مدفوع خونی – علت، نشانه ها و درمان

مدفوع خونی چیست

مدفوع خونی با رنگ قرمز، قرمز روشن یا سیاه، نگران کننده است. قرمزی مدفوع می تواند نشانه بسیاری از اختلالات جدی باشد.

تشخیص زودهنگام وجود خون در مدفوع اهمیت زیادی دارد. مدفوع با رنگ قرمز، قرمز روشن یا سیاه، گاهی نشانه خونریزی رکتوم است. چندین عارضه از جمله هموروئید، سرطان روده بزرگ و پولیپ روده باعث خونریزی رکتوم می شوند.

قرمزی یا سیاه بودن مدفوع همیشه نشانه وجود خون در مدفوع نیست. برخی غذاها نیز بر رنگ مدفوع تاثیر می گذارند.

گوجه فرنگی، چغندر و کرن بری ها و همچنین رنگ خوراکی قرمز می توانند مدفوع را قرمز کنند. بلوبری ها، شیرین بیان سیاه و سبزیجات دارای برگ تیره مدفوع را سیاه می کنند. مدفوع قرمز می تواند نشانه خونریزی مقعدی یا روده ای باشد

در موارد از دست دادن مقدار زیادی خون فورا باید به بخش اورژانس مراجعه کرد. در صورت خطرناک نبودن خونریزی یا عدم وجود هیچ علامت دیگری به جز خون در مدفوع، امتحان کردن چند روش درمانی طبیعی مفید خواهد بود.

بهتر است ابتدا با رسیدگی به علت اصلی قرمزی مدفوع شروع کنید. برای آشنایی با دلایل احتمالی آن و برخی درمان های طبیعی برای هر علت، به خواندن ادامه دهید.

خونریزی مداوم مقعدی، مقادیر زیاد خون در مدفوع یا مدفوع سیاه یا قیری رنگ، همگی می توانند علائم بیماری های جدی باشند. علاوه بر این، در صورت وجود تب یا ضعف بیش از حد، همراه با مدفوع خونی برای تشخیص و درمان علائم می توانید به کلینیک یادمان طب در تهران مراجعه کنید.

10 علت وجود خون در مدفوع

1. هموروئید

هموروئید رگ های ملتهب و متورم در مقعد و پایین رکتوم هستند. دلایل مختلفی برای ایجاد هموروئیدها وجود دارد، مانند فشار هنگام دفع مدفوع، چاقی، بارداری، نشستن طولانی مدت، یبوست مزمن و رژیم غذایی کم فیبر.

هموروئیدها می توانند داخلی یا خارجی باشند. محل همورئویدهای داخلی در بالای رکتوم بوده و معمولا بدون درد هستند.

همورئوید های داخلی در زیر پوست اطراف مقعد ایجاد می شوند و گاهی بسیار دردناک می شوند. سطح نازک شده همورئوید ممکن است در اثر آسیب خونریزی کند.

وجود خون در مدفوع، خارش یا حساسیت اطراف مقعد یا وجود تورم یا برآمدگی دردناک در آن ناحیه از علائم هموروئید است.

طبق برآرودها، تنها حدود 50 درصد از بزرگسالان تا سن 50 سالگی علائم همروئید را تجربه کرده اند.علائم خفیف هموروئید معمولا با درمان های بدون نسخه بهبود می یابد.

برای درمان علائم شدید همروئید، گاهی به جراحی هایی مانند برداشتن و تخلیه هموروئید، بستن باند لاستیکی، اسکلروتراپی، لیزر درمانی یا منگنه زدن نیاز است.

2. فیشر مقعدی

فیشر مقعدی پارگی های کوچکی در پوست مقعد است. دلیل آن معمولا آسیب ناشی از عبور مدفوع بسیار سفت و بزرگ می باشد، اما می تواند در اثر یبوست، کشیدگی هنگام دفع مدفوع، اسهال مزمن و زایمان نیز ایجاد شود.

فیشر مقعد آسیب شایعی است که می تواند حاد (بهبودی در عرض کمتر از 8 هفته) یا مزمن (عدم بهبودی پس از 8 تا 12 هفته) باشد. فیشرهای مقعدی مزمن احتمالا نیاز به درمان های پزشکی یا جراحی دارند.

دلایل و نشانه های فیشر مقعدی شامل خارش، درد هنگام دفع مدفوع و خون در مدفوع است.

برخی افراد دچار درد ثانویه ناشی از اسپاسم اسفنکر مقعد یا حلقه ماهیچه ای در انتهای مقعد می شوند.

در فرایند تشخیص باید مقعد و کانال مقعدی معاینه گردد. بیشتر موارد فیشر مفعدی با درمان های بدون نسخه و محافظه کارانه بهبود می یابند.

برای موارد مزمن احتمالا به دارو و/یا جراحی (اسفنکتروتومی جانبی) نیاز خواهد بود.

3. بیماری کرون

بیماری کرون یکی از دو شکل شناخته شده بیماری التهابی روده (IBD) است. دوره آن مزمن یا طولانی مدت می باشد. این بیماری اگرچه بیشتر به روده کوچک و ابتدای روده بزرگ یا کولون آسیب میزند اما می تواند هر بخشی از دستگاه گوارش (GI) از دهان تا مقعد را درگیر کند.

علت دقیق بیماری کرون هنوز مشخص نیست، اما به عقیده اکثر دانشمندان یک بیماری خود ایمنی است (سلول های سیستم ایمنی به اشتباه به سلول های سالم بدن حمله می کنند).

اسهال، درد و گرفتگی شکم، خون در مدفوع، خستگی، کم خونی، حالت تهوع و کاهش وزن از علائم و نشانه های بیماری کرون هستند. تشخیص بیماری بیشتر با معاینه بصری کولون یا کولونوسکوپی انجام می شود.

هیچ درمانی برای بیماری کرون وجود ندارد، اما می توان برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد، دارو تجویز کرد. متأسفانه، گاهی اوقات بیماری آنقدر پیشرفت می کند که برای درمان آن نیاز به جراحی خواهد بود.

4. کولیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو یکی از دو شکل شناخته شده بیماری التهابی روده (IBD) می باشد. این بیماری مزمن (طولانی مدت) در کولون یا روده بزرگ ایجاد می شود و مشخصه آن التهاب و زخم های ریز (زخم های باز) است.

کولیت اولسراتیو تنها مخاط یا پوشش روده بزرگ را درگیر می کند. به عقیده اکثر دانشمندان این بیماری نتیجه یک پاسخ غیرطبیعی از طرف سیستم ایمنی یا یک مشکل خودایمنی است.

اسهال مداوم، درد شکم، خون در مدفوع، خستگی، از دست دادن اشتها و کاهش وزن از علائم و نشانه های کولیت اولسراتیو هستند. این بیماری را می توان به راحتی از طریق کولونوسکوپی یا معاینه بصری روده بزرگ تشخیص داد.

هیچ درمان شناخته شده ای برای کولیت اولسراتیو وجود ندارد. درمان با تجویز داروهای سرکوب کننده التهاب که روده بزرگ را بهبود می دهند، انجام می شود.

درمان دارویی در 25 درصد از افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو موفقیت آمیز نیست. در این موارد شدید، احتمالا نیاز به برداشتن قسمت‌هایی از کولون (کولکتومی) با جراحی خواهد بود.

5. پروکتیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو انواع مختلفی دارد که یکی از آنها پروکتیت اولسراتیو است. در این شکل از این بیماری زخم های کوچکی در پوشش داخلی مخاط روده بزرگ ایجاد می شود. التهاب از رکتوم شروع شده و به روده بزرگ گسترش می یابد، اما به دیواره ماهیچه روده نفوذ نمی کند.

تقریباً در تمام موارد ابتلا به پروکتیت اولسراتیو، خون در مدفوع وجود دارد، زیرا علائم مربوط به رکتوم هستند.

اسهال، یبوست، ناراحتی پس از اجابت مزاج و احساس تخلیه ناقص روده ها از علائم دیگر این بیماری می باشند.

این بیماری با ترکیبی از درمان حمایتی با دارو، اصلاحات سبک زندگی، درمان دارویی ضد التهابی و احتمالاً جراحی کنترل می شود.

6. آنژیودیسپلازی

آنژیودیسپلازی شایع ترین ناهنجاری عروقی در دستگاه گوارش است و با ناهنجاری های کوچک عروقی به نام ناهنجاری های شریانی وریدی (AVMs) در دیواره های روده بزرگ ظاهر می شود.

آنژیودیسپلازی در افراد مسن به ویژه افراد بالای 60 سال شایع تر است. تقریباً فقط در سمت راست روده بزرگ رخ می دهد. علت دقیق آنژیودیسپلازی هنوز مشخص نیست.

این بیماری شایع ترین علت خونریزی های مکرر قسمت پایین روده در افراد مبتلا به نارسایی کلیه می باشد.

وجود خون در مدفوع بدون اینکه دردی ایجاد کند، خستگی، تنگی نفس و کم خونی از نشانه های آنژیودیسپلازی هستند.

در ناهنجاری های شریانی وریدی، رگ های خونی شکننده و مستعد خونریزی می شوند. برای تشخیص آنژیودیسپلازی، کولونوسکوپی یا معاینه بصری روده بزرگ انجام می شود.

کوتر (ابزار سوزاندن پزشکی) یا انعقاد با پلاسمای آرگون که دو روش برای کنترل خونریزی هستند، برای درمان این عارضه استفاده می شوند.

گاهی اوقات، باید کل سمت راست روده بزرگ با جراحی برداشته شود (همی کولکتومی راست).

بیشتر بخوانید : آزمایش و اختلالات روده بزرگ و مقعد

7. پولیپ روده بزرگ

پولیپ های روده بزرگ، رشد سلولی در پوشش داخلی یا مخاط روده بزرگ یا کولون هستند. شروع سرطان روده بزرگ از پولیپ روده، ثابت شده است.

سه نوع اصلی پولیپ روده بزرگ عبارتند از هیپرپلاستیک، التهابی و آدنوماتوز. بیشتر پولیپ‌های کولون خوش‌خیم (غیر سرطانی) هستند، اما پولیپ‌های آدنوماتوز بیشترین پتانسیل را برای تبدیل شدن به سرطان روده دارند.

برخی از نشانه های پولیپ روده بزرگ عبارتنداز: مدفوع خونی، یبوست و اسهال.

اکثر پولیپ‌های روده بزرگ هیچ علامتی ندارند، در نتیجه غربالگری سرطان روده بزرگ با کولونوسکوپی از سن 50 سالگی بسیار مهم است.

با کولونوسکوپی می توان از پولیپ روده بزرگ نمونه گیری و آن را زیر میکروسکوپ آنالیز کرد. در برخی موارد، برداشتن پولیپ روده بزرگ از ایجاد سرطان روده بزرگ در آینده جلوگیری می کنند.

بازگشت پولیپ های روده بزرگ پس از برداشتن کامل نادر است.

8. زخم گوارشی

زخم گوارشی یا پپتیک به زخم های باز ناشی از اسیدهای معده گفته می شود. محل بیشتر زخم گوارشی بیشتر در معده و دوازدهه (زخم اثنی عشر) است.

دوازدهه اولین قسمت روده کوچک می باشد. گاهی همزمان هر دو نوع زخم گوارشی وجود دارند.

زخم گوارشی در اثر عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن ایجاد می شود.

علائم و نشانه‌های زخم گوارشی شامل درد در قسمت بالایی شکم، حالت تهوع، استفراغ، خون در مدفوع، نفخ، خستگی، تنگی نفس و سبکی سر می باشد.

زخم پپتیک با آندوسکوپی فوقانی (محدوده ای برای مشاهده مری، معده و دوازدهه) یا عکسبرداری ها از دستگاه گوارش فوقانی (عکسبرداری اشعه ایکس از این نواحی با رنگ کنتراست) به آسانی قابل تشخیص است.

زخم های گوارشی مرتبط با هلیکوباکتر پیلوری معمولاً با داروهای کنترل کننده ترشح اسید و آنتی بیوتیک های سه گانه درمان می شوند.

 9. بیماری دیورتیکول

در بیماری دیورتیکولی پوشش داخلی روده بزرگ آسیب می بیند. این بیماری شامل دیورتیکولوز، دیورتیکولیت و خونریزی دیورتیکولی است. دیورتیکولوز، ایجاد کیسه های کوچک به نام دیورتیکول در نواحی ضعیف کولون است.

طبق تخمین ها، در ایالات متحده نیمی از افراد بالای 60 سال مبتلا به دیورتیکولوز هستند. علت دقیق این مشکل مشخص نیست، به عقیده برخی دانشمندان به رژیم غذایی کم فیبر مرتبط است.

اکثر افراد مبتلا به دیورتیکولوز علائمی ندارند. گاهی اوقات، این کیسه ها ملتهب و عفونی می شوند (دیورتیکولیت).

علائم و نشانه های دیورتیکولیت شامل درد شدید شکم، تب و حالت تهوع است. این احتمال وجود دارد که یک رگ خونی در نزدیکی دیورتیکول ها ترکیده و باعث مدفوع خونی شود.

بیماری دیورتیکولی معمولا در طول غربالگری سرطان کولون از طریق کولونوسکوپی، تنقیه باریم یا سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر تشخیص داده می شود.

درمان دیورتیکولیت با محدودیت های غذایی و مصرف آنتی بیوتیک ها است. در موارد شدید دیورتیکولیت یا خونریزی دیورتیکول باید قسمت‌هایی از کولون با جراحی برداشته شود.

10. سرطان روده بزرگ

سرطان کولون یک تومور بدخیم ایجاد شده از مخاط یا پوشش داخلی روده بزرگ است. این بیماری سومین سرطان شایع در ایالات متحده می باشد.

عوامل خطرزا برای سرطان روده بزرگ عبارتند از: سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ، پولیپ های روده بزرگ (به ویژه پولیپ های آدنوماتوز) و کولیت اولسراتیو.

بیشتر سرطان‌های روده بزرگ از پولیپ‌های روده بزرگ ایجاد می‌شوند، و این مسئله غربالگری سرطان روده بزرگ را از سن 50 سالگی مهم می‌کند.

با برداشتن پولیپ‌های روده بزرگ می‌توان از سرطان روده بزرگ پیشگیری کرد.

اسهال، یبوست، باریک شدن مدفوع، خون در مدفوع، درد شکم، ضعف و کاهش وزن از علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ هستند.

غربالگری سرطان کولون با آزمایش خون مخفی در مدفوع، سیگموئیدوسکوپی، تنقیه باریم یا کولونوسکوپی انجام می شود.

کولونوسکوپی بهترین روش برای غربالگری است زیرا می توان از ضایعات غیر طبیعی نمونه برداری و پیش سرطانی، بدخیم (سرطانی) یا خوش خیم (غیر سرطانی) بودن آنها را تعیین کرد.

جراحی رایج ترین روش درمانی برای سرطان روده بزرگ است.

تشخیص وجود خون در مدفوع

ابتدا باید منشا خونریزی در دستگاه گوارش مشخص شود. به منظور تشخیص علت وجود خون در مدفوع، پزشک یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را تجویز می کند:

• آزمایش خون
• نمونه گیری از مدفوع
• کولونوسکوپی، که در آن یک دوربین در روده بزرگ وارد می شود.
• آندوسکوپی، که درآن دوربین از طریق دهان یا رکتوم وارد بدن می شود.
• آندوسکوپی کپسولی، که در آن دوربین بلعیده می شود.

درمان مدفوع خونی

برخی از علل وجود خون در مدفوع خود به خود برطرف می شوند، در غیر این صورت پزشک درمانی را برای توقف خونریزی در نظر می گیرد.

رایج ترین روش درمان آندوسکوپی است. آندوسکوپی علاوه بر اینکه یک ابزار تشخیصی است، برای وارد کردن سوزن جهت تزریق مواد شیمیایی یا وارد کردن دستگاه کوتریزاسیون به داخل بدن نیز کاربرد دارد.

با دستگاه کوتریزاسیون، برای بستن بریدگی یا بریدن و خارج کردن یک توده، ناحیه مد نظر را می سوزانند.

برای کنترل عود خونریزی از دارو نیز استفاده شود. در برخی موارد ابتلا به هموروئید یا وجود پولیپ به جراحی نیاز است.

مدفوع سبز رنگ نشانه چیست

رنگ طبیعی مدفوع قهوه ای است، اما مدفوع سبزرنگ نیز طبیعی در نظر گرفته می شود. شایع ترین دلایل مدفوع سبز رنگ عبارتند از:

• خوردن سبزیجات سبز رنگ مانند اسفناج و کلم پیچ
• خوردن رنگ خوراکی سبز
• مصرف مکمل های آهن

در برخی موارد اسهال شدید، که غذا به سرعت در روده حرکت کرده و صفرا زمان کافی برای تجزیه کامل غذا ندارد، نیز مدفوع سبز می شود.

بیشتر بخوانید : بی اختیاری مدفوع و درمان آن

در چه مواردی از تغییر رنگ مدفوع باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشیم

تغییر رنگ مدفوع ناشی از تغییر در رژیم غذایی، خود به خود برطرف می شود. اگر رنگ غیر طبیعی مدفوع ادامه یابد، باید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

علاوه بر این، در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

• استفراغ
• اسهال
• تب
• درد شکم

برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک ۰۲۱۸۸۵۷۱۵۲۳ و ۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.