غدد آدرنال
غدد آدرنال یا adrenal چیست؟ انسان دارای دو غده آدرنال بوده که روی هر یک از کلیه ها قرار گرفته اند. این غده ها بخشی از سیستم درون ریز انسان، مجموعه ای از غده ها که هورمون تولید می کنند، هستند.
با وجود اندازه کوچک، این غده ها مسئول بسیاری از اعمال مرتبط با هورمون در بدن هستند.
در نتیجه، اختلالاتی که غدد آدرنال را تحت تاثیر قرار می دهند، می توانند تاثیر عمیقی بر سلامت فرد داشته باشند. اگر فرد، مشکوک به ابتلا به اختلال آدرنال باشد، لازم است با پزشک گفتگو کند.
غدد آدرنال چه کاری انجام می دهند؟
روی هر کلیه، یک غده آدرنال مثلثی شکل وجود دارد. هر یک از این غده ها دارای یک قشر خارجی بوده که مسئول تولید برخی هورمون های استروئیدی مانند آلدوسترون و کورتیزول است.
هر غده دارای یک بخش میانی نیز بوده که هورمون های متعدد دیگری از جمله آدرنالین و نورآدرنالین را تولید می کند.
آلدوسترون با حفظ تعادل پتاسیم و سدیم در بدن به کنترل فشار خون کمک می کند. کورتیزول در کنار آدرنالین و نورآدرنالین به تنظیم واکنش انسان نسبت به استرس کمک می کند.
کورتیزول در تنظیم متابولیسم، سطح قند و فشار خون نیز نقش دارد.
غدد آدرنال توسط غده هیپوفیز که بخش دیگری از سیستم درون ریز است، کنترل می شوند. غده هیپوفیز که در سر قرار گرفته، مرکز اصلی کنترل غدد اندوکرین است.
سیگنال های غیر طبیعی می تواند میزان هورمون هایی را که به دستور غده هیپوفیز توسط غدد adrenal تولید می شود، مختل کند.
این امر باعث می شود تولید هورمون در این غده ها، بسیار کم یا بسیار زیاد شود. عدم تعادل هورمونی می تواند منجر به علائم و مشکلات جسمی متعدد شود.
چه اختلالاتی، غدد آدرنال را تحت تاثیر قرار می دهد؟
اختلالات غدد adrenal می تواند زمانی ایجاد شود که:
- غده هیپوفیز نمی تواند تولید هورمون را به درستی کنترل کند
- تومورهای خوش خیم یا غیر سرطانی در غدد رشد کند
- تومورهای بدخیم یا سرطانی در غدد رشد کند
- غدد آدرنال درگیر عفونت شود
- فرد، جهش های ژنتیکی به خصوصی را به ارث برده باشد
این اختلالات عبارت اند از:
بیماری ادیسون:
این بیماری خودایمنی نادر، زمانی ایجاد می شود که غدد adrenal، کورتیزول یا آلدوسترون کافی تولید نکرده و سیستم ایمنی به بافت های آدرنال حمله می کند.
سندروم کوشینگ:
این اختلال نادر زمانی رخ می دهد که غدد آدرنال، کورتیزول بسیار زیادی تولید می کنند. استفاده طولانی مدت از استروئید می تواند باعث علائم مشابه شود.
فئوکروموسیتوم:
در این عارضه، تومورهایی در بخش میانی غدد adrenal ایجاد می شود. این تومورها به ندرت سرطانی هستند.
سرطان آدرنال:
این عارضه زمانی رخ می دهد که تومورهای بدخیم در غدد رشد می کنند.
هایپرپلازی آدرنال مادرزادی:
افراد مبتلا به این اختلال هورمونی ارثی، در تولید هورمون های آدرنال دچار اختلال هستند. این اختلال می تواند رشد اندام های جنسی در مردان را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم اختلالات غده آدرنال چیست؟
علائم اختلالات غده آدرنال عبارت اند از:
- سرگیجه
- خستگی مفرط
- تعریق
- حالت تهوع
- استفراغ
- افزایش میل به نمک
- کاهش قند خون
- کاهش فشار خون
- قاعدگی نامنظم
- ایجاد لکه های پوستی تیره
- درد عضلانی و مفصلی
- افزایش یا کاهش وزن
علائم اختلالات غده آدرنال در ابتدا نامحسوس بوده اما با گذشت زمان، معمولا تشدید و مکرر می شود. در صورت تجربه مکرر هریک از این مشکلات جسمی، لازم است به پزشک مراجعه شود.
بیشتر بخوانید: علائم نارسایی کلیه
اختلالات غده آدرنال، چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک برای تشخیص اختلالات غده آدرنال از تست های خونی و تصویربرداری استفاده خواهد کرد.
احتمالا کار با انجام تست های خونی آغاز خواهد شد. از این تست ها برای اندازه گیری سطح موارد زیر استفاده می شود:
- هورمون های آدرنال
- هورمون های هیپوفیز
- گلوکوز
- پتاسیم
- سدیم
اگر پزشک مشکوک به ابتلا به اختلال غده آدرنال شود، ممکن است انجام تست تصویربرداری را توصیه کند.
امکان استفاده از فراصوت، MRI و اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر غدد آدرنال و هیپوفیز وجود دارد.
این کار به پزشک کمک می کند تومورهای احتمالی، زوال بافت های درون ریز و دیگر علائم بیماری را شناسایی کند.
بیشتر بخوانید: تست آلدوسترون
اختلالات غده آدرنال، چگونه درمان می شود؟
در صورت تشخیص ابتلا به اختلال غده آدرنال، پزشک برای کمک به بازگشت عملکرد صحیح غدد آدرنال، درمان را آغاز خواهد کرد.
در صورت کاهش عملکرد آدرنال در مواردی مانند بیماری ادیسون، درمان شامل هورمون درمانی خواهد بود. در صورت تولید بیش از حد یک هورمون، ممکن است مصرف دارو یا پرتو درمانی نیز تجویز شود.
جراحی نیز یکی دیگر از گزینه های درمانی برای برخی اختلالات آدرنال است. در موارد زیر ممکن است جراحی توصیه شود:
- ابتلا به تومورهای بدخیمی که امکان برداشتن آن ها وجود دارد
- وجود تومور بر روی غدد یا هیپوفیز
- عدم تاثیر سرکوب کننده های هورمون
در طول درمان، به منظور چک کردن سطح هومورنی، پزشک نیاز دارد به طور دوره ای خون فرد را تست کند.
از آنجا که غدد آدرنال با سایر اندام های سیستم درون ریز مرتبط هستند، احتمالا پزشک، علائم وجود بیماری در پانکراس، اندام های جنسی، غده تیروئید و غده هیپوفیز را نیز بررسی خواهد کرد.
دورنما
غدد آدرنال و هورمون های مترشحه از آن ها، برای سلامت فرد ضروری هستند. در صورت تشخیص ابتلا به اختلال غده آدرنال، پیروی از برنامه درمانی تجویزی اهمیت دارد.
روند درمان مشکلات غدد آدرنال در هر فرد بر اساس تشخیص صورت گرفته، متفاوت خواهد بود.
برای دریافت نوبت متخصص اورولوژی کلینیک الهام، دکتر عای حاجب و کسب اطلاعات بیشتر در مورد تشخیص صورت گرفته، برنامه درمانی و دورنمای بلندمدت، با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
