رادیکولوپاتی گردن – علائم، تشخیص، درمان
رادیکولوپاتی گردن چیست؟
رادیکولوپاتی گردن توصیف بالینی زمانی است که یک ریشه عصبی در ستون فقرات گردنی دچار التهاب یا آسیب می شود و منجر به تغییر عملکرد عصبی می شود. نقایص عصبی، مانند بی حسی، تغییر در رفلکس ها یا ضعف، ممکن است در هر نقطه ای از گردن به شانه، بازو، دست یا انگشتان گسترش پیدا کند. سوزن سوزن شدن و/یا درد، که می تواند از احساس درد تا شوک یا سوزش متغیر باشد، ممکن است به بازو و/یا دست نیز سرایت کند.
ریشه عصب سرویکال و رادیکولوپاتی گردن
8 جفت ریشه عصب گردنی با شماره C1 تا C8 در ستون فقرات گردنی وجود دارد. این ریشه های عصبی از نخاع منشعب شده و از دو طرف کانال نخاعی از طریق سوراخ بین مهره ای (دهانه استخوانی کوچک بین مهره های مجاور) خارج می شوند. سپس این اعصاب گردنی بیشتر منشعب می شوند تا ماهیچه هایی را تغذیه کنند که عملکرد شانه ها، بازوها، دست ها و انگشتان را فعال می کنند. این عصب ها همچنین فیبرهای حسی را به پوست منتقل می کنند که باعث ایجاد حس می شوند.
شایع ترین علل رادیکولوپاتی گردن زمانی است که یک ریشه عصبی در اثر خار استخوان یا دیسک گردن دچار التهاب یا آسیب می شود، بر اثر دلایلی مانند انحطاط نخاعی در طول زمان یا آسیب. بسیاری از علل کمتر رایج رادیکولوپاتی گردن می تواند عفونت یا تومور باشد.
مکانیسم دقیق تحریک یا آسیب عصبی همیشه در رادیکولوپاتی گردن قابل درک نیست. تصور می شود که فرآیندهای شیمیایی مربوط به التهاب بیشتر به ریشه عصب آسیب می رساند تا آسیب های مکانیکی. اغلب این آسیب شیمیایی است که منجر به رادیکولوپاتی گردن می شود.
دوره رادیکولوپاتی گردن
رادیکولوپاتی گردنی یک بیماری نادر است که در مردان نسبت به زنان کمی بیشتر اتفاق می افتد. این مشکل به دلیل انحطاط ستون فقرات در افراد مسن بیشتر اتفاق می افتد، برخی تخمین ها بیشترین خطر را برای سنین 50 تا 54 سال نشان می دهند. وقتی رادیکولوپاتی گردن در افراد جوان اتفاق می افتد، به احتمال زیاد به دلیل فتق دیسک یا آسیب است.
علائم و نشانه های رادیکولوپاتی گردن اغلب در ابتدا – به صورت متناوب ظاهر می شوند، اما ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی نیز ایجاد شوند. برخی حرکات یا وضعیت های قرار دادن سر، مانند کشیدن گردن به عقب، ممکن است علائم رادیکولوپاتی گردن را در برخی موارد تشدید کند.
اکثر موارد رادیکولوپاتی گردن خود محدود کننده هستند و خود به خود برطرف می شوند. معمولا در مراحل اولیه، یکی یا مجموعه ای از این روش های درمانی پیشنهاد می شود: استراحت، تغییر فعالیت ها، فیزیوتراپی و گرما یا سرما درمانی.
وقتی رادیکولوپاتی گردن جدی است
در موارد نادر، رادیکولوپاتی گردنی ممکن است با وجود بی حسی و/یا ضعف، علیرغم درمان ها، به پیشرفت خود ادامه دهد. هر چه مدت بی حسی و/یا ضعف در شانه، بازو یا دست بیشتر طول بکشد، احتمال اینکه این نقایص دائمی شوند یا منجر به فلج شوند بیشتر است. هنگامی که درمان های غیر جراحی نتوانند علائم را به درستی مدیریت کنند و فشرده سازی عصب تأیید شد، ممکن است نیاز به جراحی باشد تا عصب از حالت فشرده خارج شود.
علل رادیکولوپاتی گردنی و عوامل خطر
هر شرایطی که به نوعی ریشه عصب سرویکال را فشرده یا تحریک کند، می تواند باعث رادیکولوپاتی گردنی شود. رادیکولوپاتی کردن بیشتر اوقات ناشی از تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات گردنی در مدت زمان طولانی است، اما می تواند به دلیل آسیب حاد یا بیماری هم رخ دهد.
دو علت رایج رادیکولوپاتی گردن عبارتند از:
- تنگی فورامینال سرویکال. وقتی یک فورامن (دهانه استخوانی که در آن ریشه عصبی از کانال نخاعی خارج می شود) باریک و کوچک تر می شود، ریشه عصبی فضای کمتری دارد و ممکن است دچار تداخل شود. تغییرات دژنراتیو مربوط به آرتروز گردن و/یا بیماری دیسک دژنراتیو گردن ممکن است منجر به خار استخوان (استئوفیت)، ضخیم شدن رباط ها یا برآمدگی دیسک شود که به ریشه عصبی در سوراخ فشار می آورد. تنگی فورامینال شایع ترین علت رادیکولوپاتی گردن است.
- فتق دیسک گردن. اگر مواد داخلی دیسک گردن نشت کرده و عصب مجاور را ملتهب یا متورم کند، می تواند باعث رادیکولوپاتی گردن شود. فتق دیسک به احتمال زیاد در اثر آسیب یا فعالیت شدید ایجاد می شود، که می تواند توضیح دهد که چرا این شایع ترین علت رادیکولوپاتی گردن در جوانان (20 یا 30 سالگی) است.
سایر علل رادیکولوپاتی گردن
در حالی که این موارد بسیار کمتر رایج اند، سایر علل بالقوه رادیکولوپاتی گردن عبارتند از:
- شکستگی. اگر قسمتی از مهره شکسته شود، بی ثباتی یا تنگ شدن روزنه در ستون فقرات گردنی ممکن است به ریشه عصبی ضربه وارد کند. چنین شکستگی می تواند ناشی از آسیب یا اسپوندیلولیستزیس باشد (جایی که یک مهره جلوتر از دیگری می لغزد.)
- تومور. تومور، بدخیم یا خوش خیم، ممکن است در نزدیکی عصب رشد کرده و به ریشه عصبی فشار بیاورد.
- عفونت. عفونت های مختلف ستون فقرات و – به ندرت – عفونت های سیستمیک می تواند منجر به التهاب و/یا آسیب به ریشه عصبی شود.
- سارکوئیدوز. یک بیماری نادر است که می تواند باعث رشد گرانولوم (توده) بر روی هر اندامی از بدن شود.
سایر شرایط نیز ممکن است باعث فشرده شدن یا آسیب رساندن به ریشه عصب گردنی شوند. همچنین ممکن است یک ناهنجاری مادرزادی منجر به تنگ شدن روزنه یا تغییرات دیگری شود که احتمال ایجاد رادیکولوپاتی گردن را افزایش می دهد.
عوامل خطر برای رادیکولوپاتی گردن
برخی از عواملی که ممکن است خطر ایجاد رادیکولوپاتی گردن را افزایش دهند عبارتند از:
- سن. خطر ابتلا به رادیکولوپاتی گردن با افزایش سن افزایش می یابد. برخی از برآوردها نشان می دهند که این خطر در سنین 40 یا 50 سالگی به اوج می رسد.
- فعالیت های سنگین که می توانند سطوح بالایی از استرس را بر ستون فقرات گردنی وارد کنند، مانند کشتی یا وزنه برداری.
- حرکت یا ارتعاشات مکرر گردن، مانند رانندگی با کامیون یا شیرجه مکر از تخته غواصی با سر به داخل استخر.
چندین عامل دیگر خطر ابتلا به رادیکولوپاتی گردن را افزایش می دهند، مانند سیگار کشیدن یا رادیکولوپاتی کمر.
علائم رادیکولوپاتی گردن
علائم رادیکولوپاتی گردن معمولاً شامل سوزن سوزن شدن، گز گز، بی حسی و/یا ضعف در نواحی تحت درمان ریشه عصبی آسیب دیده است. علاوه بر این نقایص عصبی، درد نیز در اکثر موارد وجود دارد. این علائم و نشانه ها ممکن است فقط در یک ناحیه مانند شانه احساس شوند یا در سراسر بازو و در دست و انگشتان پیشرفت کنند.
علائم و نشانه های رادیکولوپاتی گردنی اغلب در یک طرف بدن دیده می شود، اما می تواند در هر دو طرف هم باشد. اگر نقایص عصبی شدید شود یا وارد دست شود، می تواند توانایی انجام بسیاری از کارهای معمول مانند گرفتن یا بلند کردن اجسام، نوشتن، تایپ کردن یا لباس پوشیدن را کاهش دهد.
نقایص عصبی در رادیکولوپاتی گردن
رادیکولوپاتی گردن شامل یک یا چند نقص عصبی زیر است که ممکن است در گردن، شانه، بازو، دست و/یا انگشتان دست تجربه شود:
- حسی. احساس بی حسی یا کاهش حس در پوست. همچنین ممکن است احساس سوزن سوزن شدن، یا احساس الکتریکی وجود داشته باشد.
- حرکتی. ضعف یا کاهش هماهنگی در یک یا چند عضله.
- رفلکس. تغییرات در واکنشه ای بازتابی غیر ارادی (خودکار) بدن. برخی از مثال ها می تواند شامل کاهش توانایی پاسخگویی در هنگام لمس پوست گرم یا سرد، یا احتمالاً کاهش رفلکس سه سر بازویی یا دوسر بازویی در هنگام ضربه زدن به آرنج توسط چکش لاستیکی در طول امتحان باشد.
ریشه های عصب سرویکال از فیبرهای حرکتی و حسی تشکیل شده است. این که آیا علائم رادیکولوپاتی گردن شامل کاهش حرکت یا حس حرکتی (یا هر دو) می شود بستگی به این دارد که کدام رشته ها توسط رادیکولوپاتی آسیب ببینند.
درد رادیکولوپاتی گردن چگونه احساس می شود
رادیکولوپاتی گردنی معمولاً با نوعی درد رادیکولار همراه است، اما نه همیشه. در مواردی که رادیکولوپاتی گردن شامل درد می شود، می تواند از یک درد خفیف عمومی تا یک درد شدید، شبیه شوک یا سوزش متغیر باشد. درد رادیکولار گردن ممکن است در هر نقطه از گردن تا انتهای بازو و انگشتان احساس شود.
در حالی که رادیکولوپاتی گردن معمولاً با درد رادیکولار همراه است، این دو یکسان نیستند. رادیکولوپاتی شامل نقص عصبی است، در حالی که درد رادیکولار می تواند بدون نقص عصبی رخ دهد. ممکن است رادیکولوپاتی گردن با درد کمی در گردن و/یا بازو وجود داشته باشد، اما اکثر موارد علاوه بر نقایص عصبی ، شامل درد نیز می شوند.
علائم و نشانه های رادیکولوپاتی گردن بر اساس محل
علائم و نشانه های رادیکولوپاتی گردن بسته به ریشه عصبی که تحت تأثیر قرار گرفته متفاوت است. به عنوان مثال، رادیکولوپاتی C6 زمانی رخ می دهد که ریشه عصبی که از بالای مهره C6 عبور می کند تحت تأثیر قرار گیرد.
در حالی که علائم و نشانه های خاص هر بیمار می تواند بسیار متفاوت باشد و همیشه از یک الگوی قابل پیش بینی پیروی نمی کند، موارد زیر توضیحات رایج در مورد تفاوت های رادیکولوپاتی گردن با توجه به موقعیت را نشان می دهد:
- رادیکولوپاتی C5. سوزن سوزن شدن، بی حسی و/یا درد ممکن است از گردن به داخل شانه و/یا پایین بازو و انگشت شست کشیده شود. ممکن است ضعف در شانه یا بالای بازو مشاهده شود.
- رادیکولوپاتی C6. سوزن سوزن شدن، بی حسی و/یا درد ممکن است از طریق بازو و به انگشت اشاره منتشر شود. ضعف ممکن است در قسمت جلوی بازو (دوسر) یا مچ دست ایجاد شود.
- رادیکولوپاتی C7. سوزن سوزن شدن، بی حسی و/یا درد ممکن است در بازو و انگشت وسط احساس شود. ممکن است ضعف در پشت بازو (سه سر بازو) احساس شود.
- رادیکولوپاتی C8. سوزن سوزن شدن، بی حسی و/یا درد ممکن است از بازو و انگشت کوچک ساطع شود. ممکن است قدرت دست کاهش یابد.
به ندرت، رادیکولوپاتی گردن می تواند در ستون فقرات گردنی بالاتر مانند رادیکولوپاتی C4 یا بالاتر رخ دهد. در موارد نادر، ممکن است فشرده سازی یا التهاب عصب در سطوح متعدد ستون فقرات گردنی به طور همزمان ایجاد شود که منجر به رادیکولوپاتی های متعدد می شود.
علائم و نشانه ها ممکن است تحت تأثیر موقعیت یا حرکت قرار گیرند
گاهی اوقات علائم و نشانه های رادیکولوپاتی گردن با برخی فعالیت ها شعله ور می شوkد، مانند خم شدن گردن به سمت جلو برای مشاهده تلفن همراه یا صفحه لپ تاپ برای مدت طولانی، که در صورت حمایت گردن و در حالت استراحت برطرف می شود. اما برای برخی افراد، علائم و نشانه ها ممکن است دائمی شوند و هنگامی که گردن در حالت استراحت و تکیه گاه قرار می گیرد نیز برطرف نمی شوند.
تشخیص رادیکولوپاتی گردن
فرایند تشخیص رادیکولوپاتی گردن معمولاً شامل معاینه فیزیکی و بررسی سابقه بیمار است. برای مواردی که پیچیده تر یا شدیدتر هستند و برای تأیید علت دقیق علائم، ممکن است مطالعات تصویربرداری و سایر تشخیص های پیشرفته مورد نیاز باشد.
سابقه بیمار و معاینه جسمی
هنگامی که فرد مشکوک به رادیکولوپاتی گردن با سوزن سوزن شدن، ضعف یا بی حسی در شانه ، بازو و/یا دست مراجعه می کند، پزشک احتمالاً با موارد زیر شروع می کند:
- سابقه بیمار. اطلاعات در مورد علائم و نشانه های فعلی، هرگونه بیماری یا شرایط قبلی یا فعلی، تصادفات یا جراحات، سابقه خانوادگی و شیوه زندگی جمع آوری می شود. این سابقه پزشکی می تواند به ارائه یک تصویر بهتر از آنچه ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد، کمک کند.
- معاینه بدنی. گردن برای یافتن هرگونه ناهنجاری یا حساسیت معاینه می شود. بازو و دست از نظر کاهش قدرت، احساس یا رفلکس مورد آزمایش قرار می گیرند. محدوده حرکتی سر و گردن نیز بررسی می شود.
- آزمایش اسپرلینگ. به عنوان بخشی از معاینه فیزیکی، آزمایش اسپرلینگ به پزشک این امکان را می دهد تا ببیند که آیا فشرده سازی ستون فقرات گردنی می تواند علائم رادیکولار بیمار را تکثیر کند یا ( به طور موقت) بدتر کند. این آزمایش معمولاً با این کار انجام می شود که بیمار سر را به سمتی که علائم در آن رخ داده است، خم می کند و سپس پزشک به آرامی به بالای سر فشار وارد می کند. این فرایند باعث می شود فورامن سرویکال – دهانه های استخوانی در ستون فقرات که ریشه های عصبی از آنها خارج می شوند – فشرده و باریک شود، که ممکن است باعث فشردن ریشه عصبی و بازتولید علائم ریشه ای بیمار شود. اگر آزمایش اسپرلینگ علائم رادیکولار بیمار را بازتولید کند، احتمالاً رادیکولوپاتی گردنی وجود دارد. اگرچه، هنوز هم امکان دارد که رادیکولوپاتی گردن همچنان وجود داشته باشد حتی اگر آزمایش اسپرلینگ علائم را بازتولید نکند.
در مورد بیمارانی که در حال حاضر علائم میلوپاتی گردن (فشرده سازی نخاع) را نشان می دهند یا علائم رادیکولار پس از آسیب دیدگی (و در نتیجه ممکن است شکستگی داشته باشند) مشاهده شود، نباید آزمایش اسپرلینگ انجام شود.
نتیجه مثبت آزمایش اسپرلینگ معمولاً برای شروع ایمن برنامه درمانی غیر جراحی رادیکولوپاتی گردن کافی است.
تکنیک های تشخیصی پیشرفته رادیکولوپاتی گردن
در برخی موارد، به ویژه اگر علائم و نشانه ها با درمان محافظه کارانه فروکش نکرده باشند، ممکن است تکنیک های تشخیصی پیشرفته درخواست شود، مانند:
- مطالعات تصویربرداری. تصویربرداری از بدن ممکن است نشان دهد که چگونه فتق گردن یا خار استخوان مانع ریشه عصبی گردن می شود. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) شایع ترین مطالعه تصویربرداری است که هنگام بررسی رادیکولوپاتی گردن مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا اعصاب و سایر بافت های نرم مانند دیسک فتق را به وضوح نشان می دهد. برای افرادی که به دلایل پزشکی نمی توانند MRI انجام دهند، یا در صورت نیاز به تصویر بهتر از استخوان ها، ممکن است از اشعه ایکس یا سی تی اسکن استفاده شود.
- آزمایش الکترودیاگنتیک. این نوع آزمایشات نوار عصب و عضله نحوه عملکرد اعصاب را بررسی می کنند. دو جزء آزمایشات الکترودیاگنتیک عبارتند از:
الکترومیوگرافی (EMG) ، که می تواند عملکرد عصب و ماهیچه ها و همچنین ارتباط عصبی با فیبرهای عضلانی را با نظارت بر فعالیت الکتریکی در ماهیچه بررسی کند.
مطالعات هدایت عصبی (NCS) ، که بررسی می کند آیا اعصاب با سرعت مناسب سیگنال ارسال می کنند یا خیر.
تشخیص های افتراقی
چندین بیماری دیگر علائم و نشانه هایی مشابه رادیکولوپاتی گردن دارند، بنابراین تشخیص دقیق مهم است. به عنوان مثال، رادیکولوپاتی گردن شامل التهاب عصب در گردن است در حالی که سندرم تونل کارپال شامل گیر افتادن عصب در مچ دست است، اما هر دو می توانند علائم گزگز و بی حسی دست مشابهی داشته باشند. تمایز بین این دو در انتخاب برنامه درمانی که منبع اصلی مشکل را هدف قرار می دهد، مهم است.
درمان رادیکولوپاتی گردن
طیف وسیعی از گزینه های درمانی برای رادیکولوپاتی گردن وجود دارد. درمان عمدتا به علت زمینه ای علائم بیمار و همچنین شدت علائم و نشانه ها بستگی دارد.
معمولاً ابتدا درمان های غیرجراحی انجام می شود. در صورت عدم بهبود علائم رادیکولوپاتی گردن پس از 6 تا 12 هفته درمان، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.
درمان های غیر جراحی رادیکولوپاتی گردن
درمان های غیر جراحی رادیکولوپاتی گردن رحم معمولاً شامل یک یا چند مورد از موارد زیر است:
- استراحت یا اصلاح فعالیت. محدود کردن فعالیت های سنگین، مانند ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین، یا استفاده از وضعیت بهتر هنگام نشستن یا رانندگی ممکن است تا حدی تسکین دهنده باشد.
- فیزیوتراپی. یک فیزیوتراپیست یا سایر متخصصان بهداشتی دارای مجوز ممکن است یک تمرین ورزشی و کششی را که مخصوص نیازهای بیمار است تجویز کند. بهبود قدرت و انعطاف پذیری گردن و کمر ممکن است به آنها کمک کند تا وضعیت بهتری داشته باشند و در برابر درد مقاوم تر شوند.
- سرما و/یا گرما درمانی. استفاده از یک کیسه یخ یا یک ژل گرم شده روی گردن ممکن است برای برخی از افراد درد را تسکین دهد. به عنوان مثال، استفاده از سرما درمانی پس از افزایش درد ناشی از فعالیت ممکن است به کاهش التهاب و درد کمک کند. هنگام استفاده از سرما یا گرما درمانی، داشتن لایه ای که از تماس مستقیم با پوست جلوگیری می کند بسیار مهم است و اینکه درمان را به دفعات 15 یا 20 دقیقه ای و 2 ساعت استراحت بین آنها محدود کنید.
- داروها. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) بدون نسخه معمولاً اولین داروهایی هستند که برای تسکین التهاب مربوط به رادیکولوپاتی گردن تجویز می شوند. به عنوان مثال می توان به آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن اشاره کرد. اگر علائم کاهش نیافته یا به خوبی مدیریت نشوند، ممکن است داروهای قوی تری به صورت کوتاه مدت تجویز شوند، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی قوی، شل کننده های عضلانی یا داروهای اوپیویدی.
- تزریق استروئید اپیدورال گردن. اگر تصویربرداری تأیید کرد که کدام ریشه عصبی ملتهب یا فشرده شده است، ممکن است تزریق استروئید اپیدورال گردن در نظر گرفته شود. با استفاده از رنگ کنتراست و فلوروسکوپی (اشعه ایکس)، یک تزریق با دقت در فضای اپیدورال ستون فقرات گردنی قرار می گیرد تا ریشه عصبی آسیب دیده را در داروهای استروئیدی نشان دهد.
- کشش گردن. دستگاه کشش گردن به آرامی روی گردن فشار و کشش وارد می کند. این فرایند با هدف افزایش فاصله بین مهره های گردنی، به ویژه در فورامین های بین مهره ای که ریشه های عصبی از آنجا عبور می کنند، انجام می شود. اگر بیمار هنگام امتحان کشش در شرایط بالینی، تسکین علائم را تجربه کرد، ممکن است دستگاه کشش خانگی توصیه شود.
بسیاری از افراد با ترکیبی از درمان ها و نه تنها با یک رویکرد، تسکین مطلوب را می یابند. به عنوان مثال، تزریق استروئید اپیدورال گردن ممکن است باعث تسکین درد حاد شود که به بیمار اجازه می دهد برای تسکین درد طولانی مدت با فیزیوتراپی پیشرفت کند.
چه هنگام جراحی در نظر گرفته می شود
اگر درمان های غیرجراحی باعث تسکین درد ناشی از رادیکولوپاتی گردن نشود یا علائم عصبی بی حسی بازو یا دست همچنان ادامه پیدا کند، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.
گزینه های جراحی رایج برای رادیکولوپاتی گردن عبارتند از:
- دیسکتومی و فیوژن قدامی گردن. این جراحی از طریق یک برش کوچک در جلوی گردن برای برداشتن دیسک (که ممکن است دچار فتق یا آسیب شود) انجام می شود و سپس آن سطح ستون فقرات گردنی را جوش می دهد تا ارتفاع طبیعی را باز گرداند و به اعصاب نخاعی فضای کافی بدهد و از ثبات گردن اطمینان حاصل شود. این جراحی رایج ترین روش برای تسکین علائم رادیکولوپاتی گردن است.
- استفاده از دیسک مصنوعی. این جراحی به جای انجام همجوشی، دیسک مشکل دار را با دیسک مصنوعی جایگزین می کند. یک مزیت بالقوه برای این روش این است که هدف آن حفظ تحرک در آن سطح از ستون فقرات گردنی به جای ادغام دو مهره با هم است.
جراحی گردن برای کاهش درد و بی حسی دست و بازوها دارای درصد بالایی از موفقیت است – برخی از برآوردها در ادبیات موجود، میزان موفقیت را بین 80 تا 90 درصد عنوان کرده اند.
در صورتی که شما یا اطرافیان تان از رادیکولوپاتی گردن رنج می برید، برای مشاوره و تعیین وقت ملاقات با متخصص مغز و اعصاب در کلینیک یادمان با ما تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک