند.

شکل خفیف مانیا، هیپومانیا است. هیپومانیا با علائم مانیا همراه است، اما به میزان کمتر. دوره‌های هیپومانیا نیز نسبت به دوره‌های مانیا مدت زمان کوتاه‌تری دارند.

مانیا چگونه تشخیص داده می شود؟

یک متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک می تواند سوالاتی را مطرح کند و با بحث در مورد علائم و تاریخچه گیری، بیمار را ارزیابی کند. مشاهدات مستقیم می تواند نشان دهد که یک بیمار دچار یک دوره مانیا شده است یا خیر.

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM)انجمن روانپزشکی آمریکا، معیارهایی را برای یک دوره شیدایی ترسیم می کند. این دوره شیدایی باید به مدت یک هفته یا کمتر از یک هفته در صورت بستری شدن بیمار در بیمارستان طول بکشد. علاوه بر خلق آشفته، بیمار باید حداقل سه مورد از علائم زیر را هم تجربه کند:

• حواس بیمار به راحتی پرت می شود.

• فرد درگیر رفتارهای پرخطر یا تکانشی است. این رفتارها شامل خرج کردن، سرمایه‌گذاری‌های تجاری یا اعمال جنسی پرخطر می‌شود.

فرد تغییر افکار سریع را تجربه می کند.

نیاز بیمار به خواب، کم می شود.

فرد افکار وسواس گونه دارد.

یک دوره مانیا زندگی فرد را مختل می کند و بر روابط و همچنین کار یا تحصیل فرد تأثیر منفی می گذارد. بسیاری از دوره های شیدایی برای تثبیت خلق و خوی بیمار و جلوگیری از آسیب رساندن به خود، نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند.

در برخی موارد، توهم یا هذیان بخشی از دوره های شیدایی است. به عنوان مثال، ممکن است فرد معتقد باشد که مشهور است یا قدرت های فوق العاده ای دارد.

برای اینکه حالت فرد مانیا یا شیدایی دارد، علائم نباید نتیجه تأثیرات بیرونی مانند سوء مصرف مواد مخدر یا الکل باشند.

درمان بیماری شیدایی

در صورتی که حالت شیدایی بیمار شدید باشد یا با روان پریشی همراه باشد، بستری شدن در بیمارستان می تواند ضروری باشد. بستری شدن در بیمارستان می تواند به بیمار کمک کند تا به خود آسیب نرساند.

داروها

داروها معمولا خط اول درمان شیدایی هستند. این داروها برای متعادل کردن خلق و خوی بیمار و کاهش خطر آسیب به خود تجویز می شوند.

داروها عبارتند از:

1. لیتیوم

2. داروهای ضد روان پریشی مانند آریپیپرازول ،اولانزاپین ، کوتیاپین و ریسپریدین .

3. داروهای ضد تشنج مانند والپروئیک اسید

4. بنزودیازپین هایی مانند آلپرازولام، کلردیازپوکساید، کلونازپام، دیازپام، یا لورازپام.

داروها فقط باید طبق تجویز پزشک متخصص مغز و اعصاب استفاده شوند.

روان درمانی

جلسات روان درمانی می توانند به بیمار در شناسایی محرک های شیدایی کمک کنند. این جلسات همچنین می توانند به بیماران در مدیریت استرس نیز کمک کنند. خانواده یا گروه درمانی نیز ممکن است کمک کننده باشد.

با ما تماس بگیرید

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

پیشگیری از شیدایی

داروهای تجویزی می توانند به پیشگیری از حملات شیدایی کمک کنند. بیماران همچنین می توانند از مزایای روان درمانی یا گروه درمانی نیز بهره مند شوند. آموزش و پیشگیری همچنین می تواند به بیماران کمک کند تا شروع یک دوره شیدایی را تشخیص دهند و بتوانند به دنبال کمک باشند.

نکاتی برای مقابله با یک دوره شیدایی

دوره های شیدایی می توانند در افراد مختلف متفاوت باشند. برخی از افراد می توانند تشخیص دهند که به سمت یک دوره شیدایی پیش می روند، در حالی که برخی دیگر ممکن است جدی بودن علائم خود را انکار کنند.

اگر شما شیدایی را تجربه کنید، در گرماگرم لحظه، احتمالا متوجه نخواهید شد که یک دوره شیدایی دارید. بنابراین، شاید بهترین راه برای مقابله با شیدایی، برنامه ریزی از قبل باشد. در ادامه به چند راهکار برای آماده بودن و مقابله با دوره های شیدایی اشاره می کنیم.

با پزشک تان تماس بگیرید

اگر فکر می کنید دچار یک دوره شیدایی شده اید، اولین و مهم ترین کاری که باید انجام دهید، این است که با پرزشک تان تماس بگیرید.

اگر یکی از عزیزان یا اعضای خانواده با بیماری شما آشنا است، می تواند به شما برای دریافت حمایت و کمک های لازم کمک کند.

داروهایی که به شما کمک می کنند را بشناسید

ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی معمولاً دوره های شیدایی حاد را با داروهایی به نام ضد روان پریشی درمان می کنند. این داروها می توانند علائم شیدایی را سریع تر از تثبیت کننده های خلق کاهش دهند. با این حال، درمان طولانی‌مدت با تثبیت‌کننده‌های خلقی می‌تواند به پیشگیری از دوره‌های شیدایی در آینده کمک کند.

نمونه هایی از داروهای ضد روان پریشی عبارتند از:

1. اولانزاپین

2. ریسپریدون

3. کوتیاپین

نمونه هایی از تثبیت کننده های خلق عبارتند از:

1. لیتیوم

2. دیوالپروکس سدیم

3. کاربامازپین

در صورتی که این داروها را در گذشته مصرف کرده اید و درک درستی از نحوه عملکرد آنها دارید، می توانید این اطلاعات را در یک کارت دارویی یادداشت کنید. یا می توانید آن را به پرونده پزشکی تان اضافه کنید.

از محرک هایی که شیدایی شما را بدتر می کنند اجتناب کنید

الکل، داروهای غیرقانونی، و داروهای تجویزی تغییر دهنده خلق و خو، همگی می توانند به یک دوره شیدایی کمک کنند و بر توانایی شما برای بهبودی تأثیر بگذارند. اجتناب از این مواد می تواند به شما در حفظ تعادل عاطفی کمک کند. همچنین ممکن است بتواند به بهبودی آسان تر نیز کمک کند.

برنامه منظمی برای خوردن و خوابیدن داشته باشید

هنگامی که با اختلال دوقطبی زندگی می کنید، داشتن ساختار در زندگی روزمره شما حیاتی است. این شامل پیروی از یک رژیم غذایی سالم و پرهیز از کافئین و غذاهای شیرین است که می توانند بر خلق و خوی شما تأثیر بگذارند.

خواب منظم و کافی نیز می تواند به شما در جلوگیری از دوره های شیدایی یا افسردگی کمک کند. علاوه بر این، می تواند به کاهش شدت این دوره ها نیز کمک کند.

مراقب امور مالی خود باشید

ولخرجی کردن می تواند یکی از علائم اصلی شیدایی باشد. می توانید با محدود کردن دسترسی آسان به امور مالی خود با این مشکل کنار بیایید. به عنوان مثال، پول نقد کافی برای حفظ سبک زندگی روزمره خود در اطراف خانه خود نگه دارید، اما پول نقد اضافی را به راحتی در دسترس نداشته باشید.

همچنین ممکن است بخواهید کارت‌های اعتباری و سایر روش‌های خرج کردن را در مکان‌هایی نگه دارید که استفاده از آنها دشوارتر است. در مورد برخی از افراد دادن کارت اعتباری به یک دوست قابل اعتماد یا یکی از اعضای خانواده مفید است، در حالی که برخی دیگر به طور کلی از دریافت کارت اعتباری اجتناب می کنند.

یادآوری های روزانه تنظیم کنید

یادآوری هایی برای مصرف داروها و داشتن زمان خواب منظم ایجاد کنید. همچنین، استفاده از اعلان‌های تلفن یا رایانه را در نظر بگیرید تا به شما در حفظ روتین و برنامه زندگی تان کمک کند.

بهبودی از یک دوره مانیک

در دوره بهبودی، زمان آن فرا رسیده است که کنترل زندگی و برنامه های خودتان را دوباره به دست آورید.

با پزشک و عزیزان تان درباره آنچه از این دوره شیدایی یاد گرفته اید، مانند محرک های احتمالی صحبت کنید. همچنین می توانید شروع به تنظیم مجدد برنامه ای برای خواب، غذا خوردن و ورزش کنید.

مهم است که در مورد آنچه می توانید از این دوره شیدایی یاد بگیرید و اینکه چگونه می توانید در آینده به خودتان کمک کنید فکر کنید. این دانش بعدا در پیشگیری از شیدایی به شما کمک خواهد کرد.

برنامه عملیاتی بهبود

“برنامه عملیاتی بهبود” به شما کمک می کند تا تصمیمات مهم و افرادی که ممکن است در صورت وارد شدن به یک بحران به آنها نیاز داشته باشید را در دسترس داشته باشید. نمونه هایی از موارد موجود در این طرح عبارتند از:

در دسترس داشتن شماره تلفن اعضای اصلی خانواده، دوستان، و/یا ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی، اورژانس و مراکز بحران، آدرس و شماره تلفن شخصی شما و داروهایی که مصرف می کنید

سوالات رایج درباره شیدایی

بیماری مانیا چیست؟

بیماری مانیا همان بیماری شیدایی است که معمولا به صورت دوره های هیجان افراطی در خلال دوره های افسردگی خود را نمایان می کند.

نیمه شیدایی چیست؟

اصطلاحی است که گاهی اوقات برای اشاره به شیدایی خفیف یا هیپومانیا که شدت علائم کمتری نسبت به شیدایی دارد از آن استفاده می شود.

کلام آخر

در صورتی که دچار شیدایی هستید، می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به این دوره ها انجام دهید، مانند پیروی از برنامه درمانی و اجتناب از محرک ها. این قدم ها می توانند به کاهش تعداد و شدت حملات شیدایی شما کمک کنند.

اما از آنجایی که نمی‌توانید به طور کامل از حملات شیدایی جلوگیری کنید، باید با با پزشک تان در ارتباط بمانید.

قبل از دوره های شیدایی تصمیم بگیرید و آماده باشید تا در صورت نیاز به کمک، کمک بگیرید.

آماده شدن برای یک دوره شیدایی قبل از وقوع آن می تواند به شما کمک کند تا وضعیت خود را مدیریت کرده و با اختلال دوقطبی و شیدایی راحت تر زندگی کنید.

با ما تماس بگیرید

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰